<html>
<head>
<meta content="text/html; charset=UTF-8" http-equiv="Content-Type">
</head>
<body text="#000000" bgcolor="#FFFFFF">
Erabileraren aldetik 'ezin izan' lokuzioa nekez 'nahi izan' eta
'behar izan' lokuzioekin konpara daiteke, lokuzio finkatu gisa
berria delako, eta 'ezin'-ek ezezko partikula gisa duen erabilera
oraindik bizi delako, eta bi erabilerak aise nahas daitezkeelako. <br>
Hizkuntza idatzian ere denak ager daitezke : bai partikula erabilera
desberdinak, bai, 'ezin izan ' lokuzioari dagozkionak ('ezin dut
joan' bezalakoak barne, hauek Euskaltzaindiak gaitzetsi baditu ere).<br>
Zuk emanikako adibideak, ene ustez, partikulari dagozkio (eta ez
dira beraz 'behar dezan' eta holakoen analogoak). Hain zuzen
horregatik duzu zuhaurk aipatzen duzun ordena alternantzia:<br>
<i>beldur naiz [ezin dezazun hori egin]</i> edo <i>[ezin egin
dezazun horrelakorik]</i>. <br>
<br>
Hitz ordenako askatasun hori garrantzizkoa da, zeren partikularen
ezaugarri garbia baita (hala nola 'ezin' geroko aspektu markarekin
agertzeko aukera --<i>ezingo naiz/dut</i>-- lokuzioaren ezaugarria
baita). Alabaina, lokuzio erabilerak, 'ezin' eta aditz jokatua beti
elkarren ondoan (eta ordena horretan) egotea eskatzen du nahitaez,
baiezko perpausetako bortxazko hitz ordena baita holako lokuzioetan.
Aitzitik, 'ezin' partikulak ez du holako obligaziorik, nahiz euskara
modernoan 'ez' partikularen bideari jarraikitzeko joera baduen, hain
zuzen horrela eginik (hots aditz jokatuaren ondoan agerturik).<br>
Kontuan izan, gisa batez paradoxa bada ere, 'ezin izan' lokuzioa
duen perpausa ez dela joskeraren aldetik ezezko perpausa, '<i>ezinezkoa
da</i>' ezezko perpausa ez den bezala (egia erran, badira
joskeraren aldetik ere ezezkotasunak ekarri ondorio batzuk, baina
hobe da haien ez aipatzea hemen, saltsaren ez loditzeko). 'Ezin'
partikula, kontrara, beti ezezko perpausetan agertuko da, eta
edozein aditz motarekin erabiltzen ahalko da ('edin' eta 'ezan'
laguntzaileekin ere bai, zure adibideetan bezala).<br>
<br>
Euskaltzaindiaren hiztegian 'ezin izan' azpisarrera agertzen da
('nahi' sarrera), baina han ematen diren adibideetan lokuzioari ez
dagozkion partikula erabilera garbiak agertzen dira: <big><i>ezin
ekarri duelako, ezin ekar dezake, </i><i>ezin geldituko gara</i></big>
... Delako nahas-mahasaren ondorioa, ni beldur.<br>
<br>
Beñat<br>
<br>
<br>
<br>
<br>
<br>
<div class="moz-cite-prefix">Le 23/11/2012 09:59, Bittor Hidalgo a
écrit :<br>
</div>
<blockquote cite="mid:003901cdc958$d83e77d0$88bb6770$@net"
type="cite">
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8">
<meta name="Generator" content="Microsoft Word 12 (filtered
medium)">
<!--[if !mso]>
<style>
v\:* {behavior:url(#default#VML);}
o\:* {behavior:url(#default#VML);}
w\:* {behavior:url(#default#VML);}
.shape {behavior:url(#default#VML);}
</style>
<![endif]-->
<style>
<!--
/* Font Definitions */
@font-face
{font-family:Wingdings;
panose-1:5 0 0 0 0 0 0 0 0 0;}
@font-face
{font-family:"Cambria Math";
panose-1:2 4 5 3 5 4 6 3 2 4;}
@font-face
{font-family:Calibri;
panose-1:2 15 5 2 2 2 4 3 2 4;}
@font-face
{font-family:Tahoma;
panose-1:2 11 6 4 3 5 4 4 2 4;}
@font-face
{font-family:Times;
panose-1:2 2 6 3 5 4 5 2 3 4;}
/* Style Definitions */
p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal
{margin-top:0cm;
margin-right:0cm;
margin-bottom:10.0pt;
margin-left:0cm;
line-height:115%;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
color:black;}
a:link, span.MsoHyperlink
{mso-style-priority:99;
color:blue;
