<div dir="ltr">Egun on: Txillardegiren behialako "Hizkuntza eta pentsakera" (1973 urtekoa, oker ez banago) erreferentzia interesgarria da, nire ustez, Sapir-Worf-en teoriaren arabera, gure hizkuntzaren "mundu-ikuskeraren" berezitasunaren hainbat ezaugarriren inguruan gogoetatzeko; tartean, kolore-espektroaren euskarazko aitzin-moldaerara hurbiltzeko (pasarte bat baino gehiago eskaintzen zaio puntu horri liburuan barrena). Agur, ongi izan.</div><div class="gmail_extra"><br><div class="gmail_quote">maite darceles<span dir="ltr"><<a href="mailto:mdarceles@hobest.es" target="_blank">mdarceles@hobest.es</a>></span> igorleak hau idatzi zuen (2015(e)ko martxoak 14 09:41):<br><blockquote class="gmail_quote" style="margin:0 0 0 .8ex;border-left:1px #ccc solid;padding-left:1ex"><div dir="ltr">Euskarazko berezko koloreen sistemak gaur egun zabalduago dugun sistemarekin alderatuz berezitasun nabarmenak ditu, eta horren azterketak gai interesgarriak ireki ditzakeela iruditzen zait (azterketak eginak izango dira, bat baino gehiago, baina ez daukat erreferentziarik). Hor ditugu, adibiderako: ile urdin, begi zuri, "berdea" adierazteko -hainbeste dugularik horretatik- berezko hitzik ez edukitzea, gorri hitzaren beste erabilerak: negu gorri, larrugorri...<div><br></div><div>Maite</div></div><div class="gmail_extra"><br clear="all"><div><div><div dir="ltr"><br><span style="font-family:trebuchet ms,sans-serif;color:rgb(0,153,0)"></span><div style="margin:0 0 8px 0"><p style="margin:0" dir="ltr"><span style="font-size:13px;font-family:trebuchet ms,geneva"><span style="color:rgb(0,128,0)">Maite Darceles</span>  <span style="color:rgb(153,153,153)"><a style="text-decoration:none;color:grey" href="mailto:mdarceles@hobest.es" target="_blank">mdarceles@hobest.es</a> • <a style="text-decoration:none;color:grey" href="http://www.hobest.es" target="_blank">www.hobest.es</a> • <a style="text-decoration:none;color:grey" href="http://maitedarceles.blogspot.com" target="_blank">maitedarceles.blogspot.com</a></span></span> <span style="color:gray"> </span><a style="text-decoration:none" href="http://www.facebook.com/maite.darceles" target="_blank"><img alt="Facebook" style="padding:0px 0px 5px 0px;vertical-align:middle" src="https://s3.amazonaws.com/images.wisestamp.com/facebook.png" border="0" height="16" width="16"></a> <a href="https://twitter.com/maitheda" style="text-decoration:underline" target="_blank"><img alt="Twitter" style="padding:0px 0px 5px 0px;vertical-align:middle" src="https://s3.amazonaws.com/images.wisestamp.com/twitter.png" border="0" height="16" width="16"></a> <a href="http://www.linkedin.com/profile/view?id=50790045&trk=hb_tab_pro_top" style="text-decoration:underline" target="_blank"><img alt="LinkedIn" style="padding:0px 0px 5px 0px;vertical-align:middle" src="https://s3.amazonaws.com/images.wisestamp.com/linkedin.png" border="0" height="16" width="16"></a> <a href="http://www.scoop.it/t/hezkuntza-eraldatzen-transformando-la-educacion" target="_blank"><img style="padding:0px 0px 5px 0px;vertical-align:middle" alt="Scoop.It" src="http://www.hobest.es/images/scoop.it-ikurra" border="0" height="16" width="16"></a><span style="font-family:trebuchet ms,geneva"> <a href="http://hobest.es" style="text-decoration:none" target="_blank"><img style="padding:0px 0px 5px 0px;vertical-align:middle" src="https://s3.amazonaws.com/uploads.wisestamp.com/4934595ee59d8626a829c411b6f0c49d/1360242322.gif" alt="Hobest" border="0" height="33" width="83"></a></span></p><p style="margin:0" dir="ltr"><font><span style="color:rgb(0,128,0);font-family:trebuchet ms,geneva"></span></font></p></div><br></div></div></div>
<br><div class="gmail_quote">Txopi<span dir="ltr"><<a href="mailto:txopi@sindominio.net" target="_blank">txopi@sindominio.net</a>></span> igorleak hau idatzi zuen (2015(e)ko martxoak 13 00:21):<div><div class="h5"><br><blockquote class="gmail_quote" style="margin:0 0 0 .8ex;border-left:1px #ccc solid;padding-left:1ex">og., 2015.eko marren 12a 13:17(e)an, Maialen Sobrino López igorleak<br>
idatzi zuen:<br>
> Egun on!Ikasle batek euskaraz itzuliezinak edo itzulgaitzak diren<br>
<div><div>> hitzei buruzko bibliografia eskatu dit, hau da bere<br>
> mezua:"Necesitaría más bien una bibliografía o fenómenos en el nivel<br>
