[itzul] RV: Aditzaren atzerakarga, buruko min hori

[LB]

Jesus Rubio ITZUListeko zerrendakideak helarazi dit ondoko mezua (otsailaren
26an bidalia lehen aldiz ITZULera, eta gero beste 3 aldiz  egun ezberdinetan
eta ordenagailu ezberdinetatik), eskatuz otoi berbidali dezadala ITZUListera
bere ordez, berak ez baitu lortzen  mezua argitaratzea nahiz eta UPV-EHUko
tekniko informatikoek konfirmatu dioten mezua ondo iritsi dela ITZUListen
helbidera (itzul a bildua postaria.com).

 

Argitaratu-ezin hori arazo tekniko bat izango delakoan —eta ez Madrileko
arte azoketan, edo Kultur Hiriburutzako Donostiako arte erakusketetan, edo
liburu iragarkiak balidatzen dituzten ETBko bulegoetan gertatzen delarik
mundu guztia arropak urratzera daraman praktika itsusiaren proiekzio beltza
euskal itzultzaile bilkura honetan—, onartzen dut egilearen eskaria eta
birbidaltzen dut haren testua nire helbidetik.

 

LB.

 

---------------------------------------

 

Re: [itzul] Aditzaren atzerakarga, buruko min hori

 

Zenbait komentario:

 

1.: Afera guzti honetan, behar da metodo razonatu bat zeinékin erabaki (edo
hasi erabakitzen) nóiz kontsideratu esaldi bat nahasgarria, eta nóiz ez.

 

Bide horretatik, jarraian aztertuko ditugu A eta B esaldiak alternatiboki
(grosso modo bada ere), balorátuz nóla sartzen zaigun eduki informazionala
batean eta bestean, eta zéin ondorio segitzen den ordena bakoitzetik:

 

A1) "Nahi ez dugun autogobernu batean
”: 12 silaba. Tamaina horrek ongi
gainditzen du 7-8 silabatako minimo hori nondik gora has gintezkeen
nahasmendutan baldin ezin bagenu kokatu (ez sintaktikoki eta ez
interpretazionalki) multzo horren eduki informazionala. Tamaina horretarako,
behar genuke jakin ea informazio hori báden mintzagai zirkunstantziala,
subjektu tematikoa, objektu rematikoa, edo galdegaia bera. Nola ezin dugun
jakin, egin behar izanen dugu aurreikuspen bat:

baliteke hasiera hori izateá mintzagai zirkunstantzial bat.

 

B1) “Saiatzen ari dira
”: 7 silaba. Hor bádakigu seguru zéin diren bai
esaldi printzipalaren subjektua (haiek) eta bai aditz nagusia ere (saiatzen
ari dira), ez baita gutxi. Beraz, bádugu esaldia ondo kokatua
(sintaktikoki-interpretazionalki), eta informazio hori ondo eta seguru
txertatua, halatan non egin genezakeen pausa koherente bat (ondo
zimentatutako pausa) baldin nahi.

 

A2) "Nahi ez dugun autogobernu batean indarrak xahutu ditzagun
”: 9 silaba
gehiago, eta berriro behar dugu jakin zerbait buruz gure kokapen
sintaktiko-interpretatiboa, baina ezin jakin. Itxura guztien arabera, zati
hori izan liteké informazio zirkunstantzial-referentzial-tematikoa zeinen
ostean emanen zaigu informazio zentral-printzipal-rematikoa (esan nahi baita
ze, besteak beste, galdegaia espero dugú aurrerago).

 

B2) “Saiatzen ari dira xahutu ditzagun...“ 6 silaba gehiago, eta hor,
bádakigu zéin diren, ez soilki subjektu eta aditz printzipala, baizik ere
perpaus osagarriaren subjektua eta aditz printzipala. Oso-oso handia da
diferentzia respektu A2.

 

A3)  "Nahi ez dugun autogobernu batean indarrak xahutu ditzagun saiatzen ari
dira": 7 silaba gehiago. Eta hor etorri da akaboa, non konturatzen garen ze
A2-ko informazio hori guztia zén esaldiaren zati rematikoena, zén galdegaia!
Beraz, A2ko guztia zén galdegaia hon esaldi bat zeinen bukaeran enteratu
garen nóla beste batzuk ari diren saiatzen xahuditzagun gure indarrak an
autogobernu bat zein guk ez nahi. Jasotzaileak ez du lortu kokatzen
informazioa sintaktiko-interpretazionalki harik-eta iritsi bukaera! Kostata
eta gaizki! Hau argiki nahasgarria da.

 

B3) “Saiatzen ari dira xahutu ditzagun indarrak ...“ (3 gehiago eta doá
perfektu)

 

B4) “Saiatzen ari gara xahutu ditzagun indarrak nahi ez dugun autogobernu
batean“ (12 gehiago). Azken zati horrek ere ondo gainditzen du 7-8
silabatako muga hori, eta gauza da ze ez doa hain ondo nola B3, baina
justuki zeren daukagun B3ko zimendu ona, ez dirudi argiki nahasgarria,
nahizta, printzipioz, ondo etorriko litzaioke progresio gehiago.

 

Aurrekoak argiki (eta era sistematiko batean) erakusten du ze esaldi
originala báda baztertzekoa, bitartean-ze esaldi alternatiboa askoz ere
hobea den.

 

2.: Behin esaldi originala ulertu dugunean (demagun bigarren edo hirugarren
irakurraldian), hurrengo irakurraldietan iruditu ahal zaigu ze esaldia ez
zen hain zaila, zeren, behin ulertu dugunean, dena da ezberdin. Orain,
jakinik norá heldu nahi dugun, informazioa ondo kokatuko dugu noiz
irakurtzen. Hori dela-ta, izan genezake inpresio faltsua ezen esaldi hori ez
zela nahasgarria. Baina báda!

 

3.: Gauza bat da ulertzeá esaldi baten edukia, eta beste bat, ondo
ezberdina, eduki hori izatea ahalik-eta eraginkorrena komunikatiboki.

Bi esaldik (edo bi testuk) ahal dute izan eduki informazional ulergarri
berbera, baina bata izan askoz efektiboagoa ze bestea. Eta eraginkortasun
horretan, gakoa dá koherentzia sintaktiko-interpretatiboa, gakoa dá
sintaxia.

 

4.: Ez naiz geldituko an fribolitateak nola esatea ze SVO ordena izan ahal
dá frankesteindarra.

 

-------------- hurrengo zatia --------------
Erantsitako HTML dokumentu bat ezabatu egin da...
URL: <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20180305/f3474f5b/attachment-0001.html>