[itzul] euskararen desafektua

Al, Abe 5, 18:28:19, CET 2016

Jon, perpaus luze batean zer eta subjektua (!!!) esaldi-bukaerako
zoko-puntara ostikatze hori testu-prozesadorea lagun harturik erraz asko
egin ohi da idazmahaian (Berria-koek izugarri gustukoa dute: nortaz edo
zertaz ari diren jakin gabe, esaldi osoa irakurri, eta bukaeran enteratzen
gara nor zen nor hori edo zer zen zer hori).
Euskaraz ez gara horrela komunikatzen.

Xabier Aristegieta

Agirre Garai, Jon <jon-agirre a bildua euskadi.eus> erabiltzaileak hau idatzi du
(2016 abe. 5, al. (17:20)):

Ez da oso esanguratsua. Aspaldion, I. Sarasola euskara ikasten barik,
ahazten ari omen da. Ez zuen delako esaldi hori lehenengoan ulertuko, baina
bizkaiera eta zuberera ere ez ei ditu ulertzen; plastiko euskara maiteago
du, ordea (Berak esana… Eskerrak zuri, Jauna).

Nik esaldi horretan ulertzen dudana (ez jatorrizko esaldi kritikatuan,
Sarasolaren ustezko zuzenean baizik), “Energia analisiak (eta ez bestek)
ahalbidetzen duela…” da.

Betiko gaizki ikasiak. Euskaraz aditza ez da esaldiaren amaieran jartzen,
euskaraz galdegaia jartzen da aditzaren aurrean.

Energia-analisiak zer ahalbidetzen duen esan nahi bada, “Suntsiketak edo
galerak non gertatzen diren identifikatzea eta horiek garrantziaren arabera
ordenatzea ahalbidetzen du energia-analisiak” esango nuke. Hau da,
“"ahalbidetzen du" aditza [kokatuta] "analisiak"-en eta "suntsiketak"-en
artean” eta galdegaiaren legea arazo barik beteta.

Jon

*From:* Gilen Mejuto [mailto:gilenmejuto a bildua gmail.com]
*Sent:* astelehena, 2016.eko abenduak 5 16:37

*To:* ItzuL
*Subject:* Re: [itzul] euskararen desafektua

Hona hemen zer dioskun I. Sarasolak bere azken liburuan, * Bitakora
koadernoa*n, esaldi jakin baten ulergarritasunaz ari dela (145. or.):

"Dena dela, nik bederen ez dut lortu esaldia lehen irakurketan ulertzea.
Hortaz, uste izanik ez naizela esaldia lehen irakurraldian ulertzen ez duen
bakarra, pentsatzen dut horrelakoetan bide bakarra dagoela esaldi
komunikatibo bat lortzeko: Altuberen legea hautsiz, aditza subjektuaren eta
objektuaren artean kokatzea; kasu honetan "ahalbidetzen du" aditza kokatzea
"analisiak"-en eta "suntsiketak"-en artean:

- Energia-analisiak ahalbidetzen du suntsiketak edo galerak non gertatzen
diren identifikatzea eta horiek garrantziaren arabera ordenatzea."

Joxemi Hernandez<joxemiher a bildua euskalnet.net> igorleak hau idatzi zuen
(2016(e)ko abenduak 5 11:57):

Gai honetaz, Euskaltzaindiak liburu praktiko eta argigarri bat argitaratu
zuen 2011n: *Hitz-ordena. Erabilera estrategikoa*. Gainera PDFn ere
eskuratu daiteke helbide honetan:
http://www.euskaltzaindia.eus/dok/iker_jagon_tegiak/75532.pdf

Joxemi

----- Mensaje original -----
De: "LARRINAGA LARRAZABAL, ASIER" <larrinaga_asier a bildua eitb.eus>
Fecha: Lunes, 5 de Diciembre de 2016, 9:49 am
Asunto: Re: [itzul] euskararen desafektua
A: 'ItzuL' <itzul a bildua postaria.com>

> Niri txundigarri egiten zait Altube aipatzea. Azken mende honetan ez du
inork ezer aztertu euskarako hitz-ordenari buruz? Eta ez zaigu ezer
itsatsi? Alferrik izan dira, eraginik gabekoak, "Idazkera-liburua"
(Zubimendi eta Esnal, 1993), "Joskera lantegi" (Garzia, 1997) eta beste?

