<div><div dir="auto">Etimologia muturreraino eramatea ez da komenigarria izaten.</div><div dir="auto"><br></div><div dir="auto">“A eta B elkarri atxikiak egotea”, euskaraz, ez da bata bestearen “inherente” izatea. Irakurri berriro María Molinerrek gaztelaniazko “inherente”ri buruz ematen duen azalpena.<br></div><div dir="auto"><br></div><div dir="auto">Ez euskaraz, ez eta beste hizkuntzetan ere. Hain zuzen, horregatik eusten diote latinetiko “inherente”, “inherent”, edo kasuko aldaerari.</div><div dir="auto"><br></div><div dir="auto">Euskaraz “inherente” erabiltzea proposatzen baduzu, ongi iruditzen zait. “Atxiki” aditza esanahi ezberdinekin betetzea, inola ere ez. Euskaldunon kaltetan doalako. “Datxekion” irakurtzean, argi egon behar delako “inherente” ala “unido/adjunto/pegado/adscrito” esan nahi duen.</div><div dir="auto"><br></div><div dir="auto">Bukatzeko, eta bestelako ildo batean: Euskaltzaindiak “atxeki” ez erabiltzea gomendatzen badu... aditz trinkoak ez al luke “datxikion” izan beharko?</div><div dir="auto"><br></div><div dir="auto">Xabier Aristegieta</div><br><div class="gmail_quote"><div>Dionisio Amundarain Sarasola <<a href="mailto:dioni@facilnet.es">dioni@facilnet.es</a>> erabiltzaileak hau idatzi du (2018 mar. 31, lr. (18:41)):<br></div><blockquote class="gmail_quote" style="margin:0 0 0 .8ex;border-left:1px #ccc solid;padding-left:1ex"><div lang="EU" link="blue" vlink="purple"><div class="m_2887760800373919973WordSection1"><p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:"Calibri","sans-serif";color:#1f497d">Latinezko “Inhaereo”: estar pegado, unido, adherido, alicui rei (gauza bati). Uste dut, “datxekien” horrek ondo eta zuzen ematen duela erdarazkoarena. DIONISIO<u></u><u></u></span></p><p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:"Calibri","sans-serif";color:#1f497d"><u></u> <u></u></span></p><p class="MsoNormal"><b><span lang="ES" style="font-size:10.0pt;font-family:"Tahoma","sans-serif"">De:</span></b><span lang="ES" style="font-size:10.0pt;font-family:"Tahoma","sans-serif""> Teo Etxeberria [mailto:<a href="mailto:mezulariya@gmail.com" target="_blank">mezulariya@gmail.com</a>] <br><b>Enviado el:</b> sábado, 31 de marzo de 2018 11:35<br><b>Para:</b> ItzuL<br><b>Asunto:</b> Re: [itzul] Inherente<u></u><u></u></span></p></div></div><div lang="EU" link="blue" vlink="purple"><div class="m_2887760800373919973WordSection1"><p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p><div><p class="MsoNormal">Aukera hau ere hor dago: BEREKIN DUTEN<u></u><u></u></p></div><div><p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p><div><p class="MsoNormal">Xabier Aristegieta<<a href="mailto:allurritza@gmail.com" target="_blank">allurritza@gmail.com</a>> igorleak hau idatzi zuen (2018(e)ko martxoaren 7(a) 19:11):<u></u><u></u></p><div><div><p class="MsoNormal">Zuzentzen ari naizen itzulpen batean, "autoridad inherente a los poderes públicos" honela euskaratuta agertzen da: "botere publikoei datxekien agintaritza". <u></u><u></u></p></div><div><div><p class="MsoNormal"> <u></u><u></u></p></div></div><div><p class="MsoNormal">Itzulpen horrek harridura sortu dit, nire ustez ez baitu inola ere "inherente" ideia adierazten, baizik eta, ezer izatekotan, "inherente"ren kontrakoa edo kontrakotsua den ideia bat ("autoridad con que <strong><u>se inviste </u></strong>a los poderes públicos", edo antzeko zerbait). Ezen, definizio hutsez, dena delako zerbaiti "atxikitzen" zaion edozer, "zerbait" horretaz bestelakoa da, eta ez "inherentea".<u></u><u></u></p></div><div><div><p class="MsoNormal"> <u></u><u></u></p></div></div><div><p class="MsoNormal">Alabaina, ikusi dut Elhuyar hiztegiak euskaratze-proposamen horixe egiten duela: <u></u><u></u></p></div><div><div><p class="MsoNormal"> <u></u><u></u></p></div></div><blockquote style="margin-top:5.0pt;margin-right:0cm;margin-bottom:5.0pt"><div><p class="MsoNormal"><em>adj.</em> <span class="m_2887760800373919973m-750764143158293328gmail-remarkeues">-i atxiki</span>; <span class="m_2887760800373919973m-750764143158293328gmail-remarkeues">-i datxekion</span>, <a href="https://hiztegiak.elhuyar.eus/es_eu/inherente" target="_blank"><strong><span style="color:navy">atxiki</span></strong></a><u></u><u></u></p></div><p class="m_2887760800373919973m-750764143158293328gmail-paddefn"><em>la contaminación es un problema inherente a la industria</em>: kutsadura industriari datxekion arazoa da<u></u><u></u></p></blockquote><p class="m_2887760800373919973m-750764143158293328gmail-paddefn">Ibon Sarasolaren Zehazki hiztegiak ere jasotzen du, bai, euskaratze-proposamen hori ("eritasunari datxekion sukarra" adibidea jasotzen du), baina esanahiari nire ustez askoz hobeto heltzen dion "berezkoa zaion/duen" ere jasotzen du. Kurioski, "datxekion" forma hori, antza, kontzeptualki zuzen baina estilistikoki goi-mailakoa litzatekeen forma gisa jasotzen du.