<html xmlns:v="urn:schemas-microsoft-com:vml" xmlns:o="urn:schemas-microsoft-com:office:office" xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word" xmlns:m="http://schemas.microsoft.com/office/2004/12/omml" xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8">
<meta name="Generator" content="Microsoft Word 14 (filtered medium)">
<style><!--
/* Font Definitions */
@font-face
        {font-family:Calibri;
        panose-1:2 15 5 2 2 2 4 3 2 4;}
@font-face
        {font-family:Tahoma;
        panose-1:2 11 6 4 3 5 4 4 2 4;}
@font-face
        {font-family:"Franklin Gothic Book";
        panose-1:2 11 5 3 2 1 2 2 2 4;}
/* Style Definitions */
p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal
        {margin:0cm;
        margin-bottom:.0001pt;
        font-size:12.0pt;
        font-family:"Times New Roman","serif";}
a:link, span.MsoHyperlink
        {mso-style-priority:99;
        color:blue;
        text-decoration:underline;}
a:visited, span.MsoHyperlinkFollowed
        {mso-style-priority:99;
        color:purple;
        text-decoration:underline;}
p
        {mso-style-priority:99;
        mso-margin-top-alt:auto;
        margin-right:0cm;
        mso-margin-bottom-alt:auto;
        margin-left:0cm;
        font-size:12.0pt;
        font-family:"Times New Roman","serif";}
p.MsoListParagraph, li.MsoListParagraph, div.MsoListParagraph
        {mso-style-priority:34;
        margin-top:0cm;
        margin-right:0cm;
        margin-bottom:10.0pt;
        margin-left:36.0pt;
        mso-add-space:auto;
        line-height:115%;
        font-size:11.0pt;
        font-family:"Calibri","sans-serif";
        mso-fareast-language:EN-US;}
p.MsoListParagraphCxSpFirst, li.MsoListParagraphCxSpFirst, div.MsoListParagraphCxSpFirst
        {mso-style-priority:34;
        mso-style-type:export-only;
        margin-top:0cm;
        margin-right:0cm;
        margin-bottom:0cm;
        margin-left:36.0pt;
        margin-bottom:.0001pt;
        mso-add-space:auto;
        line-height:115%;
        font-size:11.0pt;
        font-family:"Calibri","sans-serif";
        mso-fareast-language:EN-US;}
p.MsoListParagraphCxSpMiddle, li.MsoListParagraphCxSpMiddle, div.MsoListParagraphCxSpMiddle
        {mso-style-priority:34;
        mso-style-type:export-only;
        margin-top:0cm;
        margin-right:0cm;
        margin-bottom:0cm;
        margin-left:36.0pt;
        margin-bottom:.0001pt;
        mso-add-space:auto;
        line-height:115%;
        font-size:11.0pt;
        font-family:"Calibri","sans-serif";
        mso-fareast-language:EN-US;}
p.MsoListParagraphCxSpLast, li.MsoListParagraphCxSpLast, div.MsoListParagraphCxSpLast
        {mso-style-priority:34;
        mso-style-type:export-only;
        margin-top:0cm;
        margin-right:0cm;
        margin-bottom:10.0pt;
        margin-left:36.0pt;
        mso-add-space:auto;
        line-height:115%;
        font-size:11.0pt;
        font-family:"Calibri","sans-serif";
        mso-fareast-language:EN-US;}
span.hoenzb
        {mso-style-name:hoenzb;}
span.PostaEstiloa19
        {mso-style-type:personal-reply;
        font-family:"Calibri","sans-serif";
        color:#1F497D;}
.MsoChpDefault
        {mso-style-type:export-only;
        font-family:"Calibri","sans-serif";
        mso-fareast-language:EN-US;}
@page WordSection1
        {size:612.0pt 792.0pt;
        margin:70.85pt 3.0cm 70.85pt 3.0cm;}
div.WordSection1
        {page:WordSection1;}
/* List Definitions */
@list l0
        {mso-list-id:1949896412;
        mso-list-type:hybrid;
        mso-list-template-ids:-1216954534 -1824480286 70058009 70058011 70057999 70058009 70058011 70057999 70058009 70058011;}
@list l0:level1
        {mso-level-text:"\(%1\)";
        mso-level-tab-stop:none;
        mso-level-number-position:left;
        text-indent:-18.0pt;}
@list l0:level2
        {mso-level-number-format:alpha-lower;
        mso-level-tab-stop:none;
        mso-level-number-position:left;
        text-indent:-18.0pt;}
@list l0:level3
        {mso-level-number-format:roman-lower;
        mso-level-tab-stop:none;
        mso-level-number-position:right;
        text-indent:-9.0pt;}
@list l0:level4
        {mso-level-tab-stop:none;
        mso-level-number-position:left;
        text-indent:-18.0pt;}
@list l0:level5
        {mso-level-number-format:alpha-lower;
        mso-level-tab-stop:none;
