[itzul] Errege-erregina Katolikoak?

Or, Maiatza 27, 09:18:38, CEST 2022

Eskerrik asko, Alfontso, zure azalpen argiengatik!
Bi kontu garrantzitsu aipatu dituzu.

Batetik, zalantza argitu diguzu: gure ikasliburuko testuinguruan Errege-errege Katolikoak da egokia.
Bestetik, hauxe diozu: "Kontuanizan behar dugu Euskaltzaindiaren Hiztegia lexiko orokorreko hiztegiadela eta horixe arautzen duela, lexikoa, ez besterik. Adibideak adibide dira,ez arau." Eta horrekin uste ustel bat deuseztatu duzu, eta oso zabalduta dago: EHn ageri diren adibideak arauemailetzat hartzea. Ahaztu gabe Hiztegiko arduradunek adibide horiek Euskaltzaindiaren arauen arabera moldatuta egoteko egiten duten ahalegina.

Mila esker!

----- Mensaje original -----
De: Alfontso Mujika Etxeberria <a.mujika a bildua elhuyar.eus>
Fecha: Viernes, 27 de Mayo de 2022, 8:50 am
Asunto: Re: [itzul] Errege-erregina Katolikoak?
A: ItzuL <itzul a bildua postaria.com>

> “Lan honetan dihardugunok asko eskertuko genuke irizpidebateratua eta eguneratua duen lan-tresna bat izatea” diozu, eta uste dut horretanbat etorriko garela guztiok.

> Euskaltzaindiaren arlo horretako araurik ez zegoelako eginzuen EIMAk saioa irizpide batzuk finkatzeko, eta uste dut aurrerapauso bat izanzela eskola-materialetan hizkuntza-irizpideak bateratzeko eta ikasle-irakasleekeredu bateratua jaso dezaten eta ez argitaletxe bakoitzaren irizpide,desirizpide, iritzi edo gogoaren araberakoa.

> Euskaltzaindia iritsi da gerora (iristen ari da), bereerritmoan, arauekin. Hein handi batean, EIMAren irizpideak berretsi ditu, aldaketapuntual batzuk gertatu badira ere, normala den moduan.

> Letra xehe eta larrien erabilerari dagokionez,Euskaltzaindiak ez du oraindik araurik eman (iritsiko zaio txanda gai horri ereberehala Euskaltzaindia lantzen ari den ortotipografia-egitasmoan), baina, eskuartean dugun gaiari dagokionez, exonomastikako arauetan garbi ageri da ildonagusia errege-erreginen izengoitiei dagokienez: letra larriz hasita idaztea.

> Hala, 186. arauan (Atzerriko pertsona-izenak.Grafia-irizpideak. Errege-erreginen eta kidekoen kasua) bi izen hauek ageridira:

> FernandoII.a edo Fernando Katolikoa edoFernando Faltsutzailea

> ElisabetI.a edo Elisabet Katolikoa

> Eta 192. arauan (Iruñeko eta Nafarroako Erresumakoerrege-erreginen izenak):

> Fernando I.a (edo Fernando Faltsutzailea / Fernando II.a Aragoikoa/ Fernando Katolikoa)

> Bestalde, Euskaltzaindiaren Hiztegian, errege-erreginaazpisarreran, Errege-erregina katolikoak adibidea ageri da. Kontuanizan behar dugu Euskaltzaindiaren Hiztegia lexiko orokorreko hiztegiadela eta horixe arautzen duela, lexikoa, ez besterik. Adibideak adibide dira,ez arau. Ahalegintzen dira Euskaltzaindiaren Hiztegiko lantaldekoak etaarduradunak adibideak Euskaltzaindiaren arauen arabera moldatzen, ez horretan zalantzarik izan, eta, arauespliziturik ez dagoenean, ahal dutena egiten dute edo adibideak jaso bezala uzten dituzte.

> Kasu honetan, nola behar luke, errege-erregina katolikoak(Euskaltzaindiaren Hiztegiko adibidea puntu baten ondoren dagoenez, ezdakigu Errege hitzeko hasierako letra larria zeri dagokion,esaldi-hasierako posizioari edo izendapen berezia izateari), Errege-erreginakatolikoak edo Errege-erregina Katolikoak?

> Euskaltzaindiaren ortotipografia-araurik ez dago oraindik,baina Fernando Katolikoa eta Elisabet Katolikoa araututa daude.