text-decoration:underline;}
a:visited, span.MsoHyperlinkFollowed
{mso-style-priority:99;
color:purple;
text-decoration:underline;}
p.MsoAcetate, li.MsoAcetate, div.MsoAcetate
{mso-style-priority:99;
mso-style-link:"Texto de globo Car";
margin:0cm;
margin-bottom:.0001pt;
font-size:8.0pt;
font-family:"Tahoma","sans-serif";
color:black;}
span.hoenzb
{mso-style-name:hoenzb;}
span.EstiloCorreo19
{mso-style-type:personal-reply;
font-family:"Times New Roman","serif";
color:#548DD4;}
span.TextodegloboCar
{mso-style-name:"Texto de globo Car";
mso-style-priority:99;
mso-style-link:"Texto de globo";
font-family:"Tahoma","sans-serif";
color:black;}
.MsoChpDefault
{mso-style-type:export-only;
font-size:10.0pt;}
@page Section1
{size:612.0pt 792.0pt;
margin:70.85pt 3.0cm 70.85pt 3.0cm;}
div.Section1
{page:Section1;}
-->
</style><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:shapedefaults v:ext="edit" spidmax="2050" />
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:shapelayout v:ext="edit">
<o:idmap v:ext="edit" data="1" />
</o:shapelayout></xml><![endif]-->
<div class="Section1">
<p class="MsoNormal"><span
style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:
"Times New Roman","serif";color:#548DD4">Niri
hala ere (nire idiolekto
propioan) desberdina gertatzen zait alde batetik EZIN
(aditza edo) eta bestetik
NAHI, BEHAR, AHAL.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span
style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:
"Times New Roman","serif";color:#548DD4">EZINekin
ez zaizkit ‘belarrira’
arrotzak gertatzen EZIN DEZAN HORI EGIN edo EZIN DADIN
ETORRI / EZIN DADIN
INOIZ HORRELAKORIK GERTATU itxurakoak (nahiz, zertxobait
bila ibili naizen
arren ez dudan halakorik aurkitu tradizioan), eta aldiz EZIN
IZAN DEZAN HORI
EGIN edo EZIN IZAN DADIN ETORRI / EZIN IZAN DADIN INOIZ
GERTATU HORRELAKORIK
bezalakoak ‘kargatuegiak edo’.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span
style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:
"Times New Roman","serif";color:#548DD4">Agian
EZIN EGIN DEZAN HORRELAKORIK edo
EZIN ETORRI DADIN / EZIN INOIZ GERTATU DADIN HORRELAKORIK
itxurakoak ere ez
zaizkit arrotz egiten.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span
style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:
"Times New Roman","serif";color:#548DD4">Baina
era berean nik ezingo nuke
erabili NAHI edo BEHAR aditzekin era honetakorik
ahalerarekin: *NAHI DEZAKET
*BEHAR DEZAKET.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span
style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:
"Times New Roman","serif";color:#548DD4">Aldiz
arrunt ditugunak EZINekin: EZIN dEZAKET
/ EZIN NAITEKE.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span
style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:
"Times New Roman","serif";color:#548DD4">Nire
‘sentsibilitatea’ baino ez,
kasuan.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span
style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:
"Times New Roman","serif";color:#548DD4"><o:p> </o:p></span></p>
<div>
<p class="MsoNormal"
style="margin-bottom:0cm;margin-bottom:.0001pt;line-height:
normal"><span style="color:#548DD4"><img id="_x0000_i1027"
src="cid:part1.02080009.03060309@wanadoo.fr" width="147"
height="210"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"
style="margin-bottom:0cm;margin-bottom:.0001pt;line-height:
normal"><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif";
color:#548DD4">Ikurraz eta <b>Euskaldun Bihotzekoak</b>
