[itzul] PENDIENTE dontsua

[Juan Garzia Garmendia]

"'Gaur egungo euskaran" ere, "eginbide" izentzat ulertzen da (zeuk eman
duzu adibide gehiago, denak halakoak, ustez, adierak adiera), eta ez
bestelako joskera baten aldaeratzat ("egiteko bide(an)").


Xabier Aristegieta<allurritza a bildua gmail.com> igorleak hau idatzi zuen
(2017(e)ko martxoa 30 10:03):

> Juan, "eginbide" hitzak esanahi askoz gehiago dauzka zuk aipatu duzuna
> baino.
>
> Zuk Euskaltzaindiaren hiztegitik atera duzu pasarte hori. Horren aurrean,
> nik beste bi iturri hauek aipatuko ditut.
>
> 1.- Orotariko Euskal Hiztegia:
>
>
>
> eginbide (gral.; Volt 70, SP, Urt I 143, Ht VocGr 391, Lar, Aq 449, Añ,
> Lecl, Gèze, Hb y Foix ap. Lh, Dv, H), egipide (V; Lar Sup, Añ, Hb ap. Lh,
> H), einbide (H), inbide (BN; VocBN, H), eginpide. Ref.: A (eginbide,
> egipide, inbide); Lrq.
>
> Tr. Aunque es frecuente sobre todo en la primera acepción, los autores
> meridionales van dándole nuevos significados, especialmente desde finales
> del s. XIX. En cuanto a la distribución de variantes, la más usual es
> eginbide; egipide se encuentra en RS y en algunos autores vizcaínos del
> s. XX; eginpide en Iztueta, Legaz y C. Etxegarai. En DFrec hay 39 ejs.
> (12 septentrionales) de eginbide, 2 de egipide y 1 de eginpide.
>
> *1.* Obligación, deber; tarea, cometido. "Negocio en general",
> "obligación" Lar y Añ. AxN explica ahal (68) [naturalezak berak bere
> ahala egin arteiño] por egin-bide. v. eginbehar, egiteko, eginen,
> betebehar. Tr. Al Norte se emplea más y se documenta siempre con el
> significado de 'obligación, deber'. Zeren haren borondatea baita zuzen
> eta eginbide ororen regla subiranoa. Lç Ins G 2r. Badagik egipidea ona
> dokek eriotzea. "Lo que eres obligado". RS 215. Bortxa gaiten egitera
> geure eginbidea. EZ Man I 21. Bere ohorea eta eginbidea gibelat utzirik,
> emazte bati darraikala. Ax 514 (V 331). Bere lagunari ezkontzako
> eginbidea pagatzen dioena. SP Phil 166. Baldiñ ungi egiten badugu gure
> egiñbidea. Gç 31. Bere erretorietako eginbidek lekhü derieno. Bp I 23. Ni
> enaizela gai hain eginbide handieri ekhiteko. ES 123. Bere egiñ bidetarik
> batere konplitzen ez dutenak. Ch I 25, 5. Leialki eta süreki zure
> eginbidiak egiten badütüzü. Mst I 25, 1. Pilatus etzen eman eginbide
> hartan. Lg II 283 (cf. EGINBIDETAN EMAN). Neure einbidiaren arranguroski
> egiteko. AR 363. Egin bide hau betetzeko. Ub 185. Zein diran gure egin
> bideak irauteko artu degun bide onean. Mg CC 188s (v. tbn. CO 283). Bere
> estadu ta karguari dagozkan egin-bideak. AA III 404. Etxeko buruzagi
> bezala dituen eginbide guziak. Dh 196. Deboziño askotarako oraziño,
> eskaari eta egin-bideak. Añ EL2 6. Gure estatuko eginbideak leialki bethez.
> JesBih 433. Bere eginbide hertsier batere bidegabe egin gabe. Gy X. Eginbideei
> lothu gabe. Dv LEd 161. Juramentu egin zion eginbide onen gañean. Ur Gen
> 24, 9 (Urt gauza, Dv solas, Ol, Ker arazo). Ordenak jartzen ziozkan
> egin-bidiak. Bv AsL 197. Bere karguak ematen zion eginbide baten gatik.
