[itzul] RV: "Te escuchamos"

[Gilen Mejuto]

Jakingarri gisa baino ez bada ere, Hegoaldean inork gutxi ulertuko baitu,
hona aukera interesgarri bat:



*behatu*, beha, behatzen. 1 *zaio* ad. *Ipar.* eta *Naf.* 'adi egon,
entzun': *hau da ene Seme maitea, honi beha zakizkiote*.



Eta *beha*-ren adibide batzuk ERE, OEHn jasoak:



Remestiatü düzie Jauna / eta hura beha düzie. 'Vous avez remercié le
Seigneur, / et il vous écoute'.

Musde Xaho mintzo datinin, hari beha laket date. 'Il se plaira à l'écouter'.

Barkoxen badira / bi ama alhaba; / algarri segretien khuntatzen ardüra. /
Hek uste gabe heltü, haier beha zena. 'Il s'est trouvé pour les écouter'.

Bethi beha entzün nahiz nunbaitik zure botza. 'Toujours écoutant, désirant
entendre'.

Xabier Aristegieta<allurritza a bildua gmail.com> igorleak hau idatzi zuen
(2016(e)ko irailak 20 11:49):

> LB (barka, ez dakit zure izena), zuk planteatzen duzun hipotesia
> arrazoizkoa iruditzen zait, baina hipotesi huts gisa, helduleku
> objektiborik gabea. Alabaina, nik galdetzen dut ea itzultzaile baten
> jokabide gisa zuhurra den, norbaitek app baterako "te escuchamos" nola
> euskaratu planteatzen digunean, eta bestelako informaziorik eman gabe, zuk
> eta Juanek eta bestek inferitzea (eta jarraian zure esplikazioa kopiatzen
> dut):
>
> Entzutea izanik, beraz, lehen urratsa, iduri du (hala iduri zaigu
> behintzat Juan Garziari eta niri) bigarren bat eskatzen duela komunikazio
> ekintza partikular honek, eta hori da “arreta jartzea” edo “jaramon
> egitea”, eta hori ja ezin eman daiteke euskeraz hain ondo “entzun” aditza
> baliatuta.  Baldin mezuaren igorlearen asmoa izan balitz  entzutearen
> ekintza fisiko hutsa adieraztea, eta ez mezuaren hartzaileak dituzkeen
> iradokizunak jaso, aditu eta hausnartzeko gonbit bat luzatzea, “Te oímos”
> idatziko zuen kastillano txukunean.
>
> Nire ustez, ez da zuhurra inferentzia horietara iristea, horretarako
> informaziorik ez badaukagu (eta hemen hel egiten diot beste mezu batean
> App-aren balizko nolakotasunaz egin dudan aipamenari).
>
> Batez ere, ez da zuhurra euskaraz badaukagulako "entzun" aditza, hiztegien
> arabera "escuchar" en sinónimo betea dena. Beraz, zergatik "entzun"i irrika
> horrekin ihes egin? Hori da zure aurretik inork azaldu ez duena.
>
> Alde horretatik, zure azalpen-saioa eskertzen dizut, baina ez nago ados
> diozunean "arreta jartzea" ezin dela euskaraz hain ondo eman "entzun"
> aditza baliatuta. Zinez, ez dakit nondik ateratzen duzun hori. Zer da, ba,
> zerbaiti "entzungor egitea"? Hona zer dioen Euskaltzaindiaren Hiztegiak (ez
> nik): "eskabide edo aholku bati jaramonik ez egin, aintzat ez hartu, ez
> entzun egin".
>
> Hori horrela, ez dut inolako oinarririk ikusten "entzun" saihestu behar
> horretan aritzeko.
