[itzul] FW: "Honako legea"

Ost, Eka 26, 13:52:24, CEST 2024

Eskerrik asko zure hitzengatik, Ana; baita Iraiari eta Bittorri ere.
Benetan, asko poztu nau iritzian bat datorren jende gehiago badagoela
ikusteak.

Betidanik pentsatu izan dut euskararentzako problema nagusiak ez direla
sortzen sinonimo diren hitzak edo espresioak eskueran egotetik inola ere
(terminogintzatik kanpo, noski), baizik eta zerbait esateko hitzen faltan
egotetik. Azken hori dugu erronkarik behinena.

Besterik gabeko sinonimo diren hitzak edo espresioak testu batean agertzen
direnean, horri "inkoherentzia" iriztea arras bitxia iruditzen zait. Edo
bati besteari baino zuzenagotzat iriztea, biak baimenduta daudenean.

Izan ere, jokaldi BAIMENDU bat egin duen futbol-jokalariari lasai egoteko,
txartel gorria ezetz, baina... zera... txartel horia bai, hori atera eginen
diotela esango baliote, zer pentsatuko genuke? Lasaigarri makala, ez?

Xabier Aristegieta

Hau idatzi du Ana Morales , ItzuL-en bidez (itzul a bildua postaria.com)
erabiltzaileak (2024 eka. 26(a), az. (12:18)):

