[itzul] "Productos Lácteos Sostenibles"
MUSDEH a bildua terra.es
MUSDEH a bildua terra.es
As, Ots 19, 14:39:45, CET 2013
Antton,
Ez nago ados ematen duzun azalpenarekin; jasangarri dena ez zaio naturari, baliabidea eskasten denetz soilik. Petrolioa agortu liteke naturari kalterik gehiago ere egin gabe... ez dakit. Dena den, iraupenarekin lotzen duzun jasangarritasuna, baina uste dut jasangarri erabiltzekotan gehiago "soportable" adierazten ari garela. Bestela ere, gaur egun "sostenible"k hartu duen tamaina itzelgarria da, nik uste, eta ez dagokio bakarrik naturari, ekosistema, natura horretan dihardugun izaki bizidunei, etorriko direnei, eta, azken batez, planetan itxuratu nahi dugun bizimoldeari. Hor dago koxka: jasangarri hitzaren zakuan -proposatzen den edozein ordainen zakuan, izan ere- aspektu asko sartu behar da, ingurumenekoak, iragan eta etorkizunekoak, ekonomikoak eta sozialak. "Sostenible" hitzak arazorik gabe hartu du zakuan bota nahi izan zaion guztia, beharbada ez delako beste ezertarako erabili izan.
Bidenabar, esan dezadan RAEk ematen duen definizioa eskasa dela guztiz. Batetik, prozesu bati lotzen zaio, eta bestetik, definizioan konfunditzen ditu lehen "automatismoa" eta gero "mirakulua"...
Euskaraz, berehala atera da hitza "libre" egotearen afera; eta proposatu direnetako batzuk, jasangarri, iraunkor, eramangarri... hartu samarrak dira; beste batzuk, ordea, ongi eraikiak diren ere, eutsigarri, sostengagarri...
'Jasangarri, baina ez iraunbidezko'. Esan nahi dudana zera da, irudika ditzakegula prozesuak eta ekoizpen sistemak, inolako kalterik sorrarazten ez dutenak, jasangarriak beraz, baina beste alde batetik bideragarriak ez direnak, ekonomikoki adibidez. Konplexu samarra iruditzen zait "sostenible"ren atzean gordetzen ahal dugun guztia, eta ditugun hitzek dena hartzen ez dutela iruditzen zait.
Barka azalpena laburregia bada.
Mikel
----Mensaje original----
De: a.gurrutxaga a bildua elhuyar.com
Mikel:
Honela diozu:
"Batetik, kontraesankorra da
irauteko bide ematen duen garapena, egokia dena, jasan behar
izatea, nahiz eta jasangarria den... eta bestetik, jasangarria
dena ala ez dena, garapen edo dena delako egintzaren ondorioak
dira, eta ez garapena edo egintza bera"
Kontraesankorra dela diozu, eta "jasa behar izatea" esan duzunez, badaezpada ere, argitu nahi nuke jasangarri izenondoren barneko jasan aditzaren subjektua ez garela gu. Ez dugu guk garapena jasaten edo ez jasaten. Ingurumena da, natura da gure garapenaren ondorioak jasan ezin daitekeena. Erregai fosilen gaur egungo ustiaketa jasanezina da naturarentzat. Zergatik? Baliabideak ez direlako berritzen guk xahutzen ditugun abiaduran. Berriztagarriak ez direlako alegia.
Hau diozuenean berriz, ez dizut ulertu. Ze alde dago?
"Eta ahaztuta geratu zait jasangarriren aurkako beste ideia bat: jarduera
edo ekoizpen egintza askotako gertaera, emaitza eta ondorioak , gerta
litezkeela jasangarri, baina ez iraunbidezko."
Koldorekin ados. Lehen ez dut komentatu Ingurumen Hiztegiaren lehen bertsioa egin genuenean (1998) hiztegian parte hartu zuten adituek garapen jasangarri erabiltzen zutela ordurako. Ez zen guk sortutako terminoa, beraz, eta terminologian beti begiratzen diogu adituen erabilerari eta iritziari.
