[itzul] "Te escuchamos"

[Pedro Mari Etxezarraga]

"Entzun" delakoaren adierez guztiz ados Xabierrekin. Dena dela, "gauzkazu"
eta halakok ohiko izatea, belaunaldien kontua ere bada; ondo gogoan dut
gure etxeko zahar batek esaten zuena baserritarren egoeraz: "menostzat
gaukiez"; holakoak eta antzekoak ohikoak ziren haientzako.

Xabier<allurritza a bildua gmail.com> igorleak hau idatzi zuen (2016(e)ko irailak 18
03:04):

> Hasiera batean uste baino mami gehiagoko kontua suertatzen ari da hau.
>
> 1) "Escuchar"en euskarazko baliokide bete-betea "entzun" da, eta EZ "adi
> egon". Ez, noski, nik esaten dudalako, baizik eta Orotariko Hiztegian argi
> asko esaten delako. Bai "adi"n begiratuta, bai "entzun"en begiratuta.
> Bigarren horren kasuan, gainera, bipil askoa den ohar batekin ("entzun"
> aditzaren egunerokotasun goria nahikoa izango ez balitzaigu ere): "de uso
> general en todas las épocas y dialectos".
>
> Hori horrela, ez naiz esaten ari kasu guzti-guztietan (bururatu ahal nahiz
> ezin zaizkigunetan ere) "escuchar=entzun" euskaratzera
> derrigor-derrigortuta gaudenik, zurrunkeria hutsean. Esaten ari naizena da
> horixe dela ordain zuzenekoena, eta "adi egon/eduki" erabiliz gero
> esanahi-lerratze bat gertarazten ari dela.
>
> Eta ez dut esango, ezta ere, kasuaren arabera justifikaezina denik halako
> esanahi-lerratze bat.
>
> Baina, gutxien-gutxienik ere, espero izatekoa da argudioren bat ematea
> hain eskueran dugun "entzun" aditza propio alboratu eta horren ordez
> esanahi gutxi-asko ezberdinekoa den beste aditz edo espresio bat
> erabiltzeko.
>
> Eta, "argudio" diodanean, "argudio objektibo" esan nahi dut noski, eta ez
> "aukerarik desegokiena dirudi" bezalako baieztapen lauso funtsatugabe bat.
>
> Bada, nik ez dut orain arte horrelako argudiorik ikusi. Eta oker banago,
> adieraz bekit, mesedez, zein izan den argudio hori.
>
> 2) Aditza galdegaitzeko "egin" sartzeaz, ez noa orain kontu horretan
> sakontzera, baina "egin" hori beharrezkoa ez izatearekin ez nago oso ados.
> Izan ere,
>
> "entzuten dizugu": "bai entzun/ez entzun" bitasuna argitzeko esantzat har
> daiteke ("Apollo, hemen Houston, entzuten dizugu"="bai: entzun, entzuten
> dizugu" zentzuarekin).
>
> "entzun egiten dizugu": "egiten dizuguna entzun da" zentzuarekin (eta ez
> alboko bulegora bidali, edo kexu-inprimakia betearaztera mugatu, adibidez).
>
> 3) Juan, ez dut inola ere esan "gauzkazu" forma ulertzen ez denik (ondo
> irakurri, arren), baizik eta ulergarria izan daitekeela forma horren ordez
> ohikoagoa den beste bat lehenestea. Zuzentasun biluzia publiko
> zabalarentzako testuen egile batek kontuan hartu beharreko faktoreetako bat
> baizik ez baita. Sentiberatasun soziolinguistiko pixka batez jokatzea ere
> bada beste faktore bat, eta ez makala. Eta, ikuspegi horretatik ere (eta ez
> goian aipatutako ikuspegi semantikotik bakarrik), komenigarriagoa iruditzen
> zait (eta ezertan ere ez "erraz(ta)tua": zertan legoke, ba?)
> "entzuten/entzun egiten dizugu", "adi gauzkazu" baino; bai eta, adibidez,
> "ahal dizkizuegu", "diezazkizuekegu" baino. Ezen, zein da euskaraz esapide
> naturalena, alde handiz (eta kontsiderazio semantikoa alde batera utzita):
> "adi gauzkazu" ala "entzuten dizugu"? "Adi zauzkat" ala "entzuten didazu"?