kanpainaren inguruan,<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"
style="margin-bottom:0cm;margin-bottom:.0001pt;line-height:
normal"><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif";
color:#548DD4">ikusi: <a moz-do-not-send="true"
href="http://www.euskalnet.net/euskaldunbihotzekoak"><span
style="color:blue">www.euskalnet.net/euskaldunbihotzekoak</span></a><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"
style="margin-bottom:0cm;margin-bottom:.0001pt;line-height:
normal"><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif";
color:#548DD4">===========================</span><span
style="color:#548DD4"><img id="Imagen_x0020_2"
src="cid:part3.09000801.05030700@wanadoo.fr" width="30"
border="0" height="13"></span><span
style="font-size:12.0pt;
font-family:"Times New
Roman","serif";color:#548DD4"><br>
Bittor Hidalgo Eizagirre<br>
Gaztelu kalea, 25, 4.A<br>
20013 Donostia (Gipuzkoa)<br>
Euskal Herria (Espainia -gainezarpenez-)<br>
Tfnoak: 943326855 // 655728290<br>
posta-e: <a class="moz-txt-link-abbreviated" href="mailto:bittorhidalgo@euskalnet.net">bittorhidalgo@euskalnet.net</a><br>
===========================</span><span
style="color:#548DD4"><img id="Imagen_x0020_3"
src="cid:part4.01040709.02000701@wanadoo.fr" width="20"
border="0" height="17"></span><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif";color:#548DD4"><o:p></o:p></span></p>
</div>
<p class="MsoNormal"><span
style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:
"Times New Roman","serif";color:#548DD4"><o:p> </o:p></span></p>
<div>
<div style="border:none;border-top:solid #B5C4DF
1.0pt;padding:3.0pt 0cm 0cm 0cm">
<p class="MsoNormal"
style="margin-bottom:0cm;margin-bottom:.0001pt;line-height:
normal"><b><span
style="font-size:10.0pt;font-family:"Tahoma","sans-serif";color:windowtext"
lang="ES">From:</span></b><span
style="font-size:10.0pt;
font-family:"Tahoma","sans-serif";color:windowtext"
lang="ES"> B. Oihartzabal
[<a class="moz-txt-link-freetext" href="mailto:b.oihartzabal@wanadoo.fr">mailto:b.oihartzabal@wanadoo.fr</a>] <br>
<b>Sent:</b> Friday, November 23, 2012 9:23 AM<br>
<b>To:</b> <a class="moz-txt-link-abbreviated" href="mailto:itzul@postaria.com">itzul@postaria.com</a><br>
<b>Subject:</b> Re: [itzul] behar, nahi, ezin izan +
subjuntiboa<o:p></o:p></span></p>
</div>
</div>
<p class="MsoNormal"><o:p> </o:p></p>
<p class="MsoNormal"
style="mso-margin-top-alt:auto;mso-margin-bottom-alt:auto"><span
style="font-size:10.0pt;line-height:115%">Nik uste, 'nahi
dezan' eta horrelako
formak franko berriak dira, forma 'hiperzuzenduen' usaina
dutenak. Etxaideren
'nahi beza', ene iduriko, horrelakoa da. 'Jainkoari nahi
dakiola' bezalako
erranbidea, ordea, ezin daiteke hauekin sailka. Lehenik,
zaharra delako. Gero,
hartan 'nahi' molde berezi batean erabilia delako NOR-NORI
testuinguru batean
(bakarrik erabilia denean, hots, beste aditz batekin
gurutzatu gabe, 'nahi'
daukan lokuzioko aditza iragankorra izaten da: 'hori nahi
dut' vs *'hori nahi
zait'). <br>
Hitz batean, 'nahi beza' ez bezala 'nahi dakiola' ez da
forma 'berria', ihartua
baizik. OEHk garbiki zehazten du kontua (adibideetan ikus
daitekeen bezala
Hegoaldeko adibideen ondoan, lapurtera zaharreko beste
batzuk ere badirelarik)
:</span><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"
style="mso-margin-top-alt:auto;mso-margin-bottom-alt:auto"><span
style="font-size:9.0pt;line-height:115%;font-family:"Times","serif"">En
textos
meridionales se documenta además <i>nahi</i> con aux.