>
> Xabier Aristegieta, guztiz bat nator zurekin. Bikain azaldu duzu, adibide
> eta argumentu ezin egokiagoekin. Askotan etorri zait burura gaztelaniazko
> "hiciera/hiciese" ren adibide hori, eta barre egin dut neure artean
> pentsatzean *variatio* estilistiko horrek ez lukeela pasatuko euskaldun
> zenbaiten zuzentasun galbahea.
>
> Mila esker.
>
> Ana Morales
>
> En viernes, 21 de junio de 2024, 12:31:34 CEST, Xabier Aristegieta <
> allurritza a bildua gmail.com> escribió:
>
>
> Eskerrik asko erantzuteagatik.
>
> Baldin "honako (+izena) + a" egitura gramatikala bada, eta kataforetarako
> erabili ere erabili egiten bada, nik ez dut ulertzen zerk behartzen duen
> kataforetarako aukera zilegitzat bakar bat aurkeztera. "Honako hau" gehiago
> erabiltzen dela? Primeran. Eta zer? Horrek inola ere behartzen al du
> "honakoa da" baztertzera?
>
> Horren antzera, zeren egin baitu / zeren egin duen egituren artean bat
> bakarra aukeratzen ibili beharko genuke, edo "-gatik" atzizkiaren eta "-en
> kariaz" espresioaren artean, edo gaztelaniaz "hiciera/hiciese" bikotetik
> bakarra hartu beharko litzateke ontzat... eta abar eta abar.
>
> Laburbilduz: ez dudala ikusten zer duen txarretik gauzak esateko modu
> desberdinak egoteak, "inausketa" bat egitera behartuko lukeenik.
>
> Euskaltzaindiaren Hiztegiak berariaz esanda uzten du "honako"rekin batera
> "artikulua edo erakusle bat" agertzen dela. Egia da jarraian ematen dituen
> adibide guztiak erakusledunak direla. Baina zenbat aldiz ez ote zaigu esan
> hizlari bikainen hizkerari behar zaiola erreparatu, eta ez
> halamoduzkoenari? Utz ditzagun alde batera Googleko bilaketa batek
> eskaintzen dizkigun askotariko emaitzak, eta jo dezagun zuzen-zuzenean
> euskaltzainen hizkerara.
>
> Har dezagun "Euskararen Gramatika". Euskaltzainek idatzia. Onartzen badugu
> bitxi askoa litzatekeela nork eta euskaltzainek zeri eta gramatikari buruz
> idatzitako lan oparo batean zer eta "ez erabiltzeko" moduko espresioak
> erabiltzea, nire ustez ezinezkoa da honakoak bezalako espresioei (ez ditut
> adibide guztiak ekarri, batzuk baizik) oztoporik txikiena jartzea (dela
> gaitzetsiz, dela ez erabiltzeko gomendatuz):
>
> *Hizkuntzalariek honako bereizketak azpimarratu dituzte flexio morfemen
> eta eratorpen morfemen artean:  (M. Azkarate)  *
>
> *Zehazki, honako azpisailak bereiziko ditugu: (M. Azkarate)*
>
> *Mota honetakotzat hartu zituen Euskaltzaindiak honakoak: (M. Azkarate)*
>
> *Berrelkarketaren adibide dira honako izen elkartuak: (M. Azkarate)*
>
> *Aposizio ez-murrizgarriak dira honakoak:   (M. Azkarate)*
>
> *Horregatik, honako sailkapena dakargu: (J. Garzia)  *
>
> * Azpian ditugun perpausak honakook dira: (P. Salaburu)*
>
> * Orobat, honako perpaus pareetan ere paralelotasuna ongi ikusten ahal
> dugu:  (P.Salaburu)*
>
> * Perpaus hauetako lehenak, izatekotan ere, honako esanahia izango luke,
> gutxi gorabehera: (P. Salaburu)*
>
> * Eta horrela, honako adibideetan erakusten den bezala, ezkerreko
> egituratik eskuinekora pasa gaitezke arazorik gabe:  (P. Salaburu)*
>
> * Bigarren graduko erakuslea honako esapideetan ere erabil daiteke, bai
> horixe! edo horixe baietz! noski-ren baliokide direnak:  (P. Salaburu)*
>
> * Har ditzagun honako perpaus bikoteak: B. Oyharçabal, J. Garzia eta M.
> Azkarate)*
>
> * Honakoa izango litzateke ba- aurrizkia erabiliz osatzen diren
> baldintzazko perpausen laburpen taula aldiaren eta aspektu markaren
> arabera: (I. Amundarain)*
>
> * Ikus, hala ere, honako testuak: (J. A. Mujika)*
>
> *Mendeko perpausei begiratuz honakoak ulertuko genituzke: (I. Amundarain)*
>
>
> Ondo izan.
>
> Xabier Aristegieta
>
>
> Hau idatzi du IVAP, Itzultzaile Zerbitzu Ofiziala (izo a bildua ivap.eus)
> erabiltzaileak (2024 eka. 21(a), or. (10:03)):
>
>
>
> Eskerrik asko zure oharrengatik, Xabier. Gure irizpide-bildumaren testua
> eguneratzeko 2023an egindako bileretako aktetan jasoa dugu, hitzez hitz,
> “leundu idazkera” zuk aipatzen duzun puntu horretan; alegia, geuk ere
> gogortxo jo genuela “erabat okerra” hori, eta “ez erabiltzeko gomendioa”
> edo horrelako zerbait egokiagoa iruditzen zitzaigula. Baina leuntzea ahaztu.
>
> Egia da, bestalde, kanpoan ikusgai jarri dugun dokumentu hori, berez,
> barruko batasuna bermatzeko tresna dela, izan ere, funtsean.
>
> Gure eguneroko lanean, Euskaltzaindiak dioenetik harago joan behar dugu,