> Arren, lan egin dezagun euskarazko testuak euskaldunoi hurbiltzeko, eta ez
> gugandik urruntzeko.
>
> Xabier Aristegieta
>
>
>
>
> Enviado desde mi iPad
> El 17 sept 2016, a las 22:49, Juan Garzia Garmendia <juangarzia a bildua gmail.com>
> escribió:
>
> Oraingoan, aukera zehatzei buruz:
>
> 1) Gehienetan bezala, erdarari gutxiegi erreparatzen ote diogun.
> "Escuchar" ez da "oir", eta --kasu honetan garbi samar dagoenez zer
> adierazi nahi den ("arreta jarri", hor nonbait), eta hortik ateratzen denez
> inferentzia pertinentea ("aintzat hartu eta jaramon egin" edo)--, aukerarik
> desegokiena dirudi "entzun" itzultzea.
>
> 2) Aditza galdegaitzeko "egin" sartzeaz oro har esan litezkeenak
> gorabehera:
>
> a) Nabarmentxo da hor ez dela beharrezkoa are "egin" hori normal-normal
> darabilgunon hizkeran.
> b) Aukerakoa dela jota ere, ez dirudi aukerarik onena, aukeran,
> laburtasuna ere balio preziatua den genero batean.
>
> 3) Gurasokeriaren maila ikaragarri igota ere, begitantzen zait gehitxo
> esatea dela "gauzkazu" eta beste halako hainbat ULERTZEN ez dituenik
> oraingo euskaldun korrienteak, nahiz berak gero besterik erabili. Jakina,
> guk ere berari laguntzeko ustez baztertzen baditugu... zera... hobe geuri
> ere ahaztea nola zen euskara ez hain erraz(ta)tuan. Martxa honetan, jakina,
> barkamena eskatzen hasi beharko dugu euskara txukun(egi)a erabiltzeagatik.
>
> 4) Hala ere, euskal aditz guztien berezko zailatsun antidemokratikoa
> saihestu nahi izatera, beti geratuko zaigu konponbideren bat, hala nola:
> "Zuri adi beti (gu)".
>
> 5) Kontrako bidean ere egin liteke, baina ni neu ez naiz partidario: "adi
> gagozkizu".
>
> 6) Aukerak aukera, gogoan izan San Jeronimo gure patroi handiaren hura
> indarrean dagoela oraindik ere itzulpen-aholku gisa: "Ez hitzez hitz,
> zentzuz zentzu baizik".
>
> Xabier<allurritza a bildua gmail.com> igorleak hau idatzi zuen (2016(e)ko irailak
> 17 11:04):
>
>> Ohar batzuk:
>>
>> 1.- "Adi": Josebak ez digu informazio handirik ematen "te escuchamos"
>> horretaz, eta beraz ez dakigu gaztelaniazko "escuchar" hori estu-estu hartu
>> beharrean gauden ala esanahi zabalago batekin hartzeko moduan, edo
>> gaztelaniazkoan esanahi bikoitzik edo esanahi-jokorik ote dagoen ala ez.
>> Hori kontuan hartu beharrekoa da, noski. Horrelako informaziorik ezean,
>> komenigarriena zorrotz jokatzea iruditzen zait, eta halatan, azpimarratzea
>> "adi egon" ez dela zehazki "entzun" (ikus Orotariko Euskal Hiztegian).
>> Horregatik, "entzun" aditza aukeratzea irtenbide ziurragoa iruditzen zait.
>>
>> 2.- Adi "gaude": aditz laguntzaile horrek ez du gaztelaniazko  "te
>> escuchamos"eko "nosotros/tú" harremanaren berri ematen.
>>
>> 3.- Adi "gauzkazu": harreman horren berri ematen du, bai, eta horixe da
>> aditz-forma zuzena, noski. Baina publiko zabalarentzat idazten duen orok
>> zuzentasunaz gain bestelako kontsiderazioak ere aintzat hartu behar
>> dituenez, ulergarria dateke "gauzkazu" formaren aldean beste forma
>> ohikoagoren bat lehenestea.
>>
>> Guzti horrengatik, nik nahiago dut "entzun egiten dizugu".
