[itzul] Reconocer=ezagutu (lehen Nik enkargatua izan nahi nuen...)

[Gotzon Egia]

> Kalkoa da, noski, baina ez dirudi "reconocer=ezagutu" baino kalko
> txarragoa.

Kalkoa? Aspaldi ikusi gabeko lagun bat kalean topatu, eta «Horra! Ez 
zaitut ezagutu!» esaten dugunean, uste dut gazteleraz «no te he 
reconocido» izango litzatekeela arauzkoa, gure arteko gaztelera kamutsak 
«no te he conocido» hobetsiko balu ere.

Gainera, OHEn, besteak beste (adibide guztiak kopiatu gabe):

1.  Conocer (una cosa, lugar o persona); reconocer, distinguir, 
identificar; saber. "Connaître. Ezagutu baino lehen ez lauda ez arbuia. 
Badazagut. Eztezagut gizona" SP. "Apear alguna dificultad, errotik 
jakin, ezagutu" Lar. "Conocer de vista, aurpegiz ezagutu" Lar y Añ. 
"Comprehender con el entendimiento, ulertu, adimentuaz ezagutu" Añ. 
"Connaître, reconnaître, comprendre. Ezagutzen dut gizon hori, je 
connais cet homme. Ezagutzen du orai non den egia, je reconnais 
maintenant où est la vérité. Ezagutzerat utzi dio samur dela, il lui a 
laissé voir qu'il est fâché" Dv. "1. connaître, avoir connaissance de 
quelqu'un ou de quelque chose. Ezagutzen dut gizon hori, egiteko hori, 
bide hori. 2. connaître, reconnaître, apprécier, distinguer, discerner, 
remettre quelqu'un. [...]. Ezagutzen ahal da ehunen artean, on peut le 
reconnaître, le distinguer entre cent. Orai ezagutzen zaitut mintzorik, 
je vous reconnais, vous remets maintenant à votre parleur. 3. connaître, 
savoir. Nere haurrak ezagutzen ditu jadanik letrak, mon enfant connait 
déjà les lettres. Syn. iakitea. 4. connaître, deviner à quelque signe. 
Hatsetik ezagutzen da edana zarela, on reconnait à votre haleine que 
vous avez bu.

· (Con aux. intrans. bipersonal). Reconocer, distinguir, notar.  Zertan 
ezagu zaitzu maite dezula zere humea edo senarra? Mb IArg I 105. 
Egiteko arek eman zidan lotsa arpegian ezagutu ez lizaidakean. Anab 
Aprika 76.

· (Con aux. trans. tripersonal). Reconocer, distinguir, notar. Ezin 
eutsan semeari ezagutu zelan artu eban albistea. Ib. 73. Nagusien 
aurrean erakutsi nai ez arren, [...] [begien] gorriunean ezagutu eutsien 
bereala. Ib. 158. Erean dezaukijot bekoki bikaña. "Su frente noble la 
pudiera reconocer". Laux BBa 42.

· (Con -tik). Reconocer, distinguir. Nolatan ezagut dezaket bata 
bertzetik eta zein diren gaixtoak [...] onen artetik? SP Phil 478.

2.  (S ap. A; Lar, Añ). (Con aux. trans. bipersonal). Reconocer, 
admitir, confesar. "Caer de su asno, desengañarse, kontuan jausi (V) 
[...] utsegiña ezagutu" Añ. v. aitortu.  Tr. Documentado en todas las 
épocas y dialectos. Menos frecuente en el presente siglo.  Iaingoikoa 
deskonozi gure salbazalia / eta orok ezagutzen dela bidegabia. E 53. 
Egiguk grazia [...] hipokrisia gabe ezagut ahal dezagun zer 
damnazionetan garen naturalki. Lç Ins A 3r. Ezagutzen dut ez naizela 
digno. Ber Trat 95r. Jaun oneik, sozialista izena daroen arren, 
bakotxaren jabetzea ezautu ta autortu dabe. Eguzk GizAuz 164. Baña 
ezagutu bearra zeukan eta ezagutzen zuan jende ona zala. JAIraz Bizia 68.

· Reconocer como, tener por. "Ezagutuko nauzu zure nausitzat, vous me 
reconnaîtrez pour votre maître" H. "Ezautu: [...] 2.º (S), reconocer, 
proclamar" A.  Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos desde 
Leiçarraga.  Bere Iainko [...] ezagut eta adora ezanzát. Lç Ins B 2r. 
Iabetan, Salbadoretan eta Aitatan ezagut eta eduki badezagu. Lç Ins D 8r.

· Reconocer, mostrar agradecimiento. "Ezagutzen dut zure ontasuna, je 
reconnais votre bonté, je l'apprécie" H.  Zeren eztu ezagutzen [gizonak] 
hala hongi egina? E 131. Ezen rekreatu ukhan dituzte ene spiritua eta 
zuena. Ezagut itzazue bada halako diradenak. Lç 1 Cor 16, 18.

-- 
Gotzon Egia
gegia a bildua gipuzkoa.net
43º 19' 13.5" N 1º 57' 50.4" W