>
> Xabier
>
>
>
>
> LB<luisber12 a bildua gmail.com> igorleak hau idatzi zuen (2016(e)ko irailak 20
> 10:16):
>
>>
>>
>> Otoi, ez dezagun bihurtu solas hau baietezka eskolastiko.  Gazteleraz
>> ere, zerbaiti  “arreta jartzeko” edo zerbaiti “jaramon egiteko”,  “entzun”
>> beharra dago lehenik, nondik heldu den ezin dela inferitu, gaztelerazko
>> “escuchar” aditza ikusten dugularik, baztertu behar dugunik “entzun”
>> adiera; aitzitik, jakinekotzat eman behar da, “entzun” gabe ez dagoelako
>> mezu bati bati arreta jartzerik. Entzutea izanik, beraz, lehen urratsa,
>> iduri du (hala iduri zaigu behintzat Juan Garziari eta niri) bigarren bat
>> eskatzen duela komunikazio ekintza partikular honek, eta hori da “arreta
>> jartzea” edo “jaramon egitea”, eta hori ja ezin eman daiteke euskeraz hain
>> ondo “entzun” aditza baliatuta.  Baldin mezuaren igorlearen asmoa izan
>> balitz  entzutearen ekintza fisiko hutsa adieraztea, eta ez mezuaren
>> hartzaileak dituzkeen iradokizunak jaso, aditu eta hausnartzeko gonbit bat
>> luzatzea, “Te oímos” idatziko zuen kastillano txukunean.
>>
>>
>>
>>
>>
>> *De:* Xabier Aristegieta [mailto:allurritza a bildua gmail.com
>> <allurritza a bildua gmail.com>]
>> *Enviado el:* martes, 20 de septiembre de 2016 9:39
>> *Para:* ItzuL
>> *Asunto:* Re: [itzul] RV: "Te escuchamos"
>>
>>
>>
>> Zuhurrago bide da, orduan, "te escuchamos" bat ematen zaigularik,
>> "inferitzea" EZ duela "entzun" esan nahi.
>>
>>
>>
>> Xabier
>>
>> LB <luisber12 a bildua gmail.com> erabiltzaileak hau idatzi zuen (2016(e)ko
>> irailak 20, asteartea):
>>
>> *Ez dut uste  kastillano hizkuntzako akademiko izan behar denik jakiteko
>> gazteleraz gauza bana adierazi ohi direla “oir” eta “escuchar” aditzen
>> bidez. Googlek, urrunago barik, hau dio:*
>>
>>
>>
>> *escuchar*
>>
>> *verbo transitivo/verbo intransitivo*
>>
>> 1.                              *1*.
>>
>> Prestar atención a lo que uno oye.
>>
>> "escuchar la radio; escuchar un concierto; llevo un rato hablándote, pero
>> no me escuchas; no está bien escuchar detrás de las puertas"
>>
>> 2.                              *2*.
>>
>> *verbo transitivo*
>>
>> Hacer caso de un consejo o aviso.
>>
>> "debes escuchar los dictados de la conciencia"
>>
>> *sinónimos:*
>>
>> oír
>> <https://www.google.es/search?espv=2&biw=1044&bih=558&q=definir+o%C3%ADr&sa=X&ved=0ahUKEwjG2J3ssJ3PAhWJvxQKHUgAA8MQ_SoIHzAA>
>>
>>
>>
>> *Datu horren, eta denon ezaguera komunaren arabera, ez dirudi
>> zuhurtziaren gailurra denik esatea: “**Informazio soil horrekin
>> (besterik da besteok informazio gehiagorik baldin baduzue), nik behintzat
>> ez dut "estamos atentos a ti" esan nahi duelako "inferentziarik" sekula
>> santan aterako, berdin zaidalarik zenbateko hurbiltasun semantikoa egon
>> daitekeen "escuchar" eta "estar atento"ren artean. “*
>>
>>
>>
>> *Baldin akademiak badiosku delako “hurbiltasun semantikoa” sinonimiaraino
>> iristen dela, ageri da J**uan** Garziaren inferentzia ez bakarrik dela
>> bidezkoa, baina orobat, testuinguru honetan, zentzuzkoena.*
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>> *De:* Xabier Aristegieta [mailto:allurritza a bildua gmail.com]
>> *Enviado el:* lunes, 19 de septiembre de 2016 13:34
>> *Para:* Bakartxo ARRIZABALAGA; ItzuL
>> *Asunto:* Re: [itzul] "Te escuchamos"
>>
>>
>>
>> Josebak, hasieran bidalitako mezuan, "te escuchamos" besterik ez digu
>> esaten.