intrans. bipers. en
expresiones votivas o yusivas (es especialmente frecuente en
fórmulas del tipo <i>Jainkoari
nahi dakiola</i>); hallamos con todo algún ej. en
oraciones aseverativas en
Lazarraga. Tbn. aparece en expresiones del tipo <i>zoratu
nahi zitzaion</i></span><o:p></o:p></p>
<div>
<p class="MsoNormal"
style="margin-bottom:0cm;margin-bottom:.0001pt;line-height:
normal"><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif"">Beñat<br>
<br>
Le 23/11/2012 00:23, Jose Vazquez a écrit :<o:p></o:p></span></p>
</div>
<blockquote style="margin-top:5.0pt;margin-bottom:5.0pt">
<div>
<p class="MsoNormal"
style="margin-bottom:0cm;margin-bottom:.0001pt;line-height:
normal"><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif"">Orotarikotik
hartua:<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal"
style="margin-bottom:0cm;margin-bottom:.0001pt;line-height:
normal"><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif""><o:p> </o:p></span></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal"
style="margin-bottom:0cm;margin-bottom:.0001pt;line-height:
normal"><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif"">JAINKOARI
NAHI DAKIOLA (Lar). Quiera Dios. "Dios lo quiera" Lar.
"Dios me
libre de eso, <i>Jainkoari nai eztakiola</i>" Ib.</span><span
style="font-size:7.5pt;font-family:Wingdings">␣</span><i><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif"">Jainkoari nai
dakiola</span></i><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif"">.
Zab <i>Gabon </i>29. <i>Jainkoari nai dakiola ongi
bukatzea</i>. Berron <i>Kijote
</i>118. <i>Ez dakiola Jainkoari nahi! </i>MIH 82. <i>Badira,
Jainkoari nahi
dakiola, oraindik erantzunaz oroitzen direnak</i>. Ib.
215.<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal"
style="margin-bottom:0cm;margin-bottom:.0001pt;line-height:
normal"><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif""><o:p> </o:p></span></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal"
style="margin-bottom:0cm;margin-bottom:.0001pt;line-height:
normal"><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif"">"Jaungoikoak
nahi beza" ere agertzen da, Etxaideren adibide batean.<o:p></o:p></span></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal"
style="margin-bottom:12.0pt;line-height:normal"><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif""><o:p> </o:p></span></p>
<div>
<p class="MsoNormal"
style="margin-bottom:0cm;margin-bottom:.0001pt;line-height:
normal"><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif"">2012/11/22
Xabier Mendiguren <<a moz-do-not-send="true"
href="mailto:xmendiguren@elkar.com" target="_blank">xmendiguren@elkar.com</a>><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"
style="margin-bottom:12.0pt;line-height:normal"><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif"">nire ustea da,
behar izan, nahi izan, ezin izan moduko aditzetan,
subjuntiboa erabiltzekotan,
izan eta guzti egiten dela: nahi izan dezadan, behar
izan dezazun, ezin izan
dezan...<br>
<br>
idazle on batek "jainkoak nahi dezala" bezalakoak
idatzi ditu, zuzendu
diot, baina badaezpada galdetu nahi nuen.<br>
<br>
inork badu honen gaineko iritzi finkaturik?<br>
<br>
mila esker aldez aurretik.<br>
</span><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif";
color:#888888"><br>
<span class="hoenzb">x.</span><br>
<br>
<br>
</span><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif""><o:p></o:p></span></p>
</div>
<p class="MsoNormal"
style="margin-bottom:0cm;margin-bottom:.0001pt;line-height:
normal"><span
style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New
Roman","serif""><o:p> </o:p></span></p>
</div>
</blockquote>
<p class="MsoNormal"
style="margin-bottom:0cm;margin-bottom:.0001pt;line-height:
normal"><span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times
New Roman","serif""><o:p> </o:p></span></p>
</div>
</blockquote>
<br>
</body>
</html>