Orduan, garapenekin erabiltzen zen batez ere (edo ia-ia horrekin bakarrik). Gerora, disparatu egin da izenondoak modifika ditzakeen izenen multzoa, izenondo beregaina da. Eta egia da, batez ere hitzaren erabilpen ez-teknikoetan, (publizitarioetan, esango nuke), jasangarrik ere arazoak ditu (hiri jasangarria da horietako bat). Beharbada eutsigarri izan zitekeen soluzioa, hori ezin dut ukatu. Arazo linguistikoak ere zituen (gerora txostenean azaldu genituenak). Ikusi duzu guk zergatik ez genuen bultzatu, -garri atzizkiaren ohiko aktibo/pasibo bikoiztasuna. Baina garai hartan ezarri egin behar geniokeen gurekin lankidetzan ari zen komunitateari, eta zergatik egin hori garapen jasangarri egokia bazen? orduan (1998) ezin izan genuen sumatu praktikoki edozein izenekin zer arrakasta mediatiko izango zuen.
Kontzeptua espezialitate-arlo batetik dator, horko aditu euskaldunak (edo gehienak behintzat) garapen jasangarri erabiltzen hasten dira. Gero, Euskaltzaindiak garapen iraunkor erabakitzen du. Ordurako, sustainable izenondoa lexikalizatu egiten da, beregain bihurtu, eta arazo batzuk sortzen dira izen-sintagma batzuetan. Gehienok ados gaude arazo gehiago dituela iraunkorrek. Arlo teknikoetan, askoz ere gehiago. Hala aitortu zuen Terminologia Batzordeak. Zer egin? Koldok maiz aipatzen du Sisiforen harria, eta bat nator esan duenarekin.
Dena den, azken-azken benetako hitza erabiltzaileek daukate. Ikusiko dugu, denbora pixka bat utzi beharko dugu TBren erabakiak eraginik izango duen jakiteko, eta ze nagusitzen den ikusteko.
Antton
2013/2/19 kbiguri <kbiguri a bildua yahoo.es>
Nik txosten bat egin beharko banu, aldiz, honako gogoeta hauek egingo nituzke:
- Hizkuntzalari, lexikologo eta itzultzaileon komunitatea gara, zoritxarrez, gizarte euskaldunari erdaraz iristen zaizkion kontzeptu eta termino berrien euskal bertsioa eskaini behar diogunak, eta komeni da, behintzat, aipatutako komunitate horrek egiten duen proposamena adostua izatea.
- Komunitate horretako hainbat kiderentzat, "iraunkor" hitzak arazoak sortzen ditu, ez duelako esanahi unibokorik, eta, beraz, testuinguru askotan anbiguetatea sortzen duelako.
- Nire ustez, utzi bekit hori pentsatzen behintzat, gauza berbera gertatzen da, tamalez, "jasangarri" hitzarekin. Nire interprete esperientzian oinarrituta, esan diezazueket zer momentu txarrak pasa daitezkeen segundo frakzio batean erabaki behar duzunean nola itzuli:
* "bizimodu jasangarriagoa behar dugu": más "sostenible" ala "soportable"? * "Bilbo ez da oso hiri jasangarria": "sostenible" ala "soportable".
Arazoa ez dago "garapen jasangarria" esamoldean, baina bai beste zenbait testuingurutan, hitzaren beste adiera arrunt edo ez teknikoagatik. Pentsa nolako arazoak bat-batean itzuli nahi badugu "familia jasangarria", "etxe jasangarriak", "lan jasangarria"...
- Zer esanik ez, gauza berbera familia, etxea edo lana "iraunkorra" balitz.
IRAUNBIDEZKO dela, eta, aldiz, beste honako arazo hauek topatzen dizkiot:
- Gure komunitateak euskaldun gizarteari eskaini behar dion irtenbidea erabilerraza izatea komeni da, batez ere ahozko erabilerarako, eta ez dut uste hau denik kasua: * nekez ikusten dut politikari, zinegotzi, udal teknikari, irakasle... euskaldun asko eta asko beren eskema mentalean sustraituta duten IZEN + ADJEKTIBO formula bazterrera uzten eta, haren ordez, IZENLAGUNA + IZENA erabiltzen. Gainera, norbaiti tontakeria iruditu ahal zaio, baina bost silabako hitza da, eta haren eratorria (iraunbidezkotasuna) zortziko bat egiteko erabil liteke bera bakar-bakarrik. Ez zait iruditzen oso proposamen errealista, ahozko erabilerarako.
