<div dir="ltr"><div class="gmail_default" style="font-size:small">Ez nator ezer konpontzera, baina hau idatzi zuen Adolfo Arejitak 2020an (<i>Faktoriako geziak</i>):</div><div class="gmail_default" style="font-size:small"><br></div><div class="gmail_default" style="font-size:small"><b>«¡Toco madera!»</b><br>—Nola esan hori euskaraz?<br>—Irudizko lokuzioa da, zura edo egurra ukitzea ziurtasun edo babes iruditzat<br>har tuta. Adu txarreko zerbait, patu txarren bat gerta ez dadin, erritu-formula<br>gisa gaztelaniaz zabal dabilena. Baina beste hizkuntza askotan ere bai. Zura,<br>zur sendo gogorra, lagungarri eta babes izan dugu gizakiok mendez mende.<br>Zura ukitzea, norbere babeserako egin den erritu modukoa da.<br>Horretatik finkatu bide da lokuzioa. Ingelesez, berbera: «touch the wood».<br>Frantsesez: «toucher du bois». Alemanez: «drei mal auf Holz werden».<br>Euskaraz ez ditugu geureak, ez zura ukitu –ez zurari ikutu–, halako beldur-<br>garri baten aurrean edo kaltegina den norbait uxarazteko. Egia esanda, ordain<br>askorik ere ez dugu, hori adierazteko hari-harira datorrenik. Zein proposatu?<br>Erlijio-girokoak dira nagusi; hala dirudi behintzat.<br>· Bat, aitaren egin | aitearen egin esapidea: Egin aitaren, badaezpada! Aitaren egingo<br>dut!<br>Labayru Fraseologi Hiztegiak dakarren adibidea: «“Cuando veo un gato negro,<br>toco madera, por si acaso”: Katu baltza ikusi ezkero, aitearen egiten dot, badaezpadan be».<br>· Bigarren bat, zeinatu aditzaz ehoriko formula zahar bat: zeinatu eta<br>igara, Garibaik jaso zuen eta Bergarako hiria aipu duen errefrauan ageri da:<br>«Bergara, zeiñatu eta aigara» (Atsotitzak, 34).<br>· Hirugarren eredu bat izan daiteke Jainkoa aipu duen hau: Jainkoak apar-<br>ta! Edo gure artean sarri entzuten den eran: Jainkoak libra gaitzala! edo Jainkoak<br>guarda nazala!<br>Eta badira beste egitura batzuk, finko edo eginak izan ez arren, erabilgarri<br>di ratekeenak: Ez bedi gerta! Ez halakorik, Jainkoarren!<br>Adu eta patu hitzek ere jokoa eskaintzen dute esparru semantiko horretan,<br>edo hurbilean. Adu txarra izaten da gehienetan, baina adu ona, edo patu ona ere<br>ezagunak dira. Eta egoera bati buruz dihardugunean, esan daiteke adu txa-<br>rre koa, adu onekoa izan daitekeen bezalaxe.<br>Bada erritu-formula gisa erabili izan den esaldi bat, Busturi aldean jaso<br>duguna. Seintxo jaioberria, bateatugabea, gaixotzen zenean, osatu zedin<br>esaten zena: «Adu onerako eta suberte onerako!».</div></div><br><div class="gmail_quote"><div dir="ltr" class="gmail_attr">Hau idatzi du Rezola Clemente, Martín (martin-rezola@ivap.eus) erabiltzaileak (2024 ira. 10(a), ar. (14:35)):<br></div><blockquote class="gmail_quote" style="margin:0px 0px 0px 0.8ex;border-left:1px solid rgb(204,204,204);padding-left:1ex"><div class="msg8686890235648092786">
<div lang="EU" style="overflow-wrap: break-word;">
<div class="m_8686890235648092786WordSection1">
<p class="MsoNormal"><span style="font-size:12pt">Egun on, Amaia:<u></u><u></u></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-size:12pt"><u></u> <u></u></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-size:12pt">Fernando Reyk beste bide bat aukeratu zuen, Dolores Redondoren
<i>Eskaintza ekaitzari</i>-ren itzulpenean.<u></u><u></u></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-size:12pt"><u></u> <u></u></span></p>
<p class="MsoNormal"><img width="1058" height="307" style="width: 11.0166in; height: 3.2in;" id="m_8686890235648092786Irudia_x0020_1" src="cid:ii_191dc1593854cff311"><span style="font-size:12pt"><u></u><u></u></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-size:12pt">Martin<u></u><u></u></span></p>
<p class="MsoNormal"><span><u></u> <u></u></span></p>
<div style="border-width:1pt medium medium;border-style:solid none none;border-color:rgb(225,225,225) currentcolor currentcolor;padding:3pt 0cm 0cm">
<p class="MsoNormal"><b>From:</b> Amaia Apalauza <<a href="mailto:amaia.apalauza@gmail.com" target="_blank">amaia.apalauza@gmail.com</a>> <br>
<b>Sent:</b> Tuesday, September 10, 2024 1:44 PM<br>
<b>To:</b> Itzul <<a href="mailto:itzul@postaria.com" target="_blank">itzul@postaria.com</a>><br>