> Nire ustez, errege-erregina katolikoak zuzena etaegokia da honelako testuinguru batean: “Orduan, errege-erregina katolikoek aitasantuaren babesa zuten, eta errege-erregina protestanteek ez”.

> Hortik kanpo, Elisabet Katolikoa eta FernandoKatolikoa batera izendatu nahi baditugu, nola behar luke, Errege-erreginaKatolikoak edo Errege-erregina katolikoak?

> Kasu berezia da, ponte-izenik ez baitago izendapen horretan.Nire ustez, Errege-erregina Katolikoak litzateke idazkera egokia,izendapen hori antonomasikoa-edo delako:

> Isabel Katolikoa eta Fernando Katolikoa = Errege-erreginaKatolikoak

> (Kasu horretan bat datoz, gainera, gaztelania eta frantsesa:Reyes Católicos / Rois Catholiques)

> Hau idatzi du Joxemi Hernandez (joxemiher a bildua euskalnet.net) erabiltzaileak (2022 mai. 26, og. (20:08)):

> Oso argigarria, Alfontso, horren bila nenbilen; izan ere, irizpide garbia izanez gero, guk txinto-txintxo beteko dugu.

> Beraz, Antso Jakituna (Jakituna letra arruntez eta larriz) eta Errege-erregina katolikoak (katolikoak letra arruntez eta xehez) idaztekoak dira.

> Bigarren horretan zalantza berriz ere, eta garbi gera dadila nire asmoa ez dela eztabaida piztea, baizik eta kontu hauek argitzea.

> EIMAren zuzenketaren arabera, Errege-erregina katolikoak da zuzena (katolikoak xehez, Euskaltzaindiaren Hiztegiko adibide batean horrela ageri delako, baina zuk Elisabet Katolikoa aipatu duzu (Katolikoa larriz). Eta, horrez gain, EIMAren Onomastika laneko izen-zerrendan, halako izengoitiak sistematikoki ageri dira letra etzanez eta larriz:
> Elisabet I.a Katolikoa
> Errege-erregina Katolikoak
> Alfontso X.a Jakituna
> …

> Lan honetan dihardugunok asko eskertuko genuke irizpide bateratua eta eguneratua duen lan-tresna bat izatea, ikasliburuak txukun joan daitezen.

> ----- Mensaje original -----
> De: Alfontso Mujika Etxeberria <a.mujika a bildua elhuyar.eus>
> Fecha: Jueves, 26 de Mayo de 2022, 6:40 pm
> Asunto: Re: [itzul] Errege-erregina Katolikoak?
> A: ItzuL <itzul a bildua postaria.com>

> > Ea lortzen dudan ondo azaltzea:
> > Joxemik EIMAko Letra larriak liburua aipatu du. Honela ageri da liburu horretan:
> > -----------------------------------------------------------

> > Letra larriak, 30. or.

> > 2.2.1.2. Izengoiti eta ezizenak

> > Letra larriz hasita idazten dira izengoiti eta ezizenak.Adibideak:

> > Alexandro Handia, Antso Azkarra, Joana Eroa, Pello Errota, Bizargorri kortsario

> > ospetsua, Altzoko Erraldoia, Indalezio Bizkarrondo Bilintx...

> > -----------------------------------------------------------
> > Izengoitiak zein diren aditzera emateko erabilita dago hor letra etzana, baina liburuak esaten du izengoitiak letra larriz hasita idatzi behar direla, ez besterik. Alegia, letra etzana adibideak zein diren markatzeko baliatu da hor. Eta hortik irakurleak ondorioztatzen badu letra etzanez idaztekoak direla, aitortu behar dut nire errua dela hori garbi ez uzteagatik, eta barkamena eskatu behar dut hori pentsatzeko bidea emateagatik.
> > Guztiarekin ere, EIMAri buruz ari garenez, kontuan izan behar da liburu hori letra larriei buruzkoa dela eta ez letrakerei buruzkoa.
> > EIMAko Onomastika liburuan begiratuz gero, adibidez:
> > --------------------------------------------------------------

> > Onomastika, 42. or.

> > Izengoitien euskarazko ordainak banan-banan erabaki dira (Joana Eroa, Filipe I.a Ederra).

