[itzul] Irribarre, irri eta barre

Ast, Maiatza 12, 16:16:02, CEST 2016

OEHn:

*kur-kur. *(Onomat. del la risa).  *Xoane bere buruarekin kur, kur, kur
hirriz, sokaren biltzen ari zen*. Barb *Sup *99. *Erretorea parrez
*gur-gur *zegon
Pernandok jartzen zuen arpegi illuna ikusirik*. Muj *PAm *49. *Kurkurkur
gidaria ene sahetsean irriz, beribila sartzen zaiku Iruneko karrika handian*.
JE *Ber *95. *Begitartea bi eskuen artean, adi omen zitakeen Kixkil debru
hori, usteldua irriz... *kur-kur-kur! Lf *Murtuts *14.

*hi. **1. *(Repetido tres veces; onomat. de la risa). Cf. *hihi! *en
Arch *Gram
*160.  *Hi, hi, hi! ha, ha!... galtzaintzineko botoina barneko-motxeko
botoin-xiloan emana duzu eta! *Lf *Murtuts *101. *Far ederrik egin eraziko
digu jauregian, hi! hi! hi! gure ardo edateaz, hi! hi! hi! *Mde *Pr *116. *--Ai
hi! hi! hi! Ametsetakoa! Eskualdun gazteari gaitzitu zitzaion, soldadoaren
irri trufa*. JEtchep 101. (Ergelki). *--Hi, hi, hi... Bitxi izanen zaut, zu
xapeletan ikustea... Hi, hi, hi... *Larz *Iru *44. v. tbn. Ohitx (ap. *DRA*
).

*iji. * (Onomat. de la risa).  *Uju batetik eta iji bestetik. Norbaitek
zerbait esan eta guztiak parrez*. Anab *Poli *101. *Gazte jendea, iji ta
oju*. NEtx *LBB *19.

- IJI-AJA (V, G, AN, L ap. A). *a) *Risa. "Escarnio" A.  *Iji-ajaz ta
irriz*. Mb *OtGai *II 351 (ap. A; no lo

encontramos en esa pág.). *b) *Riendo.  *Guazen, guazen, / guazen, iji aja*.
Sor *AKaik *112.

- IJI ETA AJA. *a) *Risa.  *Barre-algara andiyak, iji ta aja ta ujujuak*.
Kk *Ab *II 160. *Pilarmonika, krixkitiñak, iji ta aja, irrintzik...
*JAIraz *Joañixio
*111. *b) *Riendo.  *Biak ibilli ziran iji ta aja ioranean*. Ag *Kr
*169. *Neska
mutillak iji ta aja, / dantza eta umorean*. Imaz *Auspoa *68-69-70, 227
(ap. *DRA; *la ref. es incorrecta). *Ipui kontari, iji ta aja / mutillak
ere aien jiran*. And *Auspoa *52-53, 148.

*ijiji. **1. *(Onomat. de la risa).  *Ijiji, aiene! *Ag *G *296. *Bertako
lagunagatik ijiji ta aldameneko ezagunagatik ajaja*. Ib. 163. *--Luixarekiñ
ezkontzen danean, eztiotela Azkarragakoai eztaietara deituko. --Ijijiji!
Baña guri bai, Pedro, guri bai*. Ib. 46.

- IJIJI-AJAJA. Risa.  *Ango ijiji-ajaja! Ango oiuak! *TAg *Uzt *182.

- IJIJI-UJUJU. Risa.  *Bazan orduan ijiji ujuju ta deadar alaia galanki*.
Ag *G *235.

*je. **1. *(Interj. que, repetida, expresa risa maliciosa). Cf. 1 *e (3). *
*Je, je, je! Ez dira gaizki etorriko, Jauna*. Apaol 91. *Malentxok iges? Je
je! Besteren baten kaiolara, e? *Ag *G *303. v. tbn. *Je je: *Alz *STFer *118.
TAg *Uzt* 88. *Je je je je*. Lek *EunD *49.

2 *ju-ju. * (Onomat. de la risa).  *Nai ju ju nai ja ja / medikuen esana
/ bete egin bear da*. Azc *PB *251.

*Gurasoak entzun ta / egin eben: ju ju*. Ib. 251.

2 *kar. * Riéndose. Cf. *kar-kar(-kar). * *Hor kar ari ziradeie / liberti
saldua. / Bertan kita ezazie / ene*

*palaziua*. Normandie 29 (ap. *DRA*).

