[itzul] Hika (adizki alokutiboa)

[martin-rezola a bildua ej-gv.es]

Ohitura kontua izango da, baina Xabierrek aipaturiko beste ñabardura hori dela, galde perpausetan alokutiboak erabiltzeko debekua alegia, beti iruditu izan zait arraro samarra. Horrek honelakoak ematen baititu, adibidez:

"Hireak al dira horko liburu horiek guztiak?"

Martin 

-----Jatorrizko mezua-----
Nork: itzul-bounces a bildua postaria.com [mailto:itzul-bounces a bildua postaria.com] Noren izenean: Xabier Armendaritz (Aixe, S.L.)
Bidaltze-data: astelehena, 2011.eko abenduak 19 23:41
Nori: ItzuL
Gaia: Re: [itzul] Hika (adizki alokutiboa)


> Horren arabera, A2 (Joango banintz ikusiko liken) eta
> B2 (Joaten banaiz ikusiko din) dira, hika, zuzenak diren
> bakarrak. Eta arrazoia izango litzateke, mendeko perpausak
> direlako, baldintzek ezin dutela alokutiborik izan, baldintza
> hipotetikoak nahiz errealak izan gorabehera. Denok ados, ezta?

Bai, halaxe duk. Ikus, adibidez, Ilari eta Entzi Zubiriren «Euskal gramatika 
osoa», 590. orrialdea (2000ko argitaraldian):

«Menperagailua hartzen duten adizkiekin ezin da adizki alokutiborik 
erabili».


Ohargarria duk, bestalde, orrialde horretan bertan zehazten duen beste 
ñabardura bat: galde perpausetan eta harridura perpausetan ere ez duk zilegi 
adizki alokutiboak erabiltzea. Gramatika horretako adibideak ekarrita:

- Jon, non dago ama? (Eta ez *Jon, non zagok ama?)
- Aizan, Miren, nor da hori? (Eta ez *Aizan, Miren, nor dun hori?)

- Deabruak eramango ahal du! (Eta ez *Deabruak eramango ahal dik!)
- Zein polita den! (Eta ez *Zein polita duan!)


Horretan guztian bat zetorrek euskalki guztietako azken mendeotako usadiozko 
erabilera. Eta, bukatzeko, jakin-nahien gozagarri, XVI. mendean hikako 
hizketan alokotibozko formak nagusitu aurretiko hitano zahar oinarrizkoaren 
lekukotasuna, Lazarragak ekarria:

http://eu.wikipedia.org/wiki/Lazarragaren_eskuizkribua#Hitano_zahar_oinarrizkoaren_lekukotasuna

Ondo izan,

Xabier

___________

Xabier Armendaritz
AIXE itzulpen eta zerbitzuak
Biltzar Nagusiak, 11, behea
01010 GASTEIZ

Tel.: (+34) 945 174 476
         (+34) 656 703 313
<aixe a bildua aixe.net>
<aixe a bildua ctv.es>