<html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html;
charset=windows-1252">
</head>
<body>
<div class="moz-cite-prefix"><font size="+1">Hara, nire kezka,
galdera, jakin mina, ez zen ea "herritar-izenak" zertaz idazten
diren letra xehez, baizik eta izena osorik agertzen den eta
deklinatzen den kasuetan, nolatan iritsi garen letra xehez
idaztera, bestelako gogoetarik gabe. Hargatik? hargatik ez da
izanen noski... Gaztelaniaz hala erabiltzen direlako
jentilizioaak? Agian, eta ziuraski...</font></div>
<div class="moz-cite-prefix"><font size="+1"><br>
</font></div>
<div class="moz-cite-prefix"><font size="+1">Alabaina, nire galdera
(gogoeta, erretorikoa, nahi baduzu) zuk eman erantzunaren zati
bati dagokio, ez gehiagori. Adibideok, basque, français, vasca,
vasco, ez dira horretan sartzen ez baitira toki izen horiek
osorik agertzen.</font></div>
<div class="moz-cite-prefix"><font size="+1">Jentilizio kategoria
edo dena delakoa, nondik heldu zaigun ez dakit, baina Euskaraz
ari garela, eta berriro nire kezkari helduz, ea 'deklinabide'
kasu baten aurrean gauden, ala beste zerbait den, hots, gure
'jentilizioa'. Zergatik Tolosako, baina tolosar. Edo zergatik
Australiako, baina australiar. <br>
</font></div>
<div class="moz-cite-prefix"><font size="+1"><br>
</font></div>
<div class="moz-cite-prefix"><font size="+1">Bada hor barna zuzendu
beharreko "europear" forma (ezta?) Europa baita jatorria, eta ez
Europe*. Izan ere, kontinentearen izenaz ari gara, eta ez
deribatu batez.</font></div>
<div class="moz-cite-prefix"><font size="+1">Guk Espainiako
gentilicioak ikasten genituen: vallisoletano, -a har dezagun.
Euskaraz valladolidtar, non izena osorik ageri den, ahoskatzeko
kirola egin behar bada ere. Zergatik ez Valladolidtar? Hori zen
nire kezka. Ez dut arazorik letra xehez idazteko, baina hor dago
kontua.</font></div>
<div class="moz-cite-prefix"><font size="+1"><br>
</font></div>
<div class="moz-cite-prefix"><font size="+1">Jentilizio berezi bat,
gure-gurea: irunxeme, iruñxeme, irunsheme, era batzutara idatzi
izan baita tradizio(et)an. Zergatik ez Irunxeme?</font></div>
<div class="moz-cite-prefix"><font size="+1"><br>
</font></div>
<div class="moz-cite-prefix"><font size="+1">Baina ez dut ez
polemikarik sortarazi nahi, ez eta zuri lan gehiagorik eman edo
eginarazi nahi ere...<br>
</font></div>
<div class="moz-cite-prefix"><font size="+1">Erantzuna eskertzen
dizut.<br>
</font></div>
<div class="moz-cite-prefix"><br>
</div>
<div class="moz-cite-prefix"><br>
</div>
<div class="moz-cite-prefix"><br>
</div>
<div class="moz-cite-prefix">20/6/24 10:47(e)an, Alfontso Mujika
Etxeberria igorleak idatzi zuen:<br>
</div>
<blockquote type="cite"
cite="mid:CAHpR9XFVa0jN6k8f=-NTwD=CNVfxfX3nEmgk9RCZ=ouR5hO_Qg@mail.gmail.com">
<meta http-equiv="content-type" content="text/html;
charset=windows-1252">
<div dir="ltr">
<div class="gmail_default" style="font-size:small">
<p class="MsoNormal" style="margin:0cm 0cm
8pt;line-height:107%;font-size:11pt;font-family:"Calibri",sans-serif">Zergatik
idazten dira letra xehez hasita herritar-izenak?<span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin:0cm 0cm
8pt;line-height:107%;font-size:11pt;font-family:"Calibri",sans-serif">Lehenengo
erantzuna “hargatik” izan liteke. Alegia, ortografia
hitzarmenezko zerbait da, egiunezkoa, eta ez dago beti
arrazoi eztabaidaezin
eta kategoriko bat atzean. Euskararen kasurako egin den
galdera berdin egin
genezake beste hizkuntza batzuetarako.<span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin:0cm 0cm
8pt;line-height:107%;font-size:11pt;font-family:"Calibri",sans-serif">-
Zergatik idazten da frantsesez herritar-izena letra larriz
baina adjektiboa letra etzanez? (<i>une <b>Basque</b>, une
<b>Espagnole</b>, un
<b>Français</b></i> baina <i>une <em><span
style="font-family:"Calibri",sans-serif">entreprise
