[itzul] palacio de cabo de armería

[MUSDEH a bildua terra.es]

Yanguas y Miranda. Diccionario de antigüedades...:

PALACIOS DE CABO DE ARMERIA. Eran aquellas casas solares donde los nobles ponían los escudos de sus armas. En 1503 el rey Don Juan de Labrit, declarando que la casa de Iribarne, situada en la parroquia de Arberoa, era palacio y casa solariega franca e quita (libre) de hijosdalgo y que había tenido armería, decía que, atendiendo que por semejantes casas e palacios de gentileza, el esta de los príncipes es conservado, daba facultad a Juanot, heredero y señor de dicha casa, para la fundación del mayorío (mayorazgo) que intentaba, y vincularlo en la forma que bien visto le fuere, según la costumbre de la tierra entre los hijosdalgo, gentileshombres y señores de palacios y casas solariegas habientes armas. También declaraba el rey que las armas que había tenido dicho palacio eran un ciervo de oro en campo azul. Los dueños de los palacios de Cabo de Armería se titulaban también 'caballeros gentileshombres cabos de linaje', esto es primogénitos o cabezas de las casas nobles (...).

Gero, Yanguasek dio 1637an 197 jauregi edo palazio zeudela Nafarroan, eta zerrendatzen ditu. Ibero ez da ageri urte hartakoan.



----Mensaje original----

De: ultzu a bildua parlam.euskadi.net

Fecha: 26/06/2012 12:51

Para: "ItzuL"<itzul a bildua postaria.com>

Asunto: Re: [itzul] palacio de cabo de armería






v\:* {behavior:url(#default#VML);}
o\:* {behavior:url(#default#VML);}
w\:* {behavior:url(#default#VML);}
.shape {behavior:url(#default#VML);}




 

 
  
 
-->


Cabo de Armería’- dela eta ez dela, baliteke Cabo’- Caporala’- izatea, hots, denbora haietako buruzagi-mota bat, baina armadunen artekoa,
 ez pastoreen artekoa kasu honetan; baliteke, halaber, zerikusia izatea Cabodevilla’- deritzenekin ere.
 
Nafarroako bailetako herri gehienetan izaten da beti jauregiren bat, eta batzuetan gehiago ere bai. Iberon, konparazio, eta gaian aditua
 ez banaiz ere, aski da bueltaxka bat egitea karriketan barna bizpahiru Jauregui edota Dorre begiztatzeko.
 
Etxe horietan garaiko infantzoinak edota gainerako aitonensemeak bizi ziren (non ez zuten etxaldea maizterren esku uzten), eta Erregek
 “apellido”ra deitzen zuelarik, armaz josirik, zaldiz eta ezkutariz lagundurik, 
jornadara (euskaraz “eguraldi” beharbada, garai haietan) atera beharra izaten zuten Erreinuaren defendatzera.
 
Cabo de Armería’- Oin-etxe’- edo Leinu-etxe’- emanez ondo emanik dago euskaraz, beraz?
 
Ez al da motz samar geratzen?.
 
Pedro Diez de Ulzurrun
 




Nork:
 Gotzon Egia [mailto:gegia a bildua gipuzkoa.net] 

Bidaltze-data: martes, 26 de junio de 2012 12:36

Nori: ItzuL

Gaia: Re: [itzul] palacio de cabo de armería

 

Badirudi  dala leinu-etxea,  begira hemen,

http://www.baztan.es/eu/lugarygente/lugares/arizkun/index.aspx,   Ursua jauregiaren gainean, euskeraz eta gaztelaniaz. Alderatu testu   biak.



Baztango Udalaren webgune horretan, Ursuako jauregiaz  "leinu-etxe" dio euskaraz, "palacio cabo de armería" gaztelaniaz, egia da.




Hala ere, Joseba Asironen azalpenak irakurrita (Palacios de Cabo de Armería navarros en Gipuzkoa), esango nuke gaztelaniazko "casa
 solariega" edo ingelesezko "manor house"bera dela, ñabardura batzuk gorabehera.



Uste dut "oinetxe" terminoa horixe dela, OEHren arabera:

oinetxe
(oiñ-
V-m-gip, G-azp-bet). Ref.: Ezale
1897, 167a; A. 

1.
"Oñati aldean oiñetxe esaten da
iaiotetxe edo asaben etxeagaitik" A
Ezale 1897, 167a. "Casa solariega" A.
Euken
 ezizentzat euren iaiotetxe edo oiñetxe-izena. A
BGuzur 
117. v. tbn. EG 1958, 374.
Goazan, "Zuri", barriro / oiñetxera...
Ker Bitargi
58. "Alkiza-Lete" eta "Arpide" antziña-kutsu aundiko oiñ-etxeak ditugu.
Garm EskL
I 130. 
--


Gotzon Egia

gegia a bildua gipuzkoa.net

43º 19' 13.5" N 1º 57' 50.4" W








-------------- hurrengo zatia --------------
Erantsitako HTML dokumentu bat ezabatu egin da...
URL: <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20120626/24d23fe7/attachment.html>
-------------- hurrengo zatia --------------
Testu hutsa ez zen mezu bat ezabatu egin da...
Izena: image002.gif
Mota: image/gif
Tamaina: 89 bytes
Azalpena: ez dago erabilgarri
URL : <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20120626/24d23fe7/attachment.gif>
-------------- hurrengo zatia --------------
Testu hutsa ez zen mezu bat ezabatu egin da...
Izena: image001.gif
Mota: image/gif
Tamaina: 64 bytes
Azalpena: ez dago erabilgarri
URL : <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20120626/24d23fe7/attachment-0001.gif>