> gramatical que podrían sugerir que los vascos perciben el mundo de<br>
> otra manera, para relacionarlo con la hipótesis de Sapir y Whorf. He<br>
> pensado por ejemplo en euskaldun, ya que significa tamién una persona<br>
> que habla euskera, así que se podría deducir que los vascos<br>
> consideran como sus compatriotas a los extranjeros que hablan su<br>
> idioma. Otras palabras sueltas que me han venido a la mente es<br>
> jakin-mina y goxo-goxo."Laguntzerik bai? Mila esker aldez aurretik!<br>
> Maialen Sobrino López<br>
<br>
</div></div>Intuitiboki bada ere, niri beti iruditu zait Sapir-Whorf hipotesia[1]<br>
zuzena dela. Herri baten bizimoduak, pentsamoldeak, ohiturak eta<br>
hizkuntzak elkar lotuta daudela eta elkar eragiten dutela argi ikus<br>
daiteke Australiako Pormpuraaw[2] herria, Chiapaseko Tojolabal herria[3]<br>
eta beste hainbat aztertuz gero[4]. Nire aburuz, kasu bitxiak dira baina<br>
biziki argigarriak.<br>
<br>
Euskarari dagokionez, jarraitu aurretik esan beharra daukat Jon Sarasuak<br>
"Hiztunpolisa" liburuan azaltzen duen bezala, gurean ohitura handia<br>
dugula euskaldunen izaera eta kultura euskararen ikuspegitik<br>
begiratzeko. Etengabe eta ia hizkuntzaren ikuspegitik bakarrik. Maiz,<br>
euskara, euskaldunon benetako izaera eta baloreak gordetzen dituen<br>
altxorraren mapa moduko bat bezala ikusten dugu, eta ez gertakari eta<br>
bizipen zenbatezinek sortutako hiztun kate mestizo eta kaotiko bat<br>
bezala. Azken hamarkadetan hain modan dagoen "jatorrismo" horrek hein<br>
handi batean itsututa gauzkala iruditzen zait. Ez dut esan nahi egindako<br>
eskariak mugimendu horrekin inolako lotura duenik, inolaz ere, baina<br>
gaiaren planteamenduak joera hori gogorki gogorarazi nauela ohartu nahi<br>
nuen.<br>
<br>
Galderari erantzun moduko bat emateko, aipatutako liburuan Jon Sarasuak<br>
idatzitako pasarte hau kopiatzen dut:<br>
   /Iletargi/ diot, eta horrek bere soka du. /Eguzkia/ diot, eta lotura<br>
   iradokitzen dit eguratsarekin, eta egunarekin. /Urtea/ diot, eta<br>
   urarekin errimatzen dut hasieran. Ergatiboz mintzatzen naiz, eta<br>
   zerbaitegatik da. Ez dut generorik erabiltzen /irakaslea/ esateko,<br>
   eta zentzua aurkitzen diot generogabezia horri. /Zorion hutsa/ diot<br>
   zorion betearen baliokide, eta hutsaren esanahi hori egokiagoa<br>
   egiten zait budismoak hustutasunaren gaian agertzen duen paradoxa<br>
   itxurako intuizio nagusia azaltzeko gazteleradun ikasleei, 'vacio'<br>
   kontzeptuak hutsa eta betea urrunegi baititu.<br>
<br>
Bururatzen zaizkidan beste adibide batzuk. Ea baten bat erabilgarri zaion:<br>
1) Patxi Juaristiren ikerketa esaera eta esapideetan "gure", "etxe",<br>
"buru" eta abarren erabileran.[5]<br>
2) Zenbaki-sistema hogeitarra[6].<br>
3) Auzolan[7].<br>
4) Adituen artean adostasun handia dago euskal mitologian material<br>
kultural aurre-indoeroparra gordetzen dela esateko. Hau da, gaur egun<br>
luze eta zabal hedatua dagoen kultura indoeuroparraren arras desberdina<br>
den kultura batek sortutako pentsamolde eta burubideak.<br>
<br>
Guzti hau posta zerrenda honen xedetik nahiko urruntzen denez,<br>
amaitzeko, aipatzen zenituen "hitz itzulezinei" buruzko goxoki bat:<br>
<a href="http://www.wolfestone.co.uk/blog/infographic-15-words-translate-english/" target="_blank">http://www.wolfestone.co.uk/blog/infographic-15-words-translate-english/</a><br>
<br>
Ondo izan,<br>
<br>
Txopi.<br>
<br>
[1] <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Hip%C3%B3tesis_de_Sapir-Whorf" target="_blank">http://es.wikipedia.org/wiki/Hip%C3%B3tesis_de_Sapir-Whorf</a><br>
[2] <a href="http://ttiki.com/337762" target="_blank">http://ttiki.com/337762</a><br>
[3] <a href="http://ttiki.com/337761" target="_blank">http://ttiki.com/337761</a><br>
[4] <a href="http://lat.wsj.com/articles/SB128076818446423355?tesla=y" target="_blank">http://lat.wsj.com/articles/SB128076818446423355?tesla=y</a><br>
[5] <a href="http://ttiki.com/337763" target="_blank">http://ttiki.com/337763</a><br>
[6] <a href="http://eu.wikipedia.org/wiki/Zenbaki-sistema_hogeitar" target="_blank">http://eu.wikipedia.org/wiki/Zenbaki-sistema_hogeitar</a><br>
[7] <a href="http://eu.wikipedia.org/wiki/Auzolan" target="_blank">http://eu.wikipedia.org/wiki/Auzolan</a><br>
<br>
</blockquote></div></div></div><br></div>
</blockquote></div><br></div>