[itzul] Externalizar

[FJH Lotero]

-----BEGIN PGP SIGNED MESSAGE-----
Hash: SHA1

Kaixo.

Atrebentzia ez bada...

> Izan ere, gaztelaniaz bakarrik ez, ingelesez eta frantsesez ere
> hori
erabiltzen da.

Bai, halaxe da, baina ez esanahi berberarekin. Ingelesez "externalize"
aditzak azaleratu, "exteriorizar" esan nahi du, "externalizar" berriz
"(to) outsource" esaten da. Erabat diferenteak.

Beraz, euskararako bi exenplu horiek dauzkagu gutxienez, jatorriko
hizkuntzazkoa, kontzeptua sortu zutenarena, eta erderazkoa.
"Outsource"ren etimologia ez dut aurkitu, baina badirudi
"resource"aren hitz-jokotik etorria dela. "Re-source" da baliabidea,
"recurso", eta horretatik "out-source" kanpoko baliabidea, "recurso
externo".

Ingelestunek hizkera umoretsuago hartzen dute, agian akademiak eta
hizkuntzaindiak ez dituztelako. Erdaldunek, bestalde, inperioaren
hizkuntzarekin txantxa gutxi, eta gainera limpiafijaydaesplendorezko
akademia badute, beraz hitz berria behar eta norbaiti "externalizar"
okurritu zitzaion, zentzu handirekin ez behintzat, zeren gaztelaniaz
"internal/external"ik ez baitaude, eta antzeko eratorriak ez dira
batere horrelakoak: interno, internar; eterno, eternizar. Agian
atzizki gabe (*externar) edo atzizki bat bakarrik (*externizar) aski
ez, eta bi behar zituzten.

Ni ez naiz filologoa, ezta itzultzailea ere, eta batzutan euskalduna
ote naizenik dudan jartzen dut, hainbeste urte atzerrian ondoren,
baina euskaraz "actual/actualizar (update)" itzultzean
"gaurko/gaurkotu" normal-normal erabiltzen ditugu. Hortaz, "externo"
kanpoko baldin bada, "kanpokotu" ez litzateke hain arraroa
"extern(aliz)ar" baliokide gisa, baina ondotxo dakit Euskal Herrian
Euskaltzaindia egon ez ezik, guk guztiok gure euxkaltxainditxoa
daramagula barruan.

Ingelesezkoari jarraitzeko, irudimentsu jokatu beharko genuke.
Out-source agian "kanpobideak", "baliokanpokoak"? Nork daki. Polita
izango da ironia edo umore piska bat jartzea hitz berriak
sortzerakoan. Esternalizatu, s-rekin gainera, uf, aukerarik itsusiena
iruditzen zait, kanpoko pedanteenari ikasi eta arlote ikutu bat emanez.

Bestalde, "externalizar" beti parafrasian erabiltzen da.
"Externalizar", zer? Normalean, enpresako funtzioak, sailak, edo lanak
outsourcetzen dira. Adibidez, marketing saila oursourcetuko dugu. Eta
egia esan, ez dut ikusten zergatik "marketing saila kanporatuko dugu"
ezin esan. Barruko pertsonak ez dira outsourcetzen, by the way,
kanpokokoak dira outsourced.

Bidenabar, outsource ez da batere ideologizatua. Marketing saila
kanporatzearekin ez du zuzenik esan nahi marketing sailekoak bota
behar dituzte; noizbait bai, denak kalera bidaltzen dituzte, baina
noizbait barrukoek laguntzen diete kanpokoei, edo enpresa berria
sorten dute. Kontua ez da hitzen ideologia, kapitalismoa da kontua,
eta hortik aurrera, edozein hitzek edozer esan nahi du, kapitalisten
ideologiaren alde, noski.

Ondo izan.

