<html><head><meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=utf-8"></head><body dir="auto"><div>Orduan, garbi dago euskaraz "gordinak" eta erdaraz "crudos" esanda aski zela, ez. <br><br><br><div><br></div><div><br></div><div>KOLDO BIGURI</div></div><div><br>El 2014 ots 4, a las 08:10, "Miren Atutxa" <<a href="mailto:matutxa@galdakao.net">matutxa@galdakao.net</a>> escribió:<br><br></div><blockquote type="cite"><div>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html;charset=utf-8">
<style>BODY{font:10pt Tahoma,Verdana,sans-serif} .MsoNormal{line-height:120%;margin:0}</style>
Egun on:<div><br></div><div>Egia esan, kasu honetan ez dut uste, Koldo, olioarekin zerikusia duenik. Gehiago esango nuke fruta-azalak, piper-azalak, patata gordinak (azalak barne), ogi edo gaileta zatiak edo birrinak, barazki gordinak, kipula edo tomate hondakinak... eta horrelakoak sartzen direla. Hondakin gordinak, prestatu bakoak direla esango nuke. </div><div><br></div><div>Helburua konposta sortzea da, lurraren ongarritzat erabiltzen dena, besteak beste. </div><div><br></div><div>Dena dela, sano interesgarriak izan dira ekarpen eta iritzi guztiak. Eskerrik asko. </div><div><br></div><div>Miren<br><blockquote style="padding-left: 5px; margin-left: 5px; border-left: #0000ff 2px solid; margin-right: 0px"><hr><b>From:</b> kbiguri [<a href="mailto:kbiguri@yahoo.es">mailto:kbiguri@yahoo.es</a>]<br><b>To:</b> ItzuL [<a href="mailto:itzul@postaria.com">mailto:itzul@postaria.com</a>]<br><b>Sent:</b> Mon, 03 Feb 2014 20:34:59 +0100<br><b>Subject:</b> Re: [itzul] No cocinado<br><br><div>Nolanahi ere, (ustez) inork atera ez duen kontu bat dago. Galdera planteatu zuenak jakin nahi zuen nola esan "residuos vegetales no cocinados", eta uste dut "prestatu", "maneatu", "prantatu" eta antzeko aditzek ez dutela balio testuinguru horretan; nik behintzat ez nuke ulertuko zer esan nahi duen "prestatu gabeko hondakin begetalak" edo dena delako horrek. Egia esan, bestelako testuingururik gabe ez dakit zer diren hondakin horiek: barazki-hondar gordinak? Susmoa dut, ordea, olioarekin duela zerimusia, baina hori miren Atutxak argitu beharko luke.<br><br><div><br></div><div><br></div><div>KOLDO BIGURI</div></div><div><br>El 2014 ots 3, a las 19:47, Xabier Aristegieta <<a href="mailto:allurritza@gmail.com">allurritza@gmail.com</a>> escribió:<br><br></div><blockquote type="cite"><div><div><div>Gogoeta batzuk:</div><div><br></div><div>1.- Inork ez du zalantzan jartzen "kozinatu" aditzaren onargarritasuna. Eztabaidatzen ari garena da "sukaldatu"ren onargarritasuna.</div><div>
<br></div><div>2.- Eta eztabaida hori sortzen da ez inor, kutixia edo irrika personal bat tarteko, "sukaldatu" hitza hiztunei erabilarazten tematzeagatik (guk dakigula, behintzat), baizik eta hitz horrek indar handitxoa hartu duelako hiztunon artean, eta hitz horrekiko jarrera bat hartu beharra egokitzat iritzi izan delako.</div>
<div><br></div><div>3.- Hori horrela, zer du txarretik "sukaldatu"k? Bi arrazoi aipatu dira:</div><div><br></div><div>-- Jadanik badagoela mailegu bat, "kozinatu" (eta, beraz, "sukaldatu" erabiltzea "kozinatu"ren aurkako nolabaiteko erasoa litzateke, "kozinatu" erabil ez dadin).</div>
<div><br></div><div>-- "Sukaldatu" gaizki sorturiko aditza dela.</div><div><br></div><div><br></div><div>Orotariko Hiztegiak hauxe dio:</div><div><div></div><div><blockquote style="margin-right:0px"><p><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt;font-weight:bold">kozinatu</span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt"> (</span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt;font-style:italic">VocBN,</span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt"> H), </span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt;font-style:italic;font-weight:bold">kuzinatu</span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt"> (</span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt;font-style:italic">-iñ- </span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt">Chaho). </span> </p>
<p> <span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt">Cocinar. "Faire la cuisine, préparer les mets" </span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt;font-style:italic">VocBN</span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt">. </span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt"> </span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt;font-style:italic">Ogi ta lixua egíten, kozinátzen, ta gañarákoak</span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt">. LE </span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt;font-style:italic">Prog</span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt"> 118. </span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt;font-style:italic">Bérze milla zébo kozinatzen dire luxuriarén sutégian. </span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt">LE </span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt;font-style:italic">in</span><span style="font-family:Times,serif;font-size:9pt"> BOEanm 560. </span> </p>
