<html>
<head>
<meta content="text/html; charset=windows-1252"
http-equiv="Content-Type">
</head>
<body text="#000000" bgcolor="#FFFFFF">
Etxeberri Ziburukoaren 'Elizara erabiltzeko liburuaren (1665 [1636],
ikus armiaramaren webgunea), hastapenean, bada 'kalandarioaz edo
denboraren contuaz tratatzea' deitzen den atal bat. Han, ilargiari
dagozkionak ere aipatzen dira. Bigarren buruan hauxe dio (ortografia
gaurkoturik):<br>
<i>Bi ilargiaren kontu dire.</i>
<div dir="ltr" style="font-size: 11.9928px; font-family: serif;
left: 126.557px; top: 179.918px; transform: scale(0.954122, 1);
transform-origin: 0% 0% 0px;" data-font-name="Garamond"
data-canvas-width="214.1526520843506"><i>Bata ilargi berriarena
eta bertzea zaharrarena.</i></div>
<div dir="ltr" style="font-size: 11.9928px; font-family: serif;
left: 126.557px; top: 194.56px; transform: scale(0.961475, 1);
transform-origin: 0% 0% 0px;" data-font-name="Garamond"
data-canvas-width="266.7613747501373"><i>Ilargi berriaren kontua
jakiteko ea noiz hasi behar duen.</i></div>
<div dir="ltr" style="font-size: 11.9928px; font-family: serif;
left: 126.557px; top: 209.202px; transform: scale(0.964023, 1);
transform-origin: 0% 0% 0px;" data-font-name="Garamond"
data-canvas-width="300.77529392051696"><i>Zaharrarena jakiteko ea
zein zahar den edo hasi dela zenbat egun</i></div>
<div dir="ltr" style="font-size: 11.9928px; font-family: serif;
left: 102.76px; top: 223.844px; transform: scale(0.972781, 1);
transform-origin: 0% 0% 0px;" data-font-name="Garamond"
data-canvas-width="25.616575469970705"><i>duen.</i></div>
<div dir="ltr" style="font-size: 11.9928px; font-family: serif;
left: 126.557px; top: 238.486px; transform: scale(0.966033, 1);
transform-origin: 0% 0% 0px;" data-font-name="Garamond"
data-canvas-width="306.7476977519989"><i>Ilargia bete arterainoko
artea deitzen dugu gorapena zeren ilhar-</i></div>
<div dir="ltr" style="font-size: 11.9928px; font-family: serif;
left: 102.76px; top: 253.128px; transform: scale(0.95648, 1);
transform-origin: 0% 0% 0px;" data-font-name="Garamond"
data-canvas-width="65.35944506263733"><i>gia gora doan.</i></div>
<div class="" dir="ltr" style="font-size: 11.9928px; font-family:
serif; left: 126.557px; top: 267.77px; transform: scale(0.961531,
1); transform-origin: 0% 0% 0px;" data-font-name="Garamond"
data-canvas-width="309.5168303718567"><i>Ilargia ahi arteranokoa
deitzen dugu, beherapena, zeren ilargia</i></div>
<i>behera doan</i><i>.</i><br>
Gero segitzen du aitzina ilargi berria (III. burua), eta besteak
aipatuz: ilargi berria (IV. burua), ilargi zahrra (V. eta VI.