>>
>>
>>
>> Informazio soil horrekin (besterik da besteok informazio gehiagorik
>> baldin baduzue), nik behintzat ez dut "estamos atentos a ti" esan nahi
>> duelako "inferentziarik" sekula santan aterako, berdin zaidalarik zenbateko
>> hurbiltasun semantikoa egon daitekeen "escuchar" eta "estar atento"ren
>> artean. Hots, "entzun" eta "adi egon"en artean. Are gehiago, jakin gabe app
>> dontsu hori telefono-konpainia batena den, edo "Shazam" app-aren tankerako
>> beste baterako ote den, edo "entzun" esanahiarekin jokatu nahi duen beste
>> edozeinetarako. Inferentziak ateratzeko askatasunak baldintza batzuk
>> beharrezko ditu. Gainerakoan, ni zorroztasunari atxikiko natzaio.
>>
>>
>>
>> Xabier
>>
>>
>>
>> Bakartxo ARRIZABALAGA<bakartxo.arrizabalaga a bildua orange.fr> igorleak hau
>> idatzi zuen (2016(e)ko irailak 19 12:49):
>>
>> Xabierrek honela dio:
>>
>>
>>
>> Baina, gutxien-gutxienik ere, espero izatekoa da argudioren bat ematea
>> hain eskueran dugun "entzun" aditza propio alboratu eta horren ordez
>> esanahi gutxi-asko ezberdinekoa den beste aditz edo espresio bat
>> erabiltzeko.
>>
>>
>> >
>>
>> Eta, "argudio" diodanean, "argudio objektibo" esan nahi dut noski, eta ez
>> "aukerarik desegokiena dirudi" bezalako baieztapen lauso funtsatugabe bat.
>>
>>
>> >
>>
>> Bada, nik ez dut orain arte horrelako argudiorik ikusi. Eta oker banago,
>> adieraz bekit, mesedez, zein izan den argudio hori.
>>
>>
>>
>>
>>
>> Eta Juanek, berriz, honela erran zuen:
>>
>>
>>
>> 1) Gehienetan bezala, erdarari gutxiegi erreparatzen ote diogun.
>> "Escuchar" ez da "oir", eta --kasu honetan garbi samar dagoenez zer
>> adierazi nahi den ("arreta jarri", hor nonbait), eta hortik ateratzen denez
>> inferentzia pertinentea ("aintzat hartu eta jaramon egin" edo)--, aukerarik
>> desegokiena dirudi "entzun" itzultzea.
>>
>>
>>
>>
>>
>> Nik azken horretan badantzut argudio objektiboa.
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>> Bakartxo
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>> > Message du 18/09/16 03:04
>> > De : "Xabier" <allurritza a bildua gmail.com>
>> > A : "ItzuL" <itzul a bildua postaria.com>
>> > Copie à :
>> > Objet : Re: [itzul] "Te escuchamos"
>>
>>
>> >
>> >
>>
>> Hasiera batean uste baino mami gehiagoko kontua suertatzen ari da hau.
>>
>>
>> >
>>
>> 1) "Escuchar"en euskarazko baliokide bete-betea "entzun" da, eta EZ "adi
>> egon". Ez, noski, nik esaten dudalako, baizik eta Orotariko Hiztegian argi
>> asko esaten delako. Bai "adi"n begiratuta, bai "entzun"en begiratuta.
>> Bigarren horren kasuan, gainera, bipil askoa den ohar batekin ("entzun"
>> aditzaren egunerokotasun goria nahikoa izango ez balitzaigu ere): "de uso
>> general en todas las épocas y dialectos".
>>
>>
>> >
>>
>> Hori horrela, ez naiz esaten ari kasu guzti-guztietan (bururatu ahal
>> nahiz ezin zaizkigunetan ere) "escuchar=entzun" euskaratzera
>> derrigor-derrigortuta gaudenik, zurrunkeria hutsean. Esaten ari naizena da
>> horixe dela ordain zuzenekoena, eta "adi egon/eduki" erabiliz gero
>> esanahi-lerratze bat gertarazten ari dela.
