[itzul] Caer al vacío

Or, Api 15, 08:25:59, CEST 2016

Errandakoari deus kendu gabe, badaezpada ere ohartarazi nahiko nuke gaur egun hainbat euskaldunek normal darabilten "amilka erori" nola ulertu behar den:

- Elhuyar Hiztegian berean: amilka erori: caer rodando
- Orotarikoan:

amilka (V, G, L, B, BN; Lar, Aq 1464, Hb ap. Lh, H), anbilka (SP, Lar, H), anbelka (B), amelka (B), amika (BN-arb). Ref.: A (amika, amilka, anbelka); A Apend (amelka); Iz ArOñ; Izeta BHizt2 (anbelka).

[http://www.euskaltzaindia.eus/images/stories/oeh/erronboa.gif]1. Derrumbándose, dando tumbos; en tropel. "Anbilka etxatzea, tira biraka etxatzea, rouler de haut en bas. Anbilka doa" SP. "(Ir) rodando, venir rodando, amilka, anbilka, iboilka joan, etorri", "arrollar, llevar rodando, jiraka, amilka eraman", "llevárselo de calles, irabiaka, amilka eraman", "derrocar, amilka botatu" Lar. "Tumbar, caer rodando, amildu <-mu->, amilka erori, jausi, beratu" Aq 1464. "Roulant" H. "Derrumbándose, dando tumbos" A. "Amelka, rodando (B)" A Apend. "Rodando. Mendien erori ta anbelka gan nitzen errekaraño" Izeta BHitz2. v. itzul-amilka, atxil-amilka.

AMIL-AMILKA JAUSI. "Caer, [...] rodando, (c.) amildu, (V) amil-amilka jausi" Añ. "Rodar, cayendo y dando vueltas, [...] amil-amilka jausi" Ib.

Asteburu on!

Mikel Taberna

Itzulpen Atala

Euskarabidea

________________________________
De: Antton Gurrutxaga Hernaiz [mailto:a.gurrutxaga a bildua elhuyar.com]
Enviado el: jueves, 14 de abril de 2016 9:30
Para: ItzuL
Asunto: Re: [itzul] Caer al vacío

Amilduz gain, amildegira erori/jausi, amildegian (behera) erori/jausi eta amildegitik (behera) erori/jausi kolokazioak ere erabiltzen dira:

Esaterako (Lexikoaren Behatokiko adibideak):
Mendizale bat hil da Txindokin. 23 urteko gizonezkoa da hildakoa, Beasaingoa. Amildegira erori da, tontorraren inguruan zela. http://www.berria.eus/albisteak/55939/mendizale_bat_hil_da_txindokin.htm
Erreskate taldeak bertara joan ziren eta amildegian eroritakoaren gorpua aurkitu zuten.Arabar bat hil da Caresko zeharkaldian gertatutako harri jausi batean (Webgune-atala). euskal irrati telebista, 2012. Egileak: ERREDAKZIOA.<http://lexikoarenbehatokia.euskaltzaindia.eus/cgi-bin/08_TXERTATUA/eitb.com/09-2012/eu/1293/1293.xml>

Hondeamakinarekin lanean ari zela hormigoia hautsi eta amildegitik behera erorita hil zen aurrenekoa.GUK GEURE KULTURAZ: Neurriak eta erabakiak hartzeko unea (Aldizkari-atala). komunikazio biziagoa, s.a.l, 2014. Egileak: GARCIA, Myriam. Aldizkaria: Argia, 2014-06-29.<http://lexikoarenbehatokia.euskaltzaindia.eus/cgi-bin/08_TXERTATUA/argia/2014-06-29-2421/38042/38042.html>

Horrelakoetan, "cayó/se precipitó al vacío" erabili ohi da gaztelaniaz.

Elhuyar Hiztegian, amildegi<http://hiztegiak.elhuyar.eus/eu_es/amildegi> sarreraren lehen adieran:

mendira igotzen ari zela, amildegira erori zen: cuando estaba subiendo a la montaña, cayó al vacío

Amildegiren irudizko adieran (Lexikoaren Behatokiko adibideak):

«Zaharrok gara kolektiborik ahulenetako bat», gogorarazi du koordinakundeko kide Manuel Burguetek, eta ohartarazi du egungo murrizketen ondorioz nagusi anitz «bazterketaren amildegian erortzeko zorian» direla.Krisia, zaharren ikuspuntutik. Zaharrak ere ez dira konforme (Aldizkari-atala). euskal editorea sm, 2013. Egileak: ELIZONDO, Edurne. Aldizkaria: Berria, 2013-01-04.<http://lexikoarenbehatokia.euskaltzaindia.eus/cgi-bin/08_TXERTATUA/berria/d20130104/p00020001/p00020001.html> (1)