        mso-level-number-position:left;
        text-indent:-18.0pt;}
@list l0:level6
        {mso-level-number-format:roman-lower;
        mso-level-tab-stop:none;
        mso-level-number-position:right;
        text-indent:-9.0pt;}
@list l0:level7
        {mso-level-tab-stop:none;
        mso-level-number-position:left;
        text-indent:-18.0pt;}
@list l0:level8
        {mso-level-number-format:alpha-lower;
        mso-level-tab-stop:none;
        mso-level-number-position:left;
        text-indent:-18.0pt;}
@list l0:level9
        {mso-level-number-format:roman-lower;
        mso-level-tab-stop:none;
        mso-level-number-position:right;
        text-indent:-9.0pt;}
ol
        {margin-bottom:0cm;}
ul
        {margin-bottom:0cm;}
--></style><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:shapedefaults v:ext="edit" spidmax="1026" />
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:shapelayout v:ext="edit">
<o:idmap v:ext="edit" data="1" />
</o:shapelayout></xml><![endif]-->
</head>
<body lang="EU" link="blue" vlink="purple">
<div class="WordSection1">
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif"">Ni
<i>ezkandia</i>-ren alde, Amaia. Izan ere, bai gari mota horrek bai izen horrek biek ere oso nafarrak ematen dute.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif"">(Abuztuko barealdia baliatuz, erantzuna pittin bat luzatuko dut…)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif"">Iazko urrian plazaratu zen, Gasteizen, Nikolái I. Vavílov (1887-1943) zientzialari errusiarraren
<i>Cinco continentes</i> liburua (Libros del Jata), errusieratik gaztelaniara zuzenean itzulia. Vavílov hau botanikari eta genetista aitzindaria izan zen, eta mundua alderik alde korritu zuen tokian tokiko laboreak eta elikaduraren oinarrizko beste landareei
 buruzko informazioa jasoz eta genetikaren ikuspuntutik aztertuz. Baina Stalinen garaian, Vavíloven lana “sasizientzia burgesa” zela ebatzi zuten, “antimarxismoa”, iraultzaren kontrakoa, eta espetxean sartu, torturatu, eta bertan hil zen. Gosez.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif"">Liburuak pasarte politak ditu ezkanda/ezkandiaz eta Euskal Herriaz (ez dut euskaratzeko lanik hartu). Baskonia “ezkandiaren erresuma” dela dio:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left:35.4pt;text-align:justify"><i><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif"">«[Baskoniaz ari dela] En la composición de los cultivos extensivos también pudimos encontrar muchas cosas originales. Es el reino
 de la escaña, de singulares avenas que no se encuentran en otros países. (…) El trigo es excepcionalmente variado, es frecuente el denominado trigo redondillo. Cerca de Pamplona observamos el fenómeno poco habitual de una masiva hibridación natural de trigo
 harinero con la gramínea silvestre Aegilops. No hay espelta auténtica.»<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left:35.4pt;text-align:justify"><i><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif""><o:p> </o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left:35.4pt;text-align:justify"><i><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif"">«No puedo por menos que recordar un ejemplo característico de la gran cultura de los vascos. Habiendo llegado a Pamplona a principios
 de agosto, quería reunir la mayor cantidad posible de muestras de plantas cultivadas endémicas. Las aldeas aquí están aisladas y la recolección es excepcionalmente difícil. El agrónomo local (1) estaba enfermo –se había roto una pierna– y solo podía desplazarse
 en vehículo. Viajé con él varias decenas de kilómetros, pero no recolecté mucho material. El agrónomo me dijo que, para recoger más, debía pasar varias semanas en esos lugares y recorrer a caballo el País Vasco en varias direcciones. Él me prometió ampliar
 mi recolección cuando se recuperara y enviarme las muestras a Leningrado. Cuando regresé a Leningrado me encontré, para mi sorpressa, una caja enorme con muestras de escaña, recogidas cuidadosamente en toda Basconia por aquél agrónomo, rigurosamente etiquetadas,
 indicando la altitud, con un mapa detallado que mostraba dónde se había desarrollado la recolección. Tuvo que gastar no pocos días para cumplir lo prometido.»<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left:35.4pt;text-align:justify"><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraph" style="text-align:justify;text-indent:-18.0pt;mso-list:l0 level1 lfo1">