>>
>>
>> >
>>
>> Eta ez dut esango, ezta ere, kasuaren arabera justifikaezina denik halako
>> esanahi-lerratze bat.
>> >
>> > Baina, gutxien-gutxienik ere, espero izatekoa da argudioren bat ematea
>> hain eskueran dugun "entzun" aditza propio alboratu eta horren ordez
>> esanahi gutxi-asko ezberdinekoa den beste aditz edo espresio bat
>> erabiltzeko.
>>
>>
>> >
>>
>> Eta, "argudio" diodanean, "argudio objektibo" esan nahi dut noski, eta ez
>> "aukerarik desegokiena dirudi" bezalako baieztapen lauso funtsatugabe bat.
>>
>>
>> >
>>
>> Bada, nik ez dut orain arte horrelako argudiorik ikusi. Eta oker banago,
>> adieraz bekit, mesedez, zein izan den argudio hori.
>>
>>
>> >
>>
>> 2) Aditza galdegaitzeko "egin" sartzeaz, ez noa orain kontu horretan
>> sakontzera, baina "egin" hori beharrezkoa ez izatearekin ez nago oso ados.
>> Izan ere,
>>
>>
>> >
>>
>> "entzuten dizugu": "bai entzun/ez entzun" bitasuna argitzeko esantzat har
>> daiteke ("Apollo, hemen Houston, entzuten dizugu"="bai: entzun, entzuten
>> dizugu" zentzuarekin).
>>
>>
>> >
>>
>> "entzun egiten dizugu": "egiten dizuguna entzun da" zentzuarekin (eta ez
>> alboko bulegora bidali, edo kexu-inprimakia betearaztera mugatu, adibidez).
>>
>>
>> >
>>
>> 3) Juan, ez dut inola ere esan "gauzkazu" forma ulertzen ez denik (ondo
>> irakurri, arren), baizik eta ulergarria izan daitekeela forma horren ordez
>> ohikoagoa den beste bat lehenestea. Zuzentasun biluzia publiko
>> zabalarentzako testuen egile batek kontuan hartu beharreko faktoreetako bat
>> baizik ez baita. Sentiberatasun soziolinguistiko pixka batez jokatzea ere
>> bada beste faktore bat, eta ez makala. Eta, ikuspegi horretatik ere (eta ez
>> goian aipatutako ikuspegi semantikotik bakarrik), komenigarriagoa iruditzen
>> zait (eta ezertan ere ez "erraz(ta)tua": zertan legoke, ba?)
>> "entzuten/entzun egiten dizugu", "adi gauzkazu" baino; bai eta, adibidez,
>> "ahal dizkizuegu", "diezazkizuekegu" baino. Ezen, zein da euskaraz esapide
>> naturalena, alde handiz (eta kontsiderazio semantikoa alde batera utzita):
>> "adi gauzkazu" ala "entzuten dizugu"? "Adi zauzkat" ala "entzuten didazu"?
>> Arren, lan egin dezagun euskarazko testuak euskaldunoi hurbiltzeko, eta ez
>> gugandik urruntzeko.
>>
>>
>> >
>>
>> Xabier Aristegieta
>>
>>
>> >
>>
>>
>> >
>>
>>
>> >
>> > Enviado desde mi iPad
>>
>> El 17 sept 2016, a las 22:49, Juan Garzia Garmendia <juangarzia a bildua gmail.com>
>> escribió:
>> >
>> >
>>
>> Oraingoan, aukera zehatzei buruz:
>>
>>
>> >
>>
>> 1) Gehienetan bezala, erdarari gutxiegi erreparatzen ote diogun.
>> "Escuchar" ez da "oir", eta --kasu honetan garbi samar dagoenez zer
>> adierazi nahi den ("arreta jarri", hor nonbait), eta hortik ateratzen denez
>> inferentzia pertinentea ("aintzat hartu eta jaramon egin" edo)--, aukerarik
>> desegokiena dirudi "entzun" itzultzea.
>>
>>
>> >
>>
>> 2) Aditza galdegaitzeko "egin" sartzeaz oro har esan litezkeenak
>> gorabehera:
>>
>>
>> >
>>
>> a) Nabarmentxo da hor ez dela beharrezkoa are "egin" hori normal-normal
>> darabilgunon hizkeran.