> Txundigarri egiten zait, era berean, ulergarritasuna, zuzentasuna eta
komunikagarritasuna berdintzea. Pirro delako batek honela zioen 1868an:

> «*Men senior, I sende evos un gramatik e un varb-bibel de un nuov glot
nomed universal glot. In futur, I scriptrai evos semper in dit glot. I
pregate evos responden ad me in dit self glot*».

> Nik arazo barik ulertzen dut goiko pasarte hori. Komunikagarria da? Ez!
Guztiz asmo serioz sortutako universalglot horrek barregura ematen digu.
Komunikagarritasuna sortzetik suntsituta.

> Asier Larrinaga Larrazabal

> *From:* LB [mailto:luisber12 a bildua gmail.com]
> *Sent:* sábado, 03 de diciembre de 2016 17:10
> *To:* 'ItzuL'
> *Subject:* Re: [itzul] euskararen desafektua

> Gai honetaz inori eskolak emateko ez asmorik eta ez jakitaterik gabe,
ausartzen naiz esatera ados nagoela plazaratzen dituzun lau puntuekin,
baina ez zure beste ideia horrekin, noiz diozun arazoa dela ez dugula jakin
izan puntu horiek ondo gizartzeratzen.

> Nire ustez, arazoa sinpleagoa da: Altuberen izurria, edo izurri
altubianoa —gure artean egundaino bezain indartsu eta buruxut dabilena—
arrasetik errautsi ezak gauzka paradero nahasi honetan. Altubek, edo
beharbada haren jarraitzaile sutsuenek (gehi bidea apailatu zioten
aurrekari zenbaitek, nola ziren Larramendi, Arana, Azkue et alia), irizpide
ideologiko bat ezarri diote hizkuntzari, eta haren arabera eraiki nahi izan
da gurean joskera sistema bat lotura gutxi daukana euskera idatziaren
tradizio historikoarekin eta hizkuntza mintzatuaren praxi errealarekin.
Oharkabean ala ohartuki, herensuge izugarri batez erditu zen gure
pentsalari arrasaterra, eta munstro horrek ahotik turrustatzen dituen
sugarrek gauzkate inpotentzia sintaktiko absolutu batean kixkalduak iragan
larogeitaka urte honetan.

> Lege altubianoen fikzio suizidak desmuntatu arte, ez dago zer eginik.

> Euskal tradizio idatziaren askatasun prosodiko-estilistikoa berreskuratu
arte, galduak gara.

> Euskeraren izaera eta antolamendu pospositiboa emeki baina fermuki molde
prepositiboetara ekartzeko deliberoa inteligentziaz eta zentzuz besarkatu
arte, jai dugu (ohartu ez zutela besterik egin duela lau mende latineko eta
auzo erromantzeetako baliabide anaforikoak euskara ekarri zituzten idazle
klasikoek, edo, oraintsuago, hizkera zientifikoan preposizio berri andana
bat sortu dutenek eskola eta unibertsitateko beharrizanetarako).

> Azkenik, eta aurreko hiru puntuetara azkarrago eta errazago iristeko
estrategia unibertsal gisa, konprenitu arte esaldiak tajutzean behar dugula
saiatu beti mezuak antolatzen halako gisaz non esaldia ulergarria izango
den irakurri ahala, eta ez irakurri ondan,  etorkizunak begi gorriak izango
ditu guretzat.

> LB

> NB: Alperrik da gure etxeko gabeziak maskaratzea esanez areagokoak
dituela auzoak. Diozunean  “gaztelaniazko perpausa ere zakarrontzira
botatzeko modukoa” dela, ez diozu egia. Esaldi hori erabat zuzena eta
egokia da gazteleraz, errotik ulergarria delako eta perfektuki betetzen
duelako bere zeregin komunikatiboa. Arazoak ez daude gazteleraz (eta
daudenak berek konponduko dituzte), arazoak euskeraz ditugu, are
gazteleraren erabilera desmasiatuen kalkoz geronek sortuak direnean ere.