buruak).<br>
Izan ongi.<br>
Beñat<br>
<br>
<br>
<div class="moz-cite-prefix">Le 25/03/2013 11:42, inaki
irazabalbeitia a écrit :<br>
</div>
<blockquote
cite="mid:CADd_rSGczbZuHbwXp4aX579ZDZPUL_jDBndoj8HUu2EE_fEP9w@mail.gmail.com"
type="cite">Aurreko larunbatean Jakoba Errekondoren Euskadi
irratiko saioa entzun nuen. Bertan Jakobak azpimarratu zuen ilgora
dela ilargia zerurantza gorantz doanean eta hilbera beherantz
doanean eta ez duela zerikusirik gaztelaniazko 'creciente' eta
'menguante'rekin.<br>
<br>
Ongi izan,<br>
<br>
Inaki<br>
<br>
<div class="gmail_quote"><span dir="ltr"><<a
moz-do-not-send="true" href="mailto:s-txintxurreta@ej-gv.es"
target="_blank">s-txintxurreta@ej-gv.es</a>></span>
igorleak hau idatzi zuen (2013 martxoa 25 10:30):<br>
<blockquote class="gmail_quote" style="margin:0 0 0
.8ex;border-left:1px #ccc solid;padding-left:1ex">
<div link="blue" vlink="purple" lang="ES-TRAD">
<div>
<p class="MsoNormal"><font face="Times New Roman" size="3"><span
style="font-size:12.0pt" lang="ES">Ilargia dela eta
zalantza bat plazaratu nahi dut.</span></font></p>
<p class="MsoNormal"><font face="Times New Roman" size="3"><span
style="font-size:12.0pt" lang="ES"> </span></font></p>
<p class="MsoNormal"><font face="Times New Roman" size="3"><span
style="font-size:12.0pt" lang="ES">Ilargiaren faseak
gehien-gehienontzat bi dira “ilgora”
eta “ilbehera” eta horiek lotu izan ditugu ilberria
eta ilbetearen
arteko transizio egunekin, gazteleraz “creciente”
eta “menguante”
ezagutzen direnekin alegia (hiztegi guztietan hala
dela esango nuke). Hala ere,
azken urteotan ilargiaren eraginari (nekazaritzan,
itsasaldietan,…) buruzko
liburu eta egutegiak ugaltzen ari dira eta horiekin
batera ilargiaren inguruko beste
fenomeno batzuk gizarteratzen: horien artean
ilargiak egunetik egunera zeruan
marrazten duen orbitaren gorako edo beherako
mugimenduarena dago. Antza denez,
mugimendu horiek, sinismenak sinismen, bere biziko
garrantzia dute naturan eta
gazteleraz “ascendente” eta “descendente”
izendapenarekin ezagutzen dira. Euskaraz, berriz,
horiek izandatzen hasi
direnean berriro ·”ilgora” eta “ilbehera” erabiltzen
da
(ikusi, esate baterako, <i><span
style="font-style:italic">euskolabeleko </span></i> 2013ko
egutegia),
eta badirudi, euskaraz, logika osoa daukala horrek.
</span></font></p>
<p class="MsoNormal"><font face="Times New Roman" size="3"><span
style="font-size:12.0pt" lang="ES"> </span></font></p>
<p class="MsoNormal"><font face="Times New Roman" size="3"><span
style="font-size:12.0pt" lang="ES">Hala ere, arazo
bat sortzen da, nik uste, hizkutzaren
ikuspuntutik. Izendapen bera — “ilgora-ilbera”— bi
kontzeptu desberdinerako erabiltzea; gainera
kontzeptu horietako bat oso
errotatu dagoena tradizioan eta bestea, “berriagoa”
edo dena, baina
logika baduena. Nola konpondu? </span></font></p>
<p class="MsoNormal"><font face="Arial"><span
style="font-size:10.0pt;font-family:Arial"> </span></font></p>
<p class="MsoNormal"><font face="Arial"><span
style="font-size:10.0pt;font-family:Arial"> </span></font></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:center"
align="center"><font face="Arial" size="1" color="navy"><span
style="font-size:7.5pt;font-family:Arial;color:navy">Santi
Txintxurreta</span></font></p>
<p class="MsoNormal"><font face="Times New Roman" size="3"><span
style="font-size:12.0pt"> </span></font></p>
<p class="MsoNormal"><font face="Times New Roman" size="3"><span
style="font-size:12.0pt"> </span></font></p>
</div>
</div>
</blockquote>
</div>
<br>
</blockquote>
<br>
</body>
</html>