> > --------------------------------------------------------------
> > Hor ez dira ageri letra etzanez. Nolanahi ere, liburu hori onomastikari buruzkoa da eta ez letrakerei buruzkoa.
> > EIMAko Ortotipografia liburuan begiratuz gero (eta liburu hori bada letrakerei buruzkoa):
> > --------------------------------------------------------------

> > Ortotipografia, 13. or.

> > Letra arruntez (eta kakotxikgabe) idazten dira honelako izen bereziak:

> > • Izenordeak(goitizenak, ezizenak, izengaiztoak, izen artistikoak...)

> > Bilintx, AntsoJakituna, Orixe, Bernardo Atxaga, Sakabi, Urtain, Markinako Lehoia,Argala, Idi Zuria, Oilaloka, Xelebre, Txapas, Cantinflas, Bob Dylan...

> > Oharra:

> > Izenarekin batera datorrenean, kakotx artean idaztekoa daizenordea

> > (letrakera etzana ere erabiltzen da horretarako): IndalezioBizkarrondo «Bilintx», Nikolas Ormaetxea «Orixe», Jose Manuel Lujanbio «Txirrita»renbertsoak...

> > --------------------------------------------------------------
> > Alegia, letra arruntez idaztea gomendatzen du EIMAk (Alfontso Jakituna), eta, esan dudan bezala, letra larriei buruzko liburukian ageri diren etzan horiek izengoitia zein den markatzea dute helburu, ez besterik. Sentitzen dut behar bezain argi adierazi ez izana.

> > Bide batez: lanean ari da batzorde bat Euskaltzaindian, iaz hasita, euskara batuaren ortotipografiaren irizpideak finkatzeko, eta dagoeneko letra etzanen atalaren lehen bertsioa egina dago (batzorde horretan eztabaidatze-fasean dago orain, eta, ondo bidean, udazkenean eramango da Osoko Bilkurara onartzera). Txostenak, puntu horretan, dio izengoitiak, izenordeak, izen artistikoak eta fikziozko pertsonen izenak letra zuzenez idaztekoak direla (Antso Jakituna, Elisabet Katolikoa...) eta, dena dela, izengoitiakizen-deiturekin batera erabiltzen direnean, jarraian, letra etzanez —edokomatxo artean— idazten direla (Dolores Ibarruri Pasionaria, Jose Manuel Lujanbio Txirrita...). Nolanahi ere, txostenaren behin-behineko bertsioa baino ez da.

> > Hau idatzi du Joxemi Hernandez (joxemiher a bildua euskalnet.net) erabiltzaileak (2022 mai. 26, og. (17:21)):

> > Kaixo
> > Historiako ikasliburu batean, EIMAk egindako zuzenketak sartzen ari naiz, eta honekin zalantza egin dut: Errege-erregina Katolikoak zuzentzeko eta Errege-erregina katolikoak jartzeko markatu digute, baita Alfontso Jakituna jartzen duen lekuan Alfontso Jakituna idazteko ere.

> > Orain arte, EIMAren Onomastika liburuko izen-errendan bezala idatzi ditugu horiek (Errege-erregina Katolikoak, Alfontso Jakituna), eta EIMAren Letra larriak erabiltzeko irizpideak liburuan ere antzekoak aipatzen dira:

> > "Letra larriz hasita idazten dira izengoiti eta ezizenak. Adibideak: Alexandro Handia, Antso Azkarra…"

> > Laguntzerik bai?

> > --

> > Alfontso Mujika Etxeberria

Hizkuntza eta Teknologia

> > Zelai Haundi 3 - Osinalde industrialdea

20170 Usurbil (Gipuzkoa)

Tel.: (+34) 943 36 30 40 | Luzp.: 217

> > a.mujika a bildua elhuyar.eus | www.elhuyar.eus

> > PRIBATUTASUN-POLITIKA

> --

> Alfontso Mujika Etxeberria

Hizkuntza eta Teknologia

> Zelai Haundi 3 - Osinalde industrialdea

20170 Usurbil (Gipuzkoa)

Tel.: (+34) 943 36 30 40 | Luzp.: 217

> a.mujika a bildua elhuyar.eus | www.elhuyar.eus

> PRIBATUTASUN-POLITIKA

-------------- hurrengo zatia --------------
Erantsitako HTML dokumentu bat ezabatu egin da...
URL: <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20220527/81d81e05/attachment-0001.htm>