*kar-kar(-kar) *(gral.). Ref.: A; Lh. *1. *(Onomat. de la risa). "*Kar-kar,
*onom. *Irriz kar kar egotea, *rire aux éclats" H. "*Basarritarra zegoanean
diruak kontatzen zar-zar-zar, eskribau zarra farrez itotzen zegoan
kar-karkar* (FSeg)" A. "*Khar-khar-khar ari ziren, *ils riaient aux éclats"
Lh. Cf. 1 *karkara. * *Kar-kar-kar abadea,* *itxirik barreka*. AB *Olerk *544.
*Irriz kar-kar-kar zagotzila, ikhusiz nere tribulazioneak! *Elzb *PAd *40
(v. tbn. 28 y 63). *Txili iaustera ioan, bestea kar kar kar abia iakonean*.
A *BeinB *92. *Karkar barre egingo dau gizeri guztiak*. Echta *Jos *225 (v.
tbn. 131 y 297). *Da onek, karkar, barre asko egitten eban*. Ib. 195. *Eta
parrea itsaskorra baita,* *gainerako guztiak karkarkar ari ginan*. A
*Ardi *132.
*Kar, kar, kar! --egin eban barre osagilliak*. Otx 164

*ujuju  2. *(Onomat. de la risa).  *I bezelako mutillik etzion Prantzian
ta proentzian egia gizonari esateko [...]. Uju... ju...! *Urruz *Urz *23.

*ajaja *(V-gip ap. Etxba *Eib*). *1. *Carcajada, risotada. "*Sumendixa
txokiatzalliak zittuan nik entzun ditturan ajaja bixixenak*" Etxba
*Eib. * *Ajaja
guziak *(167). LE-Ir. *Zer jendearen ajajak eta burlak! *(206). LE-Ir. *2.
*(Onomat. de la risa). v. *ijiji. * *Bertako lagunagatik ijiji ta
aldameneko ezagunagatik ajaja, eztiote ezeri ta iñori pakean utziten*. Ag *G
*163. --*Bein Zarautzen, zuk oartu ere gabe, ondoan egon nintzatzun
luzaroan begira. Ordutixek dauzkat zure begiok nere buruan josita.
--Ajaja,! Etzaite, ba, orrenbeste zoratu. *TAg *Uzt *60.  (*Sendagaia zali
batian Pantxikari eskeñiaz). Tira, Pantxika: ar zazu sendagai au.
(Pantxikak artzen du). Ajaja! Ederki. Orain, oiera. *Alz *Ram *69.

*Alfontso Mujika Etxeberria*
<https://twitter.com/elhuyarhizk>[image:
https://www.youtube.com/user/ElhuyarFundazioa1]
<https://www.youtube.com/user/ElhuyarFundazioa1>[image:
https://www.facebook.com/elhuyar.fundazioa]
<https://www.facebook.com/elhuyar.fundazioa>

a.mujika a bildua elhuyar.com

tel.: 943363040 | luzp.: 216
Zelai Haundi, 3
Osinalde industrialdea
20170 Usurbil

*www.elhuyar.eus* <http://www.elhuyar.eus>
<https://www.elhuyar.eus/eu/site/komunitatea/bazkideak/elhuyarkide-izan>
[image:
https://www.elhuyar.eus/eu/site/komunitatea/bazkideak/elhuyarkide-izan]
<https://www.elhuyar.eus/eu/site/komunitatea/bazkideak/elhuyarkide-izan>

Mezu honek, baita erantsitako edozein agirik ere, isilpeko informazioa izan
dezake. Informazio hori jasotzeko baimena izendatutakoak baino ez du. Zu ez
bazara adierazitako hartzailea, indarrean dagoen legeriaren arabera
debekatuta daukazu informazio hori baimenik gabe erabili, hedatu eta/edo
kopiatzea. Mezu hau errakuntza baten ondorioz jaso baduzu, jakinarazi
bidaltzaileari, eta ezaba ezazu. Eskerrik asko.

2016-05-12 11:06 GMT+02:00 Inaki Luzuriaga via ItzuL <itzul a bildua postaria.com>:

> Kaixo! Esaldi hau tokatu zait itzultzeko, onomatopeien ingurukoa, nola
> eman irribarrearen neurria emateko onomatopeia desberdinak?
>
> risa leve (ji), risa normal (je, je) y risa franca y abierta (ja, ja, ja,
> ja…)
>
>
> kar-kar-kar, azkenerako erabiliko nuke, besteetarako?
>
> Iñaki
>
-------------- hurrengo zatia --------------
Erantsitako HTML dokumentu bat ezabatu egin da...
URL: <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20160512/7befc921/attachment.html>