- Jakina, beti mantendu dezakegu euskararen barruko diglosia: hizkuntzalari, itzultzaile eta lexikologoek eginiko testuetan termino bat, eta gizarte euskaldunaren ahoan beste bat.
- Nik EUTSIGARRI proposatuko nukeen (erabilia ikusi izan dut), eratorpen lege zaharkituei bizkarra emanez, XXI. mendeko euskarak dituen behar berriei erantzun ahal izateko (gogoratu honelako erabakia dagoela orain nahiko zabaldu diren hainbat hitzetan: "euskaradun", adibidez, "euskaldun" gentilizio huts bihurtu zaigunetik). Hitz ulerterraz, erabilerraz eta laburra da, eta ez dago "okupatuta", ez du anbiguitaterik sortzen beste adiera arruntago batekin.
- Esanak esan, nik oraingoz "jasangarri" adostearen alde joko nuke, gustatu ez arren ere, bere bidea egin duelako jada gure adituen komunitatetik harago, eta hiztun arrunt askoren euskara mintzatura igaro delako. Nekez lortutakoa ez dezagun alferrik galdu, beti Sisiforen harriari bultzaka ibili nahi ez badugu.
KOLDO BIGURI
Joxe Mari
Berasategi
AFAko Euskara
Zerbitzua
From:
Laxaro [mailto:laxaro a bildua gmail.com]
Sent: astelehena, 2013.eko
otsailak 18 12:56
To: ItzuL
Subject: Re: [itzul] “Productos
Lácteos Sostenibles”
Baina
horrexek sortzen dit kezka niri,
'iraunkor' horrek esnea produktuaren
iraunkortasuna adierazten duela gehiago
dirudi, eta izenburuaren asmoa lanbidea
iraunarazteko bideak jartzea dela.
Laxaro
Josu
Garate<josugarate a bildua gmail.com>
igorleak hau idatzi zuen (2013 otsaila
18 12:46):
Esneki
iraunkorrak esan liteke.
Laxaro<laxaro a bildua gmail.com>
igorleak hau idatzi zuen (2013 otsaila
18 12:31):
Goian
datorren izenburu hori inork eman
al du euskaraz? Bada ez bada ere.
Aldez aurretik eskerrik asko.
--
Laxaro
--
Laxaro
Lege
oharra:
Mezu hau eta bere eranskinak isilpekoak dira
eta hartzaileari bakarrik zuzenduta daude.
Hartzailea ez bazara, mesedez, jakinaraz
iezaguzu (AFAren Erregistro Orokorra,
Probintzia plaza z/g, 01001 Vitoria-Gasteiz)
eta mezua ezabatu ezazu. Baimenik gabe
erabiltzea legez debekatuta dago. Lortutako
datu pertsonalak erakunde honen fitxategien
osagai dira. Datu horietarako sarbideaz edo
haiek zuzentzeaz, ezeztatzeaz edo
tratatzearen aurka egiteaz zalantzarik
izatekotan, idatziz egin beharko da,
nortasuna egiaztatuz.
Aviso legal:
Esta comunicación, con sus anexos, es
confidencial y va dirigida únicamente a su
destinatario. Si usted no lo fuera, le
solicitamos que nos lo indique (Registro
General de DFA, Plaza de la Provincia s/n,
01001 Vitoria-Gasteiz) y que la destruya. Su
uso no autorizado está prohibido legalmente.
Los datos personales obtenidos integran los
ficheros de los que es titular esta Entidad;
cualquier cuestión sobre el acceso,
rectificación, cancelación u oposición al
tratamiento de los mismos, será formulada
por escrito, acreditando la identidad.
Ez inprimatu mezu hau ezinbestekoa ez bada
No imprima este mensaje si no es
imprescindible
--
Laxaro
-------------- hurrengo zatia --------------
Erantsitako HTML dokumentu bat ezabatu egin da...
URL: <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20130219/55928f8f/attachment.html>
ItzuL posta zerrendari buruzko
informazio gehiago