<div dir="ltr"><div>Kaixo, Xabi:</div><div><br></div><div>



















<p class="MsoNormal" style="margin:0cm 0cm 10pt;line-height:115%;font-size:11pt;font-family:"Calibri",sans-serif">Beti bezala zure analisiak arras sakonak eta landuak izaten
dira. Hala ere, kasu honetan, ez dut ikusten bi adiera horien diferentzia.
Agindua norbaitek agindu duena da: medikuak, epaileak eta abar.; berez
nahitaezkoa da agintearengandik etorritako zerbait delako, legeak, arauak edo
""Akademiak" potere hori eman diotelako. Edukia edo prozedura
nahitaezkoak da bi kasuetan. Erradiografia, esate baterako, egin behar da,
nahitaez eta aurrez aurretik, medikuak azterketa egin behar duelako. Bi
kasuetan "medikuaren aginduz, medikuaren preskripzioz edo medikuak
preskribatuta"; ez dago aukerarik. Bestelako prozedurta
administratiboetan, nahitaezkoa izan daiteke aurrez aurretiko txosten bat,
adibidez, azterketa egin arte; nahiz eta, diozun bezala, txosten horren adukia
aholku bat baino ez izan.</p><p class="MsoNormal" style="margin:0cm 0cm 10pt;line-height:115%;font-size:11pt;font-family:"Calibri",sans-serif">Ez dakit, ez dut batere argi, eman duzun azalpena aski arrazoi den bi adiera horiek bereizteko aginduzko eta nahitaezko erabil ditzagun.</p><p class="MsoNormal" style="margin:0cm 0cm 10pt;line-height:115%;font-size:11pt;font-family:"Calibri",sans-serif"></p><p class="MsoNormal" style="margin:0cm 0cm 10pt;line-height:115%;font-size:11pt;font-family:"Calibri",sans-serif">Mila esker, Xabi<br></p><p class="MsoNormal" style="margin:0cm 0cm 10pt;line-height:115%;font-size:11pt;font-family:"Calibri",sans-serif"><span></span></p>









</div></div><br><div class="gmail_quote"><div dir="ltr" class="gmail_attr">Hau idatzi du Xabier Aristegieta (<a href="mailto:allurritza@gmail.com">allurritza@gmail.com</a>) erabiltzaileak (2024 mai. 13(a), al. (16:14)):<br></div><blockquote class="gmail_quote" style="margin:0px 0px 0px 0.8ex;border-left:1px solid rgb(204,204,204);padding-left:1ex"><div dir="ltr">Euskaltzaindiaren Hiztegian "aginduzko" begiratuta, hauxe dio:<div><br></div><div><div id="m_350014929843954841m_-4636748358528494362gmail-732"><div><b><span>aginduzko</span></b></div><div id="m_350014929843954841m_-4636748358528494362gmail-adiera-732-1"><span>1</span>  <span><span title="">adj.</span> <span>Nahitaez bete beharrekoa. </span>  </span><span><span><i>Aginduzko araua</i></span>. <span><i>Aginduzko proba</i></span>. </span></div><div id="m_350014929843954841m_-4636748358528494362gmail-adiera-732-2"><span>2</span>  <span><span title="">adj.</span> <span>Hitzemandakoa. </span>  </span></div></div></div><div><br></div><div>Ematen duen lehen adierari heldu nahi nioke, nire ustez ez baita adiera "bat", bi baizik. Eta, horregatik, komeni litzateke euskaraz bi hitz desberdin erabiltzea, eta ez hitz bera, nahaste-borrasteak ekiditeko.</div><div><br></div><div>Gauza bat da kasuko dena delakoaren <b><u>edukia </u></b>aginduzkoa izatea; hots, nahitaez bete beharrekoa izatea. Adibideak berak dioen bezala, "aginduzko araua", esate baterako. Nahitaez bete behar da; ezin da bestelakorik egin. Gaztelaniaz, "norma de obligado cumplimiento", edo "derecho imperativo" (horretaz bestelakoa da "derecho dispositivo" gisa ezagutzen dena; hots, kontratu bateko alderdiek berariaz bestelakorik ituntzen ez duten okasioetan bakarrik aplikatzen dena, baina alderdiek bestelako erabakia hartuz hori ekiditea zilegi izanda).</div><div><br></div><div>Beste gauza bat da, ordea, kasuko dena delakoaren existentzia nahitaezkoa izatea (horren edukian sartu ere egin gabe). Hori litzateke Euskaltzaindiaren Hiztegiak aipatzen duen "aginduzko proba" hori: nahitaez egin behar dena, edukia zein ere den. Gaztelaniaz "preceptivo" erabiltzen da horretarako, nahiz eta DRAEk ere nahasi egiten dituen bi adierak "preceptivo" adjektiboaren azalpenean:</div><div><br></div><div>1.- Que incluye o encierra en sí preceptos.</div><div>2- Ordenado por un precepto.