<b>basque</b></span></em>,
un Basque <b>français</b></i>?<span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin:0cm 0cm
8pt;line-height:107%;font-size:11pt;font-family:"Calibri",sans-serif"><span
class="gmail-st">- Zergatik idazten da ingelesez beti
letra
larriz hasita, izena izan zein adjektiboa izan? (</span><em><span
style="font-family:"Calibri",sans-serif">one <b>Basque</b></span></em><span
class="gmail-st"> <i>company,
the <b>Basques</b> living in New York...</i>).<span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin:0cm 0cm
8pt;line-height:107%;font-size:11pt;font-family:"Calibri",sans-serif"><span
class="gmail-st">- Zergatik idazten da gaztelaniaz beti
letra
xehez hasita, izena izan zein adjektiboa izan? (<i>una
empresa <b>vasca</b>,
los <b>vascos</b> en Argentina</i>).<span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin:0cm 0cm
8pt;line-height:107%;font-size:11pt;font-family:"Calibri",sans-serif"><span
class="gmail-st">Edo hau ere galde liteke: zergatik <i>Darwin</i>,
<i>Marx</i> eta <i>Aristoteles</i> pertsona-izenak izanik
haien izenetatik
eratorritako <i>darwinismo</i>, <i>marxismo</i> eta <i>aristotelismo</i>
letra
xehez hasita idatzi gaztelaniaz, frantsesez, ingelesez eta
euskaraz?<span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin:0cm 0cm
8pt;line-height:107%;font-size:11pt;font-family:"Calibri",sans-serif"><span
class="gmail-st">Nolanahi ere, beste erantzun batzuen bila
hasita, esan liteke tradizioak pixkanaka eratuz doazela
eta, gure kasuan, duela
50 urte euskara batuaren oinarriak jarri zirenean gai
horri ez zitzaiola
erreparatu, partez euskaldun gehienek letra xehez hasita
idazten zituztelako
(gaztelaniaz bezala) eta, bestalde, euskara idatziaren
historian ez zeudelako
bi tradizio garbi (Iparraldean era batera eta Hegoaldean
beste batera); OEHn <i>frantses,
erromatar, lapurtar</i>... sarreretako adibideak
begiratuta ikusten da
Iparraldeko idazleen artean ez dagoela letra larriaren
aldeko hautu monolitikorik.
Eta, gerora, Euskaltzaindiak euskara batuaren hiztegia
egin duenean, tradizio
zaharrari eta azken urteetako erabilerari begiratu die,
eta datuek zalantza-izpirik
gabe erakusten dute herritar-izenak letra xehez hasita
idaztea ondo errotuta
dagoela euskaldun komunitatean.<span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin:0cm 0cm
8pt;line-height:107%;font-size:11pt;font-family:"Calibri",sans-serif"><span
class="gmail-st">Eta beste erantzun batzuen bila joanda,
esan
liteke <i>Picassoa</i> eta <i>tolosarra</i>,
morfologikoki, ez direla
antzekoak, ez dutela zerikusirik batak bestearekin.<span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin:0cm 0cm
8pt;line-height:107%;font-size:11pt;font-family:"Calibri",sans-serif"><span
class="gmail-st"><i>Picassoa</i> izena da, izen berezi bat
da
kasu oso berezi batzuetan izen arrunt moduan jokatzen
duena, baina lexiko
arrunteko hiztegietan sarrera ez dena, erabat
lexikalizatuta ez dagoen seinale.<span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin:0cm 0cm
8pt;line-height:107%;font-size:11pt;font-family:"Calibri",sans-serif"><span
class="gmail-st">Bestalde, <i>tolosarra</i> eratorpenez
sortutako hitz bat da: izen bati (kasu honetan, izen
berezi bati) <i>-ar</i> eratorpen-atzizkia
erantsita sortzen da, eta <i>-a</i>r atzizkiaren bidez
sortutako hitzak lexiko
arrunteko hitzak dira, izenak zein adjektiboak. Eta era
horretara sortutako
hitzak, sistematikoki, lexiko arrunteko hiztegiko sarrerak
dira.<span></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin:0cm 0cm
8pt;line-height:107%;font-size:11pt;font-family:"Calibri",sans-serif"><span
class="gmail-st">Nolanahi ere, baliteke hasierako
erantzuna, “hargatik”,
izatea zehatzena, laburrena izateaz gainera.</span><span></span></p>
</div>
</div>
</blockquote>
<br>
</body>
</html>