<![if !supportLists]><span style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif";mso-fareast-language:EU"><span style="mso-list:Ignore">(1)<span style="font:7.0pt "Times New Roman""> 
</span></span></span><![endif]><span style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif";mso-fareast-language:EU">Apolinar Azanza Azcona (Lizarra, 1889-1959)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif"">(Eranskinean: «…la domesticación de la escaña silvestre… En Navarra, en donde se llamaba “ezkandia”, se cultivó hasta los años 60.»)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:"Calibri","sans-serif";color:#1F497D"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal">Martin Rezola<o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"><o:p> </o:p></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Tahoma","sans-serif"">From:</span></b><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Tahoma","sans-serif""> Amaia Apalauza [mailto:amaia.apalauza@gmail.com]
<br>
<b>Sent:</b> asteazkena, 2016.eko abuztuak 17 16:04<br>
<b>To:</b> ItzuL<br>
<b>Subject:</b> Re: [itzul] "Escanda" edo "trigo almidonero silvestre"<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><o:p> </o:p></p>
<div>
<div>
<div>
<div>
<p class="MsoNormal">Eskerrik asko, Gotzon.<o:p></o:p></p>
</div>
<p class="MsoNormal">Erronkariko landareei buruzko testu bat izanik, <i>ezkanda </i>
jartzea erabaki dut, izen hori aski hedatua baita inguru hartan.<o:p></o:p></p>
</div>
<p class="MsoNormal">Ongi izan,<o:p></o:p></p>
</div>
<p class="MsoNormal">Amaia<o:p></o:p></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal"><o:p> </o:p></p>
<div>
<p class="MsoNormal">Gotzon Egia<<a href="mailto:gegia@gipuzkoa.eus" target="_blank">gegia@gipuzkoa.eus</a>> igorleak hau idatzi zuen (2016(e)ko abuztuak 17 12:57):<o:p></o:p></p>
<div>
<div>
<p class="MsoNormal"><o:p> </o:p></p>
</div>
<blockquote style="margin-top:5.0pt;margin-bottom:5.0pt">
<p class="MsoNormal"><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif"">Gari mota horren euskarazko izenaren bila nabil. Nafarroako herri batzuetan,
<i>ezkanda, ezkandia, gainzuri</i> izendapenak erabiltzen dira, baina jakin nahi nuke ea baden besterik. Hona hemen Wikipediako lotura, gaztelaniaz:
<a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Triticum_dicoccoides" target="_blank">https://es.wikipedia.org/wiki/Triticum_dicoccoides</a></span><o:p></o:p></p>
</blockquote>
<p class="MsoNormal"><o:p> </o:p></p>
<p><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif"">Garien izenekin eta, oro har, landareen izenekin tentuz ibili beharra dagoen arren (esan nahi dut, izen zientifikoen, izen arrunten eta hizkuntza batetik besterako izenen arteko harremanetan),
 uste dut euskaraz aipatzen dituzun moduak egokiak izan daitezkeela.</span><o:p></o:p></p>
<p><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif"">Alde batetik, badirudi izen horiek (<i>ezkanda, ezkandia, gainzuri</i>, baita
<i>galzuri </i>ere, esango nuke; begiratu OHEn <a href="http://tinyurl.com/zpk9tzk" target="_blank">
http://tinyurl.com/zpk9tzk</a>), Triticum spelta motari dagozkiola; baina, bestaldetik, dirudienez mota hori Triticum dicoccoides gari motaren bilakaera bat besterik ez da.</span><o:p></o:p></p>
<p><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif"">Zoritxarrez, OHEk landareei buruz (eta izaki bizidunei buruz, oro har) hitz egiten duenean ez du espezieen izen zientifikorik ematen. Alabaina, kasu honetan,
<i>galzuri</i> sarreran arreta pixka batez begiratzen baduzu, ikusiko duzu Andima Ibiñagabeitiak 1966an frantsesetik egindako
</span><i>Bergiliren Idazlanak osorik: Unai-Kantak eta Alor-Kantak </i>itzulpenean
<i>épeautre </i>(hau da, <span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif"">
Triticum spelta)</span> ematen duela <i>galtxuri</i>.<o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"><span class="hoenzb"><span style="color:#888888"><o:p> </o:p></span></span></p>
<div>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family:"Franklin Gothic Book","sans-serif";color:#888888">--
<br>
Gotzon Egia<br>
<a href="mailto:gegia@gipuzkoa.eus" target="_blank">gegia@gipuzkoa.eus</a><br>
43º 19' 15" N 1º 58' 57.5" W</span><o:p></o:p></p>
</div>
</div>
</div>
<p class="MsoNormal"><o:p> </o:p></p>
</div>
</div>
</body>
</html>