El 02/12/15 a las 13:30, Alfontso Mujika Etxeberria escribió:
> Niri ondo iruditzen zait. "esternalizatu" eta "esternalizatzea" 
> normal-normal erabiltzen ari da erakunde eta hedabide ugaritan. 
> Izan ere, gaztelaniaz bakarrik ez, ingelesez eta frantsesez ere
> hori erabiltzen da. Ez dut uste gaztelania, frantsesa eta ingelesa
> bat etorrita aurre egiteko moduan gaudenik. Eta, jakina,
> "kanporatu" aditzak, bere horretan, parafrasi baten parte izan
> gabe, ez du balio, zuk ondo esan duzun moduan. Eta parafrasien
> bideak, kasu honetan, ez darama inora, kontuan hartzen badugu
> kontzeptu bat dagoela atzean eta zenbait eratorri eman dituela; hau
> da, erabilera-ingurune osoa aztertuz gero, garbi dago, nire ustez,
> parafrasia ez dela arma egokia mailegu horri aurre egiteko. 
> -------------------------------------
> 
> *externalize*
> 
> *Economics* Fail or choose not to incorporate (costs) as part of a
> pricing 
> <http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/price#price__10>
>
> 
structure, especially social and environmental
> <http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/environmental#en
vironmental__2>
>
> 
costs resulting
> <http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/result#result__1
0>
>
> 
from a product’s manufacture
> <http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/manufacture#manu
facture__12>
>
> 
and use.
> 
> - It's all aimed at getting the producers to stop externalizing
> the environmental costs of the products they design and profit
> from. - These social and ecological costs are externalized and born
> by others who are excluded from such decisions and from their
> benefits. - It can charge the low prices it does because it
> externalizes the costs of its business.
> 
> *externaliser*
> 
> Confier l'exécution d'une tâche, de services à une entreprise
> extérieure.
> 
> 
> *Alfontso Mujika Etxeberria* 
> <https://twitter.com/elhuyarhizk>[image: 
> https://www.youtube.com/user/ElhuyarFundazioa1] 
> <https://www.youtube.com/user/ElhuyarFundazioa1>[image: 
> https://www.facebook.com/elhuyar.fundazioa] 
> <https://www.facebook.com/elhuyar.fundazioa>
> 
> a.mujika a bildua elhuyar.com
> 
> tel.: 943363040 | luzp.: 216 Zelai Haundi, 3 Osinalde
> industrialdea 20170 Usurbil
> 
> *www.elhuyar.eus* <http://www.elhuyar.eus> 
> <https://www.elhuyar.eus/eu/site/komunitatea/bazkideak/elhuyarkide-iza
n>
>
> 
[image:
> https://www.elhuyar.eus/eu/site/komunitatea/bazkideak/elhuyarkide-izan
]
>
> 
<https://www.elhuyar.eus/eu/site/komunitatea/bazkideak/elhuyarkide-izan>
> 
> <http://www.elhuyar.org/EU/bazkidetza> Mezu honek, baita
> erantsitako edozein agirik ere, isilpeko informazioa izan dezake.
> Informazio hori jasotzeko baimena izendatutakoak baino ez du. Zu ez
> bazara adierazitako hartzailea, indarrean dagoen legeriaren arabera
> debekatuta daukazu informazio hori baimenik gabe erabili, hedatu
> eta/edo kopiatzea. Mezu hau errakuntza baten ondorioz jaso baduzu,
> jakinarazi bidaltzaileari, eta ezaba ezazu. Eskerrik asko.
> 
> 2015-12-02 12:28 GMT+01:00 Amaia Apalauza
> <amaia.apalauza a bildua gmail.com>:
> 
>> Egun on:
>> 
>> *Externalizar *aditza itzuli behar dut, testuinguru honetan:
>> *externalizar los servicios públicos*. Hau da, zerbitzu publikoak
>> (edo haien kudeaketa) kanpoko beste norbaiten esku uztea izango
>> litzateke, gutxi gorabehera. Perifrasira jotzea izan daiteke
>> aukera bat (*zerbitzu publikoak kanpo-erakunde baten esku utzi*,
>> adibidez), baina bururatzen zaizue aditz bakarrean emateko
>> modurik? *Kanporatu *ikusi dut, baina anbiguo samarra iruditzen
>> zait (*zerbitzuak kanporatu*?). Zer iruditzen zaizue
>> *esternalizatu*?
>> 
>> Eskerrik asko,
>> 
>> Amaia
>> 
> 
-----BEGIN PGP SIGNATURE-----
Version: GnuPG v1

iQIcBAEBAgAGBQJWZHIMAAoJEESrtCsLWgP0DVEP/0RR9VPXAz2pHXpBTjwQrtfk
znZIaN3w02Zk80S/wwEwd1hrTWYfCNearTOp82mL84mwis6pgQc8w9/dHAJORY7X
ZhhwABgIeZc49haxiuEI3MCsK8L+Ou2JK9c4ntq8oWveQU+7gmokXTO66TOzYFW1
Qjn777yIBrLYVGauWwx7EMXTgfEo1D2t4kcSXuksIwBeGwnCMjwzWHQhqxMg3eJC
qE1adjXMkbPoxqWUp0+R9hvJAgLVQYpjRMejzmJpNbLn2feYGhqDiU+FT1eRaUnp
/NvPzHiwdCOy02kcJeHb0QX1NeqS21bTKWUg3N1WZzOlvbUWAhqFSj8z3qs4QDyl
eb5E3vFtQEEA291w781JARCrCILsx1vGZaLk9pYDZUHUsAdXUXc37GOzk/9C1U53
mvY/R13gYWYi4bpT/M7/gN2CU+a/31+Naly5wal0JetiUEIUo5E9ShBMAGrKTJdT
Ls8uTicZ5l8Kk3Xlplgdd745wMvnzw5NMlqQGiQ9SDO4Dzn/vKw1TcEfEWMYD5MS
q7ByuT8Y7IW7epcHAE9+Qa+ASRh+9L12y4FXVyykRMfynwuI/CE1+aBqsbzL0kWo
1fex6aDWW5oVn+iBY+grWwPfhTZVRvftRHmtsdlhxMUQEdj3gxu7lPVisvZnTlMd
MpP4/gEKyT4o0ZPgcMUQ
=AKmM
-----END PGP SIGNATURE-----