Beti dago auzokoaren zoritxarretik etekina ateratzen duenik. Eta izurriteen kasuan, farmazia konpainia handiak dira onuradunak. A/H1N1 gripeak Roche Holding AG enpresa suitzarra eta Glaxo Smith Kline Plc britainiarra amildegian jaustetik salbatu ditu, esaterako. Horiek ekoizten dituzte, hurrenez hurren, Tamiflu eta Relenza; orain artean gaitzaren kontrako erremedio bakarrak.A/H1N1 GRIPEA. PANDEMIAREN ATARIAN. Onuradunak eta galtzaileak (Aldizkari-atala). euskal editorea sm, 2009. Egileak: VENTAS, Leire. Aldizkaria: Berria, 2009-05-01.<http://lexikoarenbehatokia.euskaltzaindia.eus/cgi-bin/08_TXERTATUA/berria/d20090501/p00020004/p00020004.html> (1)

Antton Gurrutxaga
Hiztegiak+Corpusak teknikaria & I+G ikertzailea

[https://www.elhuyar.eus/info/sinadura/elh-hizkuntza.png]

a.gurrutxaga a bildua elhuyar.com<mailto:a.gurrutxaga a bildua elhuyar.com>  [http://www.ihobe.net/Recursos/img/linkedin.gif] <http://www.linkedin.com/pub/antton-gurrutxaga/8/2a9/2a4>  [http://i1.itools.com/i/fav/google-scholar-published-research.png] <http://scholar.google.com/citations?user=s1G5R_YAAAAJ&hl=en>  [http://www.fernando.parreiras.nom.br/images/researchgate.png] <https://www.researchgate.net/profile/Antton_Gurrutxaga>
tel.: +34 943 363040 | luzp.: 226

Zelai Haundi, 3. Osinalde industrialdea
20170 Usurbil

www.elhuyar.eus<http://www.elhuyar.eus>

[Egin zaitez bazkide!]<https://www.elhuyar.eus/eu/site/komunitatea/bazkideak/elhuyarkide-izan>

Mezu honek, baita erantsitako edozein agirik ere, isilpeko informazioa izan dezake. Informazio hori jasotzeko baimena izendatutakoak baino ez du. Zu ez bazara adierazitako hartzailea, indarrean dagoen legeriaren arabera debekatuta daukazu informazio hori baimenik gabe erabili, hedatu eta/edo kopiatzea. Mezu hau errakuntza baten ondorioz jaso baduzu, jakinarazi bidaltzaileari, eta ezaba ezazu. Eskerrik asko.
Ez inprimatu mezu hau ezinbestekoa ez bada.

2016-04-14 0:43 GMT+02:00 Ainara R. <ainara.irakaslea a bildua gmail.com<mailto:ainara.irakaslea a bildua gmail.com>>:
"Amildu" aditzarekin nahikoa da (edo izan daiteke kasu gehientsuenetan).

Azken batean, "caerse al vacío" toki altu batetik erortzea adierazteko erabiltzen da: behean dagoena (zorua, itsasoa edo dena delakoa) urrun dagoenez, han ezer egongo ez balitz bezala da eta horregatik dator "al vacío".

Elhuyar hiztegiak, esaterako, "amildu"ren lehenengo adibidean "caer al vacío" dakar.

harkaitz hartatik behera amildu zen: cayó al vacío desde aquella peña

http://hiztegiak.elhuyar.eus/eu_es/amildu

························································

Ainara Ruiz   (ainara.irakaslea a bildua gmail.com<mailto:ainara.irakaslea a bildua gmail.com>)

--------------------------------------------------------

---------- Forwarded message ----------
From: erroteta <joseba a bildua erroteta.com<mailto:joseba a bildua erroteta.com>>
Date: 2016-04-13 13:04 GMT+02:00
Subject: [itzul] Caer al vacío
To: itzul a bildua postaria.com<mailto:itzul a bildua postaria.com>

Nola esango zenukete hori?

Aurretik eskerrak emanez

Joseba Berriotxoa

-------------- hurrengo zatia --------------
Erantsitako HTML dokumentu bat ezabatu egin da...
URL: <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20160415/a79bdf42/attachment.html>
-------------- hurrengo zatia --------------
Testu hutsa ez zen mezu bat ezabatu egin da...
Izena: erronboa.gif
Mota: image/gif
Tamaina: 64 bytes
Azalpena: erronboa.gif
URL : <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20160415/a79bdf42/attachment.gif>