[itzul] Diversidad funcional

[Bakartxo ARRIZABALAGA]

Abiapuntua hain da txarra ezen nola hari jarraikiz modukorik egin. Gai horrekin modatik modara nola gabiltzan, zerbait asmatzen dugunerako aldatu da berriz. Agian euskal hiztun gisa asma eta proposa genezake ideia hori zuzen emateko moduren bat eta hari atxik. Gaztelaniazko "personas con diversidad funcional" ez da egiazki oso gaztelaniazko; zertaz ari diren dakitenek ulertzen dute eta moda halaxe hedatzen da. Zer esanik ez "personas diversas" (ikusketua dut) eta gainerako eratorri xelebreak. Bide horretatik asmatzen hasita, "bestelako funtzionaltasuna dutenak" edo erranen nuke nik, zeren gaztelaniazkoa, egiazki, hizkuntzari ostikoa emateaz gain, berriz ere seinalatzen baititu pertsona horiek akats zerbaitdun bezala; "diversidad funcional" eritasun moduan ulertzen baita (hiperactividad, vértigo Menier edo bestelako zerbaiten moduan).
Nolanahi ere den, izendapenean ados jartzea dugu kakoa; ea berriz aldatzen dutenerako zerbaitetara bildu garen!
 
Bakartxo
 
 
 
 
> Message du 12/09/17 16:39
> De : "Xabier Aristegieta" 
> A : "ItzuL" 
> Copie à : 
> Objet : Re: [itzul] Diversidad funcional
> 
>

Pozten naiz zuen adostasunaz.

>
Nolanahi ere, atera dudan gai hau ez nuke nahastu nahi "anitz" adjektibo bezala erabiltzearen auzi horrekin. Niri ez zait bereziki desegokia iruditzen; eta, zer iruditu ere, uste dut gizarteak aspalditik diola emana oniritzia eta atxikimendua.

>
Xabier

>

Alfontso Mujika Etxeberria  erabiltzaileak hau idatzi du (2017 ira. 12, ar. (15:53)):
>



Hala da, bai, saltsa ederra dugu "aniztasun" malapartatu horrekin.
>
"anitz = plural" ekuazio berri gaizto hori gutxi ez dela, jada "denok anitzak gara" eta "herri hau anitza da" irensteko punturaino ia iritsita gaudenean, hor dugu "aniztasun" orojalea: diversidad, disparidad, multiplicidad, pluralidad, pluralismo, heterogeneidad, variedad... Totum revolutum.
> 
> 
Eta Euskaltzaindiaren Hiztegia motz gelditzen da desmasia horretan behar den ordena jartzeko:
> 
dibertsitate iz. Biol. Izaki bizidunen eta espezieen aniztasuna. [Oharra: Beste alorretan aniztasun, bestelakotasun, desberdintasun erabiltzea gomendatzen du Euskaltzaindiak].

> 







Elhuyarreko helbide elektronikoak @elhuyar.eus dira orain.





> Alfontso Mujika Etxeberria 
> 






  
> a.mujika a bildua elhuyar.eus
> tel.: 943363040 | luzp.: 216
Zelai Haundi, 3 
> Osinalde industrialdea
> 20170 Usurbil 
> 
> www.elhuyar.eus
> 
> 
>








Mezu honek, baita erantsitako edozein agirik ere, isilpeko informazioa izan dezake. Informazio hori jasotzeko baimena izendatutakoak baino ez du. Zu ez bazara adierazitako hartzailea, indarrean dagoen legeriaren arabera debekatuta daukazu informazio hori baimenik gabe erabili, hedatu eta/edo kopiatzea. Mezu hau errakuntza baten ondorioz jaso baduzu, jakinarazi bidaltzaileari, eta ezaba ezazu. Eskerrik asko.











>
2017-09-12 15:16 GMT+02:00 Xabier Aristegieta :
>


Joan den asteko Argia aldizkarian artikulu interesgarri bat irakurri nuen, gai horrek emakumezkoen kasu zehatzean dituen zenbait berezitasun jorratzen zituena.

>
Kontua da artikulugileak uneoro "aniztasun funtzional" espresioa darabilela euskaraz, eta horrekiko nire desadostasuna adierazi nahi nukeela. Zehazki, kasu horretan "aniztasun" hitza erabiltzearekin.

>
Orain dela ia hiru urte, Maite Imazek berariaz aztertu zuen mezu honen izenburuko espresioa, "31 eskutik" blogean.

>
Euskaltermek "dibertsitate funtzional" proposatzen du, nahiz eta ponderazio-markarik gabe.

>
Argi dagoenez, "diversidad funcional" espresio eufemistiko bat da, hizkera politikoki/sozialki zuzenaren esparrukoa. Itzultzaile bezala ez dagokit ezbaian jartzea hizkera politikoki/sozialki zuzen horren erabilera, baizik eta sorburu-testuan halakorik aurkituz gero xede testura hizkera hori ekartzeko modurik onena aurkitzea (itzultzaile-zereginetatik kanpo, noski, kasu batzuetan –eta oraingo hau horietako bat da– zer pentsatua ematen dit horrelako espresio "desproblematizatzaile" bat erabili nahi izateak, hain zuzen ere esparru horretan diharduten elkarteak problema jakin bati aurre egiteko sortzen direnean, erakunde publikoen eta gizartearen arreta osoa eskatzen duen egoera bati aurre egiteko sortzen direnean.

>
Nire ustez, arazoaren muina da askotan honako automatismo hau aplikatzen dela: diversidad = aniztasun. Eta automatismo hori burutik kendu beharra dago.

>
Izan ere, gaztelaniazko "diversidad" hitzak bi zentzu nagusi dauzka, DRAEren arabera (irakurri, arren, Maite Imazen artikulu hori):

>
1.- Variedad, desemejanza, diferencia.
2.- Abundancia, gran cantidad de varias cosas distintas.

>
Gaztelaniaz "las personas con diversidad funcional" esaten denean (oker banago, norbaitek esan diezadala, arren), "las personas que son funcionalmente diferentes" esan nahi da, "minusválidas" edo "discapacitadas" ez erabiltzearren. Alegia, gutxiagotasunezko esanahi bat adierazi ordez, persona horien bestelakotasuna azpimarratzea bilatzen da, balorazio negatiborik gabeko espresio baten bidez. Horrek esan nahi du kasu honetan "diversidad" hitza bere lehenengo adierarekin erabiltzen dela.

>
Baina euskaraz pertsona batek aniztasun funtzionala baldin badu, horrek esan nahi du funtzio asko dituela. Eta hori ere egia da, noski, baina ez da ideia hori adierazi nahi izaten dena "diversidad funcional"ekin, baizik eta funtzio konkretu batean desberdina dela (adibidez, "diversidad funcional visual"). Horregatik, nire ustez "aniztasun" zeharo lekuz kanpo dago hor. "Desberdintasun funtzional" beharko luke. Edo hobeto, oraindik: "bestelakotasun funtzional", horrexek adierazten baitu hobekien eufemismo horren bidez adierazi nahi dena: ez direla funtzionalki ez hobeak eta ez okerragoak, baizik eta bestelakoak.

>
Xabier Aristegieta

>




>



-------------- hurrengo zatia --------------
Erantsitako HTML dokumentu bat ezabatu egin da...
URL: <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20170912/5c6ee960/attachment-0001.html>