> Jnn SBi 53. Atxikiko dute zuzenez eta eginbidez doakoten lerroa. HU Aurp
> 219. Zure egipidea izango da gauza guztien ardurea artutea. Echta Jos
> 307. Erlisioneko eginbideer ditu behar jarraiki bere urhatsak. JE Bur 55. Gero
> erriak beteko dituzten eginbidetan. ForuAG 285. Buru-yabetza apurrik gabe
> [...] zenbait eginbide utzi bear omen zaizka. Ldi IL 25. Egipide
> bearrezkoa etzala argi dago. Eguzk GizAuz 15. Aski zaiotek jakitea zer
> eginbide duten, hari berehala jartzeko. Lf Murtuts 4. Zer eginbide ta
> bizibide zenun? Zait Sof 89. Eginbide estutik ibiliko zen handik aurrera.
> Mde HaurB 12. Ez nendukala an egoteko eginbiderik. Or Aitork 123. Nun
> billatuko duzu eginbide orren oiñarria? Vill Jaink 165. Bere eginbide
> latzenaren egitetik gibelatu. Ardoy SFran 297. Ederki egiten du beti bere
> eginbidea argitaratzaileak. MEIG III 84.
>
> v. tbn. Mat 47. Harb 370s. O Po 50. Tt Arima 73. FPrS 2. CatLav 59 (V
> 38). He Gudu 111. Mih 84. CatLan 4. Egiat 256. Brtc 193. CrIc 16. Xarlem
> 1235. AstLas 51. CatLuz 2. UskLiB 86. MarIl 30. Jaur 136. Lard 80. Hb Egia
> 87. Laph 49. CatS 58. Otag EE 1882c, 448. Lap 8 (V 6). Arb Igand 79.
> CatJauf 87. Barb Sup 166. Etxeg Itzald II 161. Inza Azalp 124. Const 25.
> Etcham 137. Ir YKBiz 208. Iratz 54. Zerb IxtS 98. Erkiag BatB 29. Larz
> Senper 22. Gazt MusIx 143. Xa Odol 271.
>
> Zeuk, eta zeu buru zarien Aiuntamentuak, jakin dagixuen, eta zeuen
> egin-biderako, emoten dautzut erabagi onen barri. "Para su conocimiento
> [...] y efectos consiguientes". (1917). ForuAB 77. Jakizu ba jauna, zeure
> eta Udal orren eginbiderako eta abar. Ib. 93.
>
> (Referido a cosas). Función. Zeren [gisua] mariatzen baita lurrari bere
> eginbidea egin gabe. Dv Lab 182. Baita margazki eta idurikizun beren
> eginbide doietik aratago eramanez. "His usum necessarium". Or Aitork 287.
>
> *2.* (Lar, Añ). "Acción, aquel modo de ejecutar, hacer o hacerse algo"
> Lar. "Acción, modo de hacer algo" Añ. Egin behar diran bidez ta denboran
> gauzak ez egitea da gauz anima nagien agitz galgarria. Gure gauzen
> egin-bidea da Jangoikoak bere Lege zuzenez egin diguna. Mb IArg I 217.
>
> *3.* (Lar), eginpide. Acto, acción; hecho. "Acción, algún hecho, hazaña"
> Lar. Tr. Documentado exclusivamente en autores meridionales no vizcaínos. Esaitzu
> miserikordiazko eginbideak. CatBurg 31. Buruzari-nagusi onen eginpide
> ondraduak. Izt C 500. Eginbide onetatik ezagun da argiroki. Ib. 177. Eginbide
> onegatik merezi zuen kastigua. Lard 40. Egin-bide edo azaña guzizkoak.
> Arr GB 5. Eleizan egitten diran eginbide on guzien zittu edo frutua. Inza
> Azalp 103. Gaitzetsi ere egiten det Lizardiren eginbidea. Ldi IL 92. v.
> tbn. Or Eus 117. Alere gutxiago zan / zure eginpidia (errua, kulpa; lit.
> acción). Etxde AlosT 98s. Ez niken nai Goikoak esestea olako eginbide
> makur bat dala-ta. Etxde JJ 83.
>
> *4.* + eginpide. Ejemplo. v. jarraibide. Yatera ematea, azitzea,
> zentzatzea, eginpide ona ematea. Legaz 28. Oraiuntako oarmen ta eginbide.
> "Ejemplo y aviso de lo presente" (Quijote IX). AIr RIEV 1928, 605.
>
> *5.* (R ap. A Apend; Bera), egipide. Medio. "Diligencia, trabajo, medida
> (R)" A Apend. v. bide (2). Auziepalleak daukan eginbide bakarra, ondo
> jakiteko zer egin bear daben. Itz Azald 134 (v. tbn. 202, 145, 153). Egipidiaz
> baiño naikunde obiaz gura dogu. Eusk 1919-1920 (I), 40. Ikustazue
> ortatik, erri aundiak zein eginbide arrigarri sumatu ta artzen dituzten
> aberri txikiak menderatzeko. Ldi IL 167. Bibliarekiko jakite guzia [...],
> ezta ainbateko aren egintzan, lanerako gai ta eginbide baizik. Gazt MusIx
> 61. Nungo iainkoak [...] sortu zigun eginbide au? Ibiñ Virgil 113.