>>
>> b) Aukerakoa dela jota ere, ez dirudi aukerarik onena, aukeran,
>> laburtasuna ere balio preziatua den genero batean.
>>
>>
>> >
>>
>> 3) Gurasokeriaren maila ikaragarri igota ere, begitantzen zait gehitxo
>> esatea dela "gauzkazu" eta beste halako hainbat ULERTZEN ez dituenik
>> oraingo euskaldun korrienteak, nahiz berak gero besterik erabili. Jakina,
>> guk ere berari laguntzeko ustez baztertzen baditugu... zera... hobe geuri
>> ere ahaztea nola zen euskara ez hain erraz(ta)tuan. Martxa honetan, jakina,
>> barkamena eskatzen hasi beharko dugu euskara txukun(egi)a erabiltzeagatik.
>>
>>
>> >
>>
>> 4) Hala ere, euskal aditz guztien berezko zailatsun antidemokratikoa
>> saihestu nahi izatera, beti geratuko zaigu konponbideren bat, hala nola:
>> "Zuri adi beti (gu)".
>>
>>
>> >
>>
>> 5) Kontrako bidean ere egin liteke, baina ni neu ez naiz partidario: "adi
>> gagozkizu".
>>
>>
>> >
>>
>> 6) Aukerak aukera, gogoan izan San Jeronimo gure patroi handiaren hura
>> indarrean dagoela oraindik ere itzulpen-aholku gisa: "Ez hitzez hitz,
>> zentzuz zentzu baizik".
>>
>>
>> >
>>
>> Xabier<allurritza a bildua gmail.com> igorleak hau idatzi zuen (2016(e)ko irailak
>> 17 11:04):
>> >
>>
>> Ohar batzuk:
>>
>>
>>
>> 1.- "Adi": Josebak ez digu informazio handirik ematen "te escuchamos"
>> horretaz, eta beraz ez dakigu gaztelaniazko "escuchar" hori estu-estu hartu
>> beharrean gauden ala esanahi zabalago batekin hartzeko moduan, edo
>> gaztelaniazkoan esanahi bikoitzik edo esanahi-jokorik ote dagoen ala ez.
>> Hori kontuan hartu beharrekoa da, noski. Horrelako informaziorik ezean,
>> komenigarriena zorrotz jokatzea iruditzen zait, eta halatan, azpimarratzea
>> "adi egon" ez dela zehazki "entzun" (ikus Orotariko Euskal Hiztegian).
>> Horregatik, "entzun" aditza aukeratzea irtenbide ziurragoa iruditzen zait.
>>
>>
>> >
>>
>> 2.- Adi "gaude": aditz laguntzaile horrek ez du gaztelaniazko  "te
>> escuchamos"eko "nosotros/tú" harremanaren berri ematen.
>>
>>
>> >
>>
>> 3.- Adi "gauzkazu": harreman horren berri ematen du, bai, eta horixe da
>> aditz-forma zuzena, noski. Baina publiko zabalarentzat idazten duen orok
>> zuzentasunaz gain bestelako kontsiderazioak ere aintzat hartu behar
>> dituenez, ulergarria dateke "gauzkazu" formaren aldean beste forma
>> ohikoagoren bat lehenestea.
>>
>>
>> >
>>
>> Guzti horrengatik, nik nahiago dut "entzun egiten dizugu".
>>
>>
>> >
>>
>> Xabier Aristegieta
>>
>>
>> >
>>
>>
>> > Enviado desde mi iPad
>>
>>
>> > El 17 sept 2016, a las 18:29, Juan Garzia Garmendia <
>> juangarzia a bildua gmail.com> escribió:
>> >
>> >
>>
>> Nik ere bide horretatik joko nuke. Bidenabar, hala ere, beste kontu bat
>> atera nahi dut, ea ados garen/gauden:
>>
>>
>> >
>>
>> Egia da euskalki-gorabehera direla halako izan/egon alternantzia asko
>> ("prest da/dago"...), eta, paraleloki, izan/eduki ("prest dut/daukat")
>> baina nabarmen samar ageri da hizkera bakoitzaren barrukoa ere nahasten ari
>> dela, batez ere orainaldiko hirugarren pertsonatik kanpoko formekin.