</div><div><div style="box-sizing:border-box;font-family:"Palatino Linotype",Palatino,Palladio,"URW Palladio L","Book Antiqua",Baskerville,"Bookman Old Style","Bitstream Charter","Nimbus Roman No9 L",Garamond,"Apple Garamond","ITC Garamond Narrow","New Century Schoolbook","Century Schoolbook","Century Schoolbook L",Georgia,serif;color:rgb(0,0,153);font-size:0.95em;margin-left:1.5em;letter-spacing:0.26px"><table style="border-collapse:collapse;background-color:transparent;border-spacing:0px"><tbody style="box-sizing:border-box"><tr style="box-sizing:border-box"><td style="box-sizing:border-box;padding:0px;vertical-align:top"><abbr title="Sinónimos o afines" style="box-sizing:border-box;color:rgb(0,112,192);font-variant-numeric:normal;font-variant-east-asian:normal;font-variant-caps:small-caps;font-variant-alternates:normal;border-bottom:medium none">Sin.:</abbr></td><td style="box-sizing:border-box;padding:0px;vertical-align:top"><ul style="box-sizing:border-box;margin:0px;display:inline-block;vertical-align:top;list-style-type:none"><li style="box-sizing:border-box"><span style="box-sizing:border-box"><span style="box-sizing:border-box;background-color:inherit;padding:0px">obligatorio<sup style="box-sizing:border-box">1</sup></span></span>, <span style="box-sizing:border-box"><span style="box-sizing:border-box;background-color:inherit;padding:0px">normativo</span></span>, <span style="box-sizing:border-box"><span style="box-sizing:border-box;background-color:inherit;padding:0px">reglamentario</span></span>, <span style="box-sizing:border-box"><span style="box-sizing:border-box;background-color:inherit;padding:0px">legal</span></span>, <span style="box-sizing:border-box"><span style="box-sizing:border-box;background-color:inherit;padding:0px">regulado</span></span>.</li></ul></td></tr><tr style="box-sizing:border-box"><td style="box-sizing:border-box;padding:0px;vertical-align:top"><abbr title="Antónimos u opuestos" style="box-sizing:border-box;color:rgb(0,112,192);font-variant-numeric:normal;font-variant-east-asian:normal;font-variant-caps:small-caps;font-variant-alternates:normal;border-bottom:medium none">Ant.:</abbr></td><td style="box-sizing:border-box;padding:0px;vertical-align:top"><ul style="box-sizing:border-box;margin:0px;display:inline-block;vertical-align:top;list-style-type:none"><li style="box-sizing:border-box"><span style="box-sizing:border-box"><span style="box-sizing:border-box;background-color:inherit;padding:0px">potestativo</span></span>, <span style="box-sizing:border-box"><span style="box-sizing:border-box;background-color:inherit;padding:0px">facultativo</span></span>, <span style="box-sizing:border-box"><span style="box-sizing:border-box;background-color:inherit;padding:0px">opcional</span></span>.</li><li style="box-sizing:border-box"><br></li></ul></td></tr></tbody></table></div></div><div>(...)</div><div><br></div><div>Bi adiera horiek euskaraz ez baditugu bi hitz desberdinen bitartez bereizten, espresio lauso batzuekin topa gaitezke. Izan ere, zer da "aginduzko txosten" bat? Edukia nahitaez bete beharrekoa duena? Ala –errealitatean den bezala– nahitaez egin behar den txosten bat (=hots, prozedura batean ezin duzu aurrera segi, baldin ez badiozu kasuko organoari eskatu txosten bat egin dezan, espedientean nahitaez jasota utzi behar delako zein den organo horren iritzia), nahiz eta horren edukia aholku hutsezkoa izan daitekeen?</div><div><br></div><div>Nire iritzia:</div><div><br></div><div>1. Nahitaez bete beharreko edukia duena: <b>aginduzkoa </b>( nahiz eta, egia esateko, hitz hori oso gustukoa ez dudan, "aginduz eginikoa" zentzuaren kutsua duelako, eta ez da hori adierazi nahi dena, baizik eta "aginduduna", "agindutsua" edo "agindutasunezkoa" dela; hots, "agindu izaerakoa").</div><div>2- Nahitaez egin/egon behar dena (edukiaren nolakotasuna zein ere den): <b>nahitaezkoa</b>. Horrela, nahitaezko txostena, nahitaezko kontsulta, nahitaezko proba.</div><div><br></div><div>Ez dakit zer deritzozuen.</div><div><br></div><div><br></div></div>
</blockquote></div>