>
> *6.* Práctica, uso. Eginbidea erakusteko erarik onena zelakua dan.
> "Enseñar a practicarlas". Zink Crit 5n. Oietako batzuek zerbaiten
> eginbidea izan dutena ezagun dute: erabilliaz meaturik daude-ta. JMB ELG
> 35.
>
> *7.* Plan; programa. v. egitasmo, egitarau. Nere eginbidia bete artean.
> Etxde JJ 117. Lengo ariketa berberak ez egitearren, aldatu zuten eginbidea.
> Anab Poli 112.
>
> 2.- Horren erakusgarri, hain zuzen ere egunotan jendaurrean aurkeztua
> izaten ari den "Oinarrizko Hiztegi Juridiko-parlamentarioa"n
> (Euskaltzaindiak, Eusko Legebiltzarrak, Nafarroako Parlamentuak eta Araba,
> Bizkai eta Gipuzkoako Batzar Nagusiek elkarlanean egina, eta Nafarroako
> Parlamentuan atzo bertan aurkeztua) "eginbide"ri ez zaio "deber,
> obligación" edo antzeko itzulpenik eman, baizik eta "diligencia".
>
> 3.- Eta zer esan nahi du "diligencia" horrek?
>
>    - DRAE: hirugarren adiera da administrazio-kontuekin lotuena. Honela
>    dio: 3. f. Trámite de un asunto administrativo, y constancia escrita de
>    haberlo efectuado.
>    - Diccionario Espasa Jurídico ("diligencias de ordenación"
>    sarrerapean): "Son resoluciones de TRAMITACIÓN,...)(letra larriak, nireak).
>
> Alegia: "pendiente"rekin batera doan infinitiboa zein den ez dakigun
> bitartean, errealitatetik hurbileneko esanahia "pendiente de tramitación/en
> proceso..." iruditzen zait, eta hortik nire proposamena.
>
> Azkenik, eta  hiztegiek ematen diguten informazio oparoa lehenik eta behin
> jasota, nire inpresio guztiz pertsonal bat gehituko dut: ikusitakoak
> ikusirik, esango nuke gaur egungo euskaran gehiagotan ulertzen dela
> "eginbide" bere elementuen batura gisa (egin+bide), "eginbehar" gisa baino.
>
> Xabier Aristegieta
>
>
>
>
> Juan Garzia Garmendia<juangarzia a bildua gmail.com> igorleak hau idatzi zuen
> (2017(e)ko martxoa 30 17:24):
>
>> *eginbide* iz. Lege, kargu edo hitzarmen batek hertsaturik egin behar
>> den gauza. Ik. *eginbehar**;* *betebehar*. *Kristauek igandero meza
>> entzuteko duten eginbidea. Gurasoek beren umeak hazteko duten eginbidea.
>> Emaztearen eginbideak senarrarekiko. Alkatetzaren eginbideak bete ez
>> dituenez gero. Baina aginte horri obeditzeko eginbideak non du bere
>> iturria? Eginbidea egin: eginbidea bete. Ederki egiten du beti bere
>> eginbidea argitaratzaileak*.
>>
>> Xabier Aristegieta<allurritza a bildua gmail.com> igorleak hau idatzi zuen
>> (2017(e)ko martxoa 30 06:15):
>>
>> "Eginbidean dauden efektuak" bururatu berri zait.
>>>
>>> Xabier Aristegieta<allurritza a bildua gmail.com> igorleak hau idatzi zuen
>>> (2017(e)ko martxoa 30 13:57):
>>>
>>>> Pendientes+(testuingurua) = Pendientes+(kasuko infinitiboa).
>>>> Testuinguruak infinitibo hori zein den asmatzen uzten badizu, ederki.
>>>> Esan nahi nuena da "pendientes" hori ez dela esanahi aldetik beregaina,
>>>> infinitiborik ez badu.
>>>>
>>>> "Prozesuan/bidean/lanketan dauden efektuak" ere, agian, baliagarria
>>>> izan liteke.