> gure joko-eremua diferentea delako, alde askotatik. Eta zer dio
> Euskaltzaindiaren Hiztegiak?
>
> *honako*
>
> *1* *hona*-ri dagokion izenlaguna. *Bilbotik honakoa, hamar euro*. *Noizik
> honakoa da eliza hau?*
>
> *2* *adj.* Hau, hemengo hau. (Dagokion izen sintagmaren ezkerrean
> ezartzen da, artikuluak edo erakusle batek, gehienetan *hau*-k, mugatzen
> duela sintagma).*Honako adibide hau jarri zuen*. *Jaiotzez nafarra zelako
> hizkuntzaz, honako idazle hau bezalaxe*. *Ez dira giputzak jendetasunik
> gabeko pertsonak; zerbait badira, malguagoak eta diplomaziara emanagoak
> dira, honako hau bezala*. *Ez uste musu truk nabilenik honako honetan*. *Hor
> aurkitzen da honako idazlan hau, beste zenbaiten artean: Herbert Pilch, "Le
> bilinguisme au Pays de Galles"*. *X jaunak, adibidez, honako hitz
> harrigarri hauek ezarri ditu bere azken liburuan*. *Euskalki horretan,
> honako Leizarragaren esaldi honek ez du itzulpen zuzenik*.
>
>
>
> Zazpi adibide, eta zazpietan erakuslea, bat ere ez artikuluarekin. Eta
> badakigu adibideak tentu handiz aukeratuta daudela, eta erabilera
> estandarrerako erakusbide direla.
>
> Bide beretik Jagonet zerbitzua:
>
>
> https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_jagonet&task=galdera&Itemid=1716&lang=eu&id=182
>
> Erreferentziazko lan honi begira jarri ginen: “Katafora-esapideak
> bateratzeko bidean”, Juan Garzia Garmendia, Euskara Zerbitzua. Baliagarria
> iruditu zitzaigun, eta, egilearen berme sendoak akuilatuta, proposamena
> egitea erabaki genuen.
>
>
>
> Kontuan hartuko dugu zure ekarpena.
>
>
>
> IZOko Itzulpen eta Berrikusketa Irizpideen Lantaldea.
>
>
>
>
>
> *From:* Xabier Aristegieta <allurritza a bildua gmail.com>
> *Sent:* Wednesday, June 19, 2024 5:33 PM
> *To:* ItzuL <itzul a bildua postaria.com>
> *Subject:* [itzul] "Honako legea"
>
>
>
> IVAPek argitaratu berri duen "Itzulpen- eta berrikusketa-irizpideak.
> Erabakiak eta gomendioak" dokumentuan, ezin bipilago esaten da ezen, zentzu
> kataforikoa adierazteko, "erabat okerra" dela *honako (+ izena) +
> mugatzailea *egitura. Eskaintzen dituen adibide hauetakoa, alegia:
>
>
>
> **(...) Errege Dekretua, (...), honako errege-dekretua aldatzen duena*
>
> **Gorte Nagusiek honako legea onetsi dutela eta nik berretsi egiten
> dudala.*
>
>
>
> Halaber esaten da ezen, "honako" erabiliz gero, izenaren ondoren
> "hau/hauek" erakuslea behar dela nahitaez erabili. Alegia, goiko
> adibideetan "honako errege-dekretu hau" eta "honako lege hau" erabili
> beharko zirela.
>
>
>
> Gaitzespen horrek txundituta utzi nau.
>
>
>
> Batetik, ez dudalako ikusten gramatikako zer arrazoik debekatzen duen
> "honako" den izenlagun horrek zeri lagun egitea eta jarraian
> mugatzailearekin doan izen bati. Beraz, ez dirudi gaitzespenaren arrazoia
> gramatikala denik.
>
>
>
> Bestetik, *honako+izena+mugatzailea *egituraren erabilera
> *honako+izena+erakuslea *egiturarena bezain ugaria ez izateak ez diolako
> ezer kentzen egituraren zuzentasunari. Bidenabar esanda: nahi duenak
> Googlen bilaketa egin dezake, esate baterako "honakoa"ri
> esan/erantzun/entzun/ikusi... aditzak gehituta (*honakoa esan*, *honakoa
> entzun*, eta abar) eta emaitza polit askoak aurki ditzake.
>
>
>
> Eta Euskaltzaindiak? Zer dio "honako esaldia"ren tankerakoez?
>
>
>
> Euskaltzaindiaren Hiztegian "honako" begiratuta, ikus zer dioen bigarren
> adieran:
>
>
>
> 2 adj. Hau, hemengo hau. (Dagokion izen sintagmaren ezkerrean ezartzen
> da, artikuluak edo erakusle batek, gehienetan *hau*-k, mugatzen duela
> sintagma).
>
>
>
> Irakurri duzue, ezta? "*ARTIKULU *edo erakusle batek, *gehienetan hau*-k
> [azken zertzelada hori ez du inork zalantzan jartzen], mugatzen duela
> sintagma"
>
>
>
> Halaber, bururatu zait Euskaltzaindiaren "Euskararen Gramatika"n "honakoa"
> edo "honako + izena + mugatzailea" zenbat aldiz agertzen den bilatzea.
> Erantzuna: bederatzi aldiz. Nork eta Euskaltzaindiak zertaz eta Euskararen
> Gramatikaz idatzitako obra goren horretan.
>
>
>
> Hori guztia horrela, IVAPeko lan horren arduradunei jendaurrean egiten
> diedan galdera da: zertan oinarritu zarete aipatu egitura "erabat okerra"
> dela esateko?
>
>
>
> Esker mila.
>
>
-------------- hurrengo zatia --------------
Erantsitako HTML dokumentu bat ezabatu egin da...
URL: <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20240626/5b70114d/attachment-0001.htm>