>>
>>
>> >
>>
>> Adibidez, hiztun asko aldatzen da aditzez iraganaldiko formetan:
>>
>>
>> >
>>
>> prest zaude (egon) / prest zinen (izan)
>>
>>
>> >
>>
>> Bai eta orainaldikoetan ere, pertsona aldatzean:
>>
>>
>> >
>>
>> preso daukate (eduki) / preso zaituzte (izan-ukan)
>>
>>
>> >
>>
>> Azalpenik errazena zera da: "zeunden", "zauzkate" (eta, zer esanik ez,
>> "zinduzkaten") eta gisako adizkiak desagertuak egotea hiztun askoren
>> paradigman, eta ordezko sinonimo gisa baliatzea "zinen",
>> "zaituzte/zintuzten" eta gainerako formak, laguntzaile gisa ere erabiltzen
>> direnez ezagun-errazagoak noski (hala ere, badakigu errazbide-edo horrek
>> "zaituzte">"dizute" ordeztera ere badaramala hainbat hiztun...).
>>
>>
>> >
>>
>> Nolanahi ere, eta egon/eduki dagokiola garbi dagoen kasuan, ahalegindu
>> beharko genuke, nik uste, erabilera formal, zainduan, usadio jatorrari
>> eusten. Alegia, "¿adi da/zen" erabiltzen ez badugu, ez jotzea horretara
>> hortik kanpoko adizkiekin ere ("¿adi gaituzu,/gintuzun").
>>
>>
>> >
>>
>> Gaurko "adi gaituzu" horrek, hain zuzen ere, hain zabalduta dagoen "zain
>> gaituzu" formula (nire belarrientzat) ustela ekarri dit gogora. Zuzena
>> balitz, "adi/zain gara" ere normala litzateke.
>>
>>
>> >
>>
>> Tira: ondo dakit badituela kontuak beste mila buelta, baina, itzulinguru
>> gehiago gabe, hain zaila (?) edo pedantea (!) da honelakoei eustea?:
>>
>>
>> >
>>
>> "adi/zain gaude/gauzkazu"
>>
>>
>> >
>>
>> Barka lezio-kutsua.
>>
>>
>> >
>>
>> Jose Agustin Arrieta<jaarrieta2 a bildua gmail.com> igorleak hau idatzi zuen
>> (2016(e)ko irailak 17 02:31):
>> >
>>
>> Egun on: nik "Adi gaituzu" esango nuke. Ongi izan.
>>
>>
>> >
>>
>> Joxe Austin Arrieta Ugartetxea.
>>
>>
>> >
>>
>> Xabier Aristegieta<allurritza a bildua gmail.com> igorleak hau idatzi zuen
>> (2016(e)ko irailak 16 23:50):
>> >
>>
>> Misterio handirik ez, ez?: "entzun egiten dizugu".
>>
>>
>> >
>>
>> Xabier Aristegieta
>> >
>> > erroteta <joseba a bildua erroteta.com> erabiltzaileak hau idatzi zuen
>> (2016(e)ko irailak 16, ostirala):
>>
>>
>> >
>>
>> App batean jarri nahi dute.
>>
>>
>> >
>>
>> Nola esango zenukete?
>>
>>
>> >
>>
>> Aurretik eskerrak emanez
>> >
>>
>>
>> > --
>> > Beste barik
>> >
>> > Joseba Berriotxoa
>> >
>> > 946732769
>> >
>> > 656759537
>> >
>> > joseba a bildua erroteta.com
>> * > *
>> > www.erroteta.com
>>
>>
>> >
>>
>>
>> >
>>
>>
>> >
>>
>>
>> >
>>
>>
>> ------------------------------
>>
>>
>>
>> ------------------------------
>>
>
>
-------------- hurrengo zatia --------------
Erantsitako HTML dokumentu bat ezabatu egin da...
URL: <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20160920/c5bb2630/attachment.html>