------------------------------

> *De:* LARRINAGA LARRAZABAL, ASIER [mailto:larrinaga_asier a bildua eitb.eus]
> *Enviado el:* jueves, 01 de diciembre de 2016 11:05
> *Para:* 'ItzuL'
> *Asunto:* Re: [itzul] euskararen desafektua

> Esango nuke nahiko bat gatozela agertu ditugun iritzietan Gilen, Bittor,
Amaia, Xabier eta ni. Iritzi-batasun hori labur azaltzen ere ausartuko naiz.

> 1. Euskaraz. galdegaia bada.

> 2. Galdegaia testuinguruak zehazten du (mintzagaia ere bai).

> Nik beste ideia hauek erantsiko nituzke iritzi-batasuna hausteko
beldurrik barik.

> 3. Galdegaia hainbat modutara agerrarazten da: posizioaren bidez, morfema
bidez...

> 4. Testu-estilo batetik bestera, aldeak egon daitezke galdegaia
agerrarazteko moduan.

> Beharbada --hemen dator nire gogoeta--, ez dugu asmatu ideia horiek
transmititzen eta, are txarrago dena, ez dugu behar bezala aztertu zelan
jokatu testu-estilo bakoitzean.

> Atzoko esaldietara itzulita, zer abantaila du (a)-k (b)-rekiko? Niretzat,
bat ez.

> (a) «Ekitaldia izango da abenduaren 3an, goizeko 11:30ean, Guggenheim
Bilbao Museoko Auditoriumean».

> (b) «Ekitaldia abenduaren 3an izango da, goizeko 11:30ean, Guggenheim
Bilbao Museoko Auditoriumean».

> Gaztelaniazko esamoldeetatik askatzea dela eta, ez dut ulertzen zergatik
abiatu behar dugun beti gaztelaniatik, are gonbidapen soil bat euskaraz
emateaz ari garenean ere.

> (c) «Etortzekoa bazara, eskertuko dizugu baieztatzea 945 018 110
telefonoan edo helbide elektroniko honetan:  hps-sailburuordetza a bildua euskadi.eus
».

> Perpaus horretan, «etortzekoa bazara» ez da «eskertuko dizugu»-ren
baldintza. «Eskertuko dizugu» horrek ez du inongo zentzurik. Hor,
kortesiazko esamolde bat jarri beharko litzakete: «eskertuko genizuke...».
Dena dela, nik honela ipiniko nuke:

> (d) «Etortzekoa bazara, baieztatu, mesedez, 945 018 110 telefonoan edo
helbide elektroniko honetan:  hps-sailburuordetza a bildua euskadi.eus».

> Beharbada, baten batek nahiago du gaztelaniazko «le agradecemos»
esamoldean katigatu, nahiz eta gaztelaniazko perpausa ere zakarrontzira
botatzeko modukoa izan: «Le agradecemos confirme su asistencia con
antelación en el teléfono 945 018 110 o por correo electrónico:
 hps-sailburuordetza a bildua euskadi.eus».

> Asier Larrinaga Larrazabal

[image: Bidaltzaileak irudia kendu du.]
<http://www.eitb.eus/link-banner-email-ezkerra/>

[image: Bidaltzaileak irudia kendu du.]
<http://www.eitb.eus/link-banner-email-eskuma/>

<http://www.euskadi.net>
-------------- hurrengo zatia --------------
Erantsitako HTML dokumentu bat ezabatu egin da...
URL: <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20161205/bea154a9/attachment.html>
-------------- hurrengo zatia --------------
Testu hutsa ez zen mezu bat ezabatu egin da...
Izena: image001.jpg
Mota: image/jpeg
Tamaina: 12620 bytes
Azalpena: ez dago erabilgarri
URL : <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20161205/bea154a9/attachment.jpg>
-------------- hurrengo zatia --------------
Testu hutsa ez zen mezu bat ezabatu egin da...
Izena: image001.jpg
Mota: image/jpeg
Tamaina: 12620 bytes
Azalpena: ez dago erabilgarri
URL : <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20161205/bea154a9/attachment-0001.jpg>