<b>Subject:</b> [itzul] Egurra/zura ukitu<u></u><u></u></p>
</div>
<p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p>
<div>
<div>
<p class="MsoNormal">Egun on:<u></u><u></u></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal">Esapide hori dakar Elhuyar hiztegiak, <i>egurra/zura ukitu</i>, gaztelaniazko
<i>tocar madera</i> esateko (uste dut denok jakingo duzuela zer esan nahi duen).<u></u><u></u></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal">Beste hizkuntza batzuetan ere irudi bera erabiltzen omen da, baita burdinarekin ere (<i>tocar ferro</i>, katalanez; eta italieraz ere antzera, adibidez).<u></u><u></u></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal">Nik entzun gabea nuen euskarazkoa, eta, lehenbizikoan, gogorra egin zait; kalkoa zela pentsatu dut, baina baliteke oker egotea, beste hizkuntza askotan ere antzekoak erabiltzen baitira. Zer iruditzen zaizue zuei? Ohiko esapidea da zuentzat?<u></u><u></u></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal">Labayru hiztegiak <i>aitaren egin </i>eta <i>zinatu </i>dakartza, baina erlijio-kutsurik gabeko esapide bat behar dut (edo nahiago dut).<u></u><u></u></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal">Eskerrik asko,<u></u><u></u></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal"><u></u> <u></u></p>
</div>
<div>
<p class="MsoNormal">Amaia<u></u><u></u></p>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div></blockquote></div><br clear="all"><br><span class="gmail_signature_prefix">-- </span><br><div dir="ltr" class="gmail_signature"><div dir="ltr"><table width="600" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" style="color:rgb(0,0,0);font-family:"Times New Roman";font-size:medium"><tbody><tr><td width="170" height="70" align="left" valign="top"><a href="https://www.elhuyar.eus/" target="_blank"><img src="https://www.elhuyar.eus/info/sinadura/ELH_RGB_CLAIM.png" width="140" height="56" style="padding: 45px 45px 10px 0px;"></a></td></tr><tr><td width="430" height="170" valign="middle" style="padding-left:0px;font-family:Arial;font-size:13px;border:medium;line-height:5px"><p style="font-size:15px;color:rgb(26,58,171)"><b>Alfontso Mujika Etxeberria</b></p><p style="font-size:14px;color:rgb(0,172,169)"><b>Hizkuntza eta Teknologia</b></p><p style="font-size:14px;color:rgb(0,172,169)"><a style="color:rgb(26,58,171)"></a></p><br><p style="font-size:14px">Zelai Haundi 3 - Osinalde industrialdea</p><p style="font-size:14px">20170 Usurbil (Gipuzkoa)</p><p style="font-size:14px">Tel.: (+34) 943 36 30 40 | Luzp.: 217<br></p><p><a href="mailto:a.mujika@elhuyar.eus" style="font-size:14px;color:rgb(26,58,171)" target="_blank">a.mujika@elhuyar.eus | </a><a href="https://www.elhuyar.eus/" style="font-size:14px;color:rgb(26,58,171)" target="_blank"><b>www.elhuyar.eus</b></a></p><p style="padding-top:10px"><br></p></td></tr></tbody></table><div dir="ltr"><div dir="ltr"><div dir="ltr"><div dir="ltr"><div dir="ltr"><div dir="ltr"><div dir="ltr"><div dir="ltr"><div dir="ltr"><div dir="ltr"><div dir="ltr"><div dir="ltr"><div dir="ltr"></div></div></div></div></div></div></div></div></div></div></div></div></div></div></div>
<br>
<img src="https://www.elhuyar.eus/info/sinadura/bannerra2024.jpg">
<br>
<div><font size="1" color="#808080">Mezu elektroniko honek INFORMAZIO KONFIDENTZIALA DU, ETA DEBEKATUTA DAGO INFORMAZIO HORI ZABALTZEA. Akats baten ondorioz jaso baduzu eta hartzailea zu ez bazara, mesedez, deitu 943363040 telefonora, eta ez zabaldu, gorde edo kopiatu mezu honen edukirik.<br>Zure datu pertsonalak, zeinak ager baitaitezke mezu elektroniko honetan edo atxikitako dokumentazioan, ELHUYARek tratatzen ditu, aldeen arteko harreman juridikoa kudeatzeko. Zure datuak tratatzearen kontra egin nahi baduzu, datuetara sartu nahi baduzu, haiek zuzendu edo ezabatu nahi badituzu, edo datuak babesteari buruzko araudi aplikagarrian jasotako eskubideak baliatu nahi badituzu, idatzi goian adierazitako helbidera edo helbide elektroniko honetara <a href="mailto:datuensegurtasuna@elhuyar.eus" target="_blank">datuensegurtasuna@elhuyar.eus</a></font><br></div>