<u></u><u></u></p><div><p class="MsoNormal">Euskaltermek adibide bana eskaintzen du: "rasgo inherente = berezko tasun", "reflexivo inherente = bihurkari atxiki".<u></u><u></u></p></div><div><p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p></div><div><p class="MsoNormal">Gorago esan dut, eta berriro esango dut: nire iritziz, "datxekion" horrek ez du balio "inherente" adierazteko, "atxikitze"aren ekintza hutsak bi elementu ezberdinez ari garela adierazten baitu, eta ez batek "berezkoa" duen zerbaitez.<u></u><u></u></p></div><div><p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p></div><div><p class="MsoNormal">Eta, nire ustez, itzulpen-aukera horrek euskarazko ulermenari egiten dion kaltea are larriagoa da kontuan hartzen denean "atxiki"ri eman ohi zaion "adjuntar", "añadir" esanahia; hots, halako kasuak non ageri-agerikoa den elementu guztiz bereizi eta beregainen elkarlotzea dela hizpide.<u></u><u></u></p></div><div><p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p></div><div><p class="MsoNormal">Seguruenik, arazo honetan zerikusia du "inherente"ri buruz DRAEk ematen duen azalpenak...<u></u><u></u></p></div><div><p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p></div><div><p class="MsoNormal">inherente<u></u><u></u></p></div><blockquote style="margin-top:5.0pt;margin-right:0cm;margin-bottom:5.0pt"><div><div><p class="m_2887760800373919973m-750764143158293328gmail-n2">Del lat. <em>inhaerens, -entis,</em> part. act. de <em>inhaerēre</em> 'estar unido'.<u></u><u></u></p></div><p class="m_2887760800373919973m-750764143158293328gmail-j" id="m_2887760800373919973m_-750764143158293328gmail-9KYh5a4"><span class="m_2887760800373919973m-750764143158293328gmail-nacep">1. </span>adj. Que por su naturaleza está de tal manera unido a algo, que no se puede separar de ello. <span class="m_2887760800373919973m-750764143158293328gmail-h">Derechos inherentes </span><span class="m_2887760800373919973m-750764143158293328gmail-i1">a</span><span class="m_2887760800373919973m-750764143158293328gmail-h"> su cargo.</span><u></u><u></u></p><p class="m_2887760800373919973m-750764143158293328gmail-j" id="m_2887760800373919973m_-750764143158293328gmail-9KYqxOy"><span class="m_2887760800373919973m-750764143158293328gmail-nacep">2. </span>adj. Gram. Perteneciente a una unidad gramatical con independencia de las relaciones que esta pueda establecer en la oración. <span class="m_2887760800373919973m-750764143158293328gmail-h">El género femenino es inherente en el nombre </span><span class="m_2887760800373919973m-750764143158293328gmail-i5">pared.</span><u></u><u></u></p></div></blockquote><div><p class="MsoNormal"> ...halako moldez non "estar unido" hori "haber sido unido" gisa ulertu bide den. Eta hortik, ustez, "datxekion" horrek atxikitze-egintzari berari ematen dion protagonismoa.<u></u><u></u></p></div><div><p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p></div><div><p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p></div><div><p class="MsoNormal">Askoz ere egokiagoa iruditzen zait María Moliner-ek ematen duen definizioa:<u></u><u></u></p></div><div><p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p></div><blockquote style="margin-top:5.0pt;margin-right:0cm;margin-bottom:5.0pt"><div><p class="MsoNormal">"(...) Se dice, con respecto a una cosa, de otra que <strong><u>está en ella o va junto con ella como propia e inseparable</u></strong>..." [neuk nabarmendua]<u></u><u></u></p></div><div><p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p></div></blockquote><div><p class="MsoNormal">Guzti horrengatik, "inherente = berezko / inherente" euskaratzearen alde nago ni.<u></u><u></u></p></div><div><p class="MsoNormal"><span style="color:#888888"><u></u> <u></u></span></p></div><div><p class="MsoNormal"><span style="color:#888888"><u></u> <u></u></span></p></div><div><p class="MsoNormal"><span style="color:#888888">Xabier Aristegieta<u></u><u></u></span></p></div><div><p class="MsoNormal"><span style="color:#888888"> <u></u><u></u></span></p></div><div><div><p class="MsoNormal"><span style="color:#888888"> <u></u><u></u></span></p></div></div><div><div><p class="MsoNormal"><span style="color:#888888"> <u></u><u></u></span></p></div></div><div><div><p class="MsoNormal"><span style="color:#888888"> <u></u><u></u></span></p></div></div><div><div><p class="MsoNormal"><span style="color:#888888"> <u></u><u></u></span></p></div></div><div><div><p class="MsoNormal"><span style="color:#888888"> <u></u><u></u></span></p></div></div><div><div><p class="MsoNormal"><span style="color:#888888"> <u></u><u></u></span></p></div></div></div></div><p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p></div></div></div></blockquote></div></div>