>>
>> Xabier Aristegieta
>>
>>
>> Enviado desde mi iPad
>>
>> El 17 sept 2016, a las 18:29, Juan Garzia Garmendia <juangarzia a bildua gmail.com>
>> escribió:
>>
>> Nik ere bide horretatik joko nuke. Bidenabar, hala ere, beste kontu bat
>> atera nahi dut, ea ados garen/gauden:
>>
>> Egia da euskalki-gorabehera direla halako izan/egon alternantzia asko
>> ("prest da/dago"...), eta, paraleloki, izan/eduki ("prest dut/daukat")
>> baina nabarmen samar ageri da hizkera bakoitzaren barrukoa ere nahasten ari
>> dela, batez ere orainaldiko hirugarren pertsonatik kanpoko formekin.
>>
>> Adibidez, hiztun asko aldatzen da aditzez iraganaldiko formetan:
>>
>> prest zaude (egon) / prest zinen (izan)
>>
>> Bai eta orainaldikoetan ere, pertsona aldatzean:
>>
>> preso daukate (eduki) / preso zaituzte (izan-ukan)
>>
>> Azalpenik errazena zera da: "zeunden", "zauzkate" (eta, zer esanik ez,
>> "zinduzkaten") eta gisako adizkiak desagertuak egotea hiztun askoren
>> paradigman, eta ordezko sinonimo gisa baliatzea "zinen",
>> "zaituzte/zintuzten" eta gainerako formak, laguntzaile gisa ere erabiltzen
>> direnez ezagun-errazagoak noski (hala ere, badakigu errazbide-edo horrek
>> "zaituzte">"dizute" ordeztera ere badaramala hainbat hiztun...).
>>
>> Nolanahi ere, eta egon/eduki dagokiola garbi dagoen kasuan, ahalegindu
>> beharko genuke, nik uste, erabilera formal, zainduan, usadio jatorrari
>> eusten. Alegia, "¿adi da/zen" erabiltzen ez badugu, ez jotzea horretara
>> hortik kanpoko adizkiekin ere ("¿adi gaituzu,/gintuzun").
>>
>> Gaurko "adi gaituzu" horrek, hain zuzen ere, hain zabalduta dagoen "zain
>> gaituzu" formula (nire belarrientzat) ustela ekarri dit gogora. Zuzena
>> balitz, "adi/zain gara" ere normala litzateke.
>>
>> Tira: ondo dakit badituela kontuak beste mila buelta, baina, itzulinguru
>> gehiago gabe, hain zaila (?) edo pedantea (!) da honelakoei eustea?:
>>
>> "adi/zain gaude/gauzkazu"
>>
>> Barka lezio-kutsua.
>>
>> Jose Agustin Arrieta<jaarrieta2 a bildua gmail.com> igorleak hau idatzi zuen
>> (2016(e)ko irailak 17 02:31):
>>
>>> Egun on: nik "Adi gaituzu" esango nuke. Ongi izan.
>>>
>>> Joxe Austin Arrieta Ugartetxea.
>>>
>>> Xabier Aristegieta<allurritza a bildua gmail.com> igorleak hau idatzi zuen
>>> (2016(e)ko irailak 16 23:50):
>>>
>>>> Misterio handirik ez, ez?: "entzun egiten dizugu".
>>>>
>>>> Xabier Aristegieta
>>>>
>>>> erroteta <joseba a bildua erroteta.com> erabiltzaileak hau idatzi zuen
>>>> (2016(e)ko irailak 16, ostirala):
>>>>
>>>> App batean jarri nahi dute.
>>>>>
>>>>> Nola esango zenukete?
>>>>>
>>>>> Aurretik eskerrak emanez
>>>>>
>>>>> --
>>>>> Beste barik
>>>>>
>>>>> Joseba Berriotxoa
>>>>>
>>>>> 946732769
>>>>>
>>>>> 656759537
>>>>>
>>>>>
>>>>> *joseba a bildua erroteta.com*
>>>>> www.erroteta.com
>>>>>
>>>>>
>>>
>>
>
-------------- hurrengo zatia --------------
Erantsitako HTML dokumentu bat ezabatu egin da...
URL: <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20160918/b5ba19ea/attachment.html>