[itzul] Jendetasuna

[Julian Maia]

Zer moduz "humanidad"? Hau da: "Especial atención a la humanidad de la 
gente sencilla".
Esplikazio bat: gaur egun "gizatasuna" erabiltzen da batzuetan 
 animaliaren kontrako tasunari deitzeko, eta "gizarte" gaztelaniazko 
"sociedad" hitzaren baliokide. Baina batzuoi oraindik aski gogorra 
egiten zaigu "giza" horri bi sexuen balioa ematea, gure euskalkian 
desberdintasun horren aztarnak bizi-bizirik irauten dutelakoz (adibidez: 
"gizajoa" esaten diogu gizasemeari, baina "gaixoa" emakumeari -oposizioa 
horixe da: gizasemea vs emakumea-; ez dugu esaten "gizajoa" 
emakumearentzat). Horrengatik, "gizartea" alde batera utzi eta 
"jendarte" hitzaren alde egiten dute/dugu batzuek.
Bestalde: etxean aditua dut nik  "hori ez da jendea!", horretan ere 
azpimarratzen zela humanoaren eta animaliaren arteko desberdintasuna.
Horietan bietan oinarritua, iduritzen zait erraza dela 
"jendetasuna"="humanidad, carácter humano" esan nahi izatea (bereziki, 
Iparraldeko batek edo goi-nafarrera euskalkiko batek idatzia baldin 
bada, euskalki horretan behinik behin aski bizirik baitaude goiko 
xehetasun horiek -gazteen artean ez dakit, baina mende erdira hurbiltzen 
ari garenon artean bai-).
Julian Maia

Gotzon Egia escribió:

> Idazle bati buruzko testu batean, halako batean dio arreta berezia 
> ematen diola «jende xaloaren jendetasunari». Gazteleraz ezin asmaturik 
> nabil.
>
> Elhuyarrek dakartzan adierak hauek dira:
>
> 1   iz.
> Atención, cortesía, buena educación
> Basati horiei jendetasun zerbait irakatsi nahiz: queriendo enseñar un 
> poco de cortesía a esos salvajes
>
> 2   iz. Ipar. pl.
> Cumplido, manifestación de cortesía
> Jendetasunak elkarri egin ondoan: después de hacerse unos cumplidos
>
> 3   iz.
> Sociabilidad; mundología, trato social, don de gentes
> Jendetasunik batere ez du: no tiene ningún trato social
>
> Bat bera ere ez zait guztiz egokia iruditzen. Gazteelraz ez dago, 
> baina iruditzen zait hor «santo» eta «santidad» diren bezala, 
> «gente»-ri lotutako *«gentidad» dela.
>
> Bururatzen al zaizue ezer taxuzkorik?
>