>>>>
>>>> Nuria Fdz. de Arroiabe Aranburuzabala<nuriarroiabe a bildua euskalnet.net>
>>>> igorleak hau idatzi zuen (2017(e)ko martxoa 30 12:07):
>>>>
>>>> Demagun inprimaki bat, bazkideei alta ematekoa adibidez. Eman diegu
>>>>> alta bazkide batzuei eta eman gabe ditugun bazkideen zerrendaren goiburuan
>>>>> SOCIOS PENDIENTES agertzen zaigula. Testuingurua inprimakiak ematen duenez,
>>>>> uste dut berba multzoa zuzena izan badela. Baina kontua da, niri,
>>>>> itzultzaile naizen aldetik, ez didatela inprimakia bidali itzultzeko,
>>>>> termino mordoa bidali dizkidatela (hainbat inprimaki edo aplikazio edo dena
>>>>> delakotatik), alfabetikoki ordenatuta. Ez daukat jakiterik zer esan gura
>>>>> duen.
>>>>>
>>>>> Bezeroari galdetu eta kito?  Astakeria handia iruditzen zaizue,
>>>>> adibidez, ZAIN DAUDEN BEZEROAK, nire kasuan ZAIN DAUDEN EFEKTUAK?
>>>>>
>>>>> Xabier Aristegieta<allurritza a bildua gmail.com> igorleak hau idatzi zuen
>>>>> (2017(e)ko martxoa 30 11:38):
>>>>>
>>>>> "Pendiente" adierazteko, garbiagoa eta gardenagoa iruditzen zait
>>>>>> -KIZUN atzizkia erabiltzea, aditz-izena+KO baino: eginkizun dago,
>>>>>> kobrakizun dago, sinakizun dago (bai, "sinakizun": aditz-oina gehi
>>>>>> -KIZUN. Izan ere, -KIZUN atzizkiak berarekin konbina daitezkeen aditzen
>>>>>> zerrenda mugaturik ez dakar "fabrikatik").
>>>>>>
>>>>>> Jakina, horrek ez du konpontzen zuk planteatutako arazoa: argitzea
>>>>>> "pendientes de qué".
>>>>>>
>>>>>> Nik esango nuke ez dela zuzena besterik gabeko "efectos pendientes"
>>>>>> hori, espresioa "pendientes de"+infinitiboa delako gaztelaniaz. Beti baita
>>>>>> "pendientes de ALGO". Hor aditz bat dago sakonean, eta aditzik Gabe,
>>>>>> gaztelaniaz ezin da, esango nuke, "efectos pendientes" zer den ulertu.
>>>>>> Aditz hori zein den ikertu beharra dago.
>>>>>>
>>>>>> Xabier
>>>>>>
>>>>>> Nuria Fdz. de Arroiabe<nuria a bildua belaxe.com> igorleak hau idatzi zuen
>>>>>> (2017(e)ko martxoa 30 11:21):
>>>>>>
>>>>>> Ez, ez dauka testuingururik. Laboral Kutxako literal bat da, hau da:
>>>>>>> ordenagailuak edo dena delakoak kasu jakin batean emango duen mezua
>>>>>>>
>>>>>>> Garikoitz Etxebarria<garikoitz.etxebarria a bildua uribekosta.org> igorleak
>>>>>>> hau idatzi zuen (2017(e)ko martxoa 30 11:15):
>>>>>>>
>>>>>>> Egun on:
>>>>>>>>
>>>>>>>> Non agertzen da? Ezinbestean, testuinguru bat izan behar dau.
>>>>>>>>
>>>>>>>> Garikoitz
>>>>>>>>
>>>>>>>>
>>>>>>>>
>>>>>>>> El 2017/03/30 a las 11:08, Nuria Fdz. de Arroiabe escribió:
>>>>>>>>
>>>>>>>> Berba honek makinatxo bat buruhauste ematen ditu, batez ere bakar
>>>>>>>> antzean datorrenean.
>>>>>>>>
>>>>>>>> Adibidez, nola itzuliko zenukete EFECTOS PENDIENTES besterik barik?
>>>>>>>> Ez dakigu kobratzeko, abonatzeko, saltzeko, erosteko... dauden. Formula
>>>>>>>> magikorik bai?
>>>>>>>>
>>>>>>>> Eskerrik asko beti hortxe egoteagatik!!!
>>>>>>>>
>>>>>>>> Nuria
>>>>>>>>
>>>>>>>>
>>>>>>>>
>>>>>>>
>>>>>>
>>>>>
>>>>
>>>
>>
>
-------------- hurrengo zatia --------------
Erantsitako HTML dokumentu bat ezabatu egin da...
URL: <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20170330/d2275d28/attachment.html>