[itzul] Lutherren 95 tesi
Xabier Aristegieta
xabiera a bildua parlamento-navarra.es
Al, Ots 28, 13:30:29, CET 2005
Karlos, jakinmin hutsez galdetzen dizut:
Bidali diguzun testu hori, zeinak beheko esaldi hauek eta antzeko beste
mordoa jasotzen baititu, inon argitaratua dago? Alegia, inork kemenik izan
du dagoen bezala argitaratzeko?
jokaera hau bere lagun eta familiari arritu zituen
erromatar kleroaren mundanitatea indignatu zion
1517ko urriaren 31an Lutero figura publiko eta arazotzaile batean
bihurtu zen
Propozizio hauek errebuelo haundia eragin zuten
Bere defentza gobernatzaileen independentzian asko irabazi zion
printzipeen apoiloan, nahiz eta gero bere intenzioa kontrako eran
interpretatu.
Eskerrik asko
Xabier Aristegieta
----- Original Message -----
From: <karlos_del_olmo a bildua donostia.org>
To: "ItzuL" <itzul a bildua postaria.com>
Sent: Monday, February 28, 2005 10:13 AM
Subject: Re: [itzul] Lutherren 95 tesi
>
>
>
>
> Martín Lutero (1483-1546)
>
>
>
>
>
> Martín Lutero protestantismoa hasi zuen teologo eta
erreformatzaile
> erlijioso aleman bat zen. Europaren historia berriaren pertsonai nagusi
bat
> izan zen, bere influentzia politikara, ekonomiara, hezkuntza
filosofikora,
> hizkuntzara, musikara eta kulturaren beste espazio batzuetara edatu zen.
>
>
> Gazte bizitza
>
>
> Eisleben-en jaio zen 1483ko azaroaren 10ean, nekazari familia batean.
Bere
> aita, Hans Lutero, Mansfeld-eko mehategietan lan egin zuen.
Mansfeld,
> Magdeburgo eta Eisenach-en edukazio on bat hartu zuen. 1501an
Erfurt-eko
> unibertsitatean sartu zen. Han 1502an lizenziatu zen eta 1505ean
doktoratu
> zen. Gero deretxoa ikasi nahi izan zuen, bere aitak nahi zuen bezala,
baina
> 1505eko udan bapatean ikasketak utzi zituen, bere liburuak saldu zituen
eta
> Erfurt-eko Agustinoen monastegian sartu zen, jokaera hau bere lagun
eta
> familiari arritu zituen. Monastegian nobiziadoarentzako jarritako
legeak
> bete zituen baina ez zuen Jaingoikoarenganitzaroten zuen bakea
aurkitu.
> 1506eko udazkenean monjea egin zen eta urte bat geroago apaiz egin zen.
>
>
> Johann von Saupitz, bere laguna zena eta Agustinoen bikario generala
zena,
> 1508.ean Wittenberg-eko unibertsitatean barneratze maila filosofiko
batera
> apuntatu zen. 1509.ean teologian lizenziatu zen eta Erfurt-era itzuli
zen.
> Han klaseak eman zituen eta ikasketak egin zituen. 1510.eko azaroan
Erroma
> bisitatu zuen zazpi monastegi Agustinoen errepresetatzaile bezala
eta
> bisitante baten ohiturazko jokaera erlijiosoak bete zituen, baina
erromatar
> kleroaren mundanitatea indignatu zion. Bere eginbeharrak berriro hazi
eta
> dembora gutxira, Erfurt-en, Wittenberg-era bidali zuten
teologiaren
> doktoratua ikasteko. 1512an doktoratu zen eta onartu zuen
teologia
> biblikoaren katedra, hil arte konserbatu zuena.
>
>
> Matin Lutero predikatzaile, irakasle eta administratzaile oso aktiboa
izan
> zen. Bere ikasketak Itun Berrian kristauak beraien fedearengatik,
eta
> Jainkoaren graziarengatik salbatzen direla eta ez beraien
merituengatik
> pentsatsera eraman zuten.
>
>
> Erreformaren hasiera
>
>
> 1517ko urriaren 31an Lutero figura publiko eta arazotzaile batean
bihurtu
> zen Wittenberg-eko Santu Guztien elizaren atean bere 95 tesiak