</blockquote></div><div></div></div><div>Eta Hiztegi Batuak:</div><div class="im"><div><br></div><blockquote style="margin-right:0px"><div><strong>kozinatu</strong>, kozina, kozinatzen. <em>du</em> ad. 'janariak beroaren bidez prestatu'</div>
</blockquote><div><br></div></div><div>Ederki. Lekukotasuna hortxe jasota ageri da. Baina "kozinatu" aspaldiko mailegua dela esate hutsak badirudi aditzera ematen duela euskaraz izugarrizko presentzia izan duen hitza dela.</div>
<div><br></div><div>Eta ez dirudi hala denik:</div><div><br></div><div>--Alde batetik, hor daude hizpide izan ditugun Googleko neurketak (aipaturiko gorabeherak gorabehera).</div><div>--Orotariko Hiztegiko lekukotasuna ezin esan batere oparoa denik.</div>
<div>--Elhuyar Hiztegi Entziklopedikoan (Usurbil, 1993) ez da agertu ere egiten.</div><div>--Elhuyar Hiztegiaren 2006ko argitalpenean, "cocinar"en begiratuta, hauxe dio:</div><blockquote style="margin-right:0px">
<div><strong>cocinar</strong>. <em>v.intr</em>. Janaria prestatu/egin/gertatu/maneatu; kozinatu. <em>Hoy cocino yo</em>: gaur neuk prestatuko dut bazkaria.</div></blockquote><blockquote style="margin-right:0px">
<div>Alegia, aukera posible guztietatik azken gisa. Eta adibiderako, beste aukeraren bat lehenesten du. Eta, interesgarriagoa: euskaratik abiaturiko bilaketa egitean, zerarekin topo egiten duzu: "kozinatu"k ez dauka sarrerarik aditz gisa, baizik eta, soilik, izenondo gisa:</div>
<div><br></div></blockquote><blockquote style="margin-right:0px"><div><strong>kozinatu</strong>. <em>izond</em>. Cocinado. <em>Plater kozinatua</em>: plato cocinado.</div><div><br></div></blockquote><blockquote style="margin-right:0px">
<div>Tira: "kozinatu" defendatzearen ikuspegitik, aurrerapen bat behintzat bada, 1993ko Hiztegi Entziklopedikoko hutsunetik abiatuta.</div><div><br></div></blockquote><div>--Gaur egun bai; sareko Elhuyar Hiztegian kontsultatuta, hauxe ekartzen du: </div>
<blockquote style="margin-right:0px"><div><strong>kozinatu, kozina, kozinatzen </strong><em>du ad</em>. <strong><u>cocinar</u></strong></div></blockquote><div> <em>plater hori askotan kozinatu du etxekoentzat</em>: ese plato lo ha cocinado muchas veces para los de casa <em>plater kozinatua</em>: plato cocinado </div>
<div><br></div><div>Hain hitz gogoangarria badugu "kozinatu" hori, nekez uler daiteke zeinen gogo txarrez (itxuraz) ireki dizkion Elhuyarrek bere hiztegiko ateak. Urteen joanarekin soilik.</div><div><br></div><div>
Baina, jarrai dezagun:</div><div><br></div><div>--<em>Labayru Hiztegia. Bizkaiera eta Batua (b)uztarturik. Euskera-gaztelania</em>. Ez du "kozinatu"rik jasotzen. Ez aditz gisa, ez izenondo gisa.</div><div><br></div>
<div>--Junes Casenave-Harigileren frantses-euskara hiztegian, "cuisiner" begiratua, hauxe ageri da: apaintü, adelatü, jatekoa egin. Ez da "kozinatu"rik agertzen, beraz.</div><div><br></div><div>--Euskaltzaindiaren 2012ko Hiztegian... ez da agertzen "kozinatu"rik. Horra Hiztegi Batuarekiko beste "ez-batetortze" bat.</div>
<div><br></div><div><br></div><div>Horrenbestez, zer ondorioztatu behar dugu? "Sukaldatu" "kozinatu"ren aurka erabili nahi izan dela, aditzera eman zaigun bezala? Ez ote da justu kontrakoa izango, "kozinatu"ren lekukotasunen bakana ikusirik? Alegia, orain "kozinatu" biziberritu nahi dela, hain zuzen ere "sukaldatu"ri bidea ixteko? </div>
<div><br></div><div>Eta azken kontu bat. Esan da "kozinatu" mailegu bat dela. Ziur? Mailegua, nondikoa? Gaztelaniazko "cocinar"etikoa? Kontua ez baita batere makala. Pierre Lhanderen <em>Dictionnaire Basque-Français</em>en "kozinatu" agertzen da, bai... baina "kozina+tu" batura gisa:</div>
<div><br></div><blockquote style="margin-right:0px"><div><strong>*KOZINA</strong> -- 1º <em>C</em>. (A.) cuisine, pièce de la maison. SYN.: <strong><em>sukhalde </em></strong>(...) </div>
</blockquote><p> <strong>- tu</strong> (H.) cuisiner. SYN.: <strong>aphaindu, adelatü</strong> </p><div></div>
<div>Orduan, zein da mailegua? "Kozinatu"? Ala "kozina"? Zeren eta "polita" izango bailitzateke orain, "sukaldatu= sukalde+tu" egituraren ustezko okerraz aditzera eman direnak aditzera eman ondoren, deskubritzea ezen "kozinatu", azken finean, egitura horixe berbera dela: kozina+tu. Ea zer argudiorekin esan ahalko litzatekeen kozina+tu ondo dagoela eta sukalde+tu, aldiz, gaizki.</div>
</div>
</div></blockquote></blockquote><style>
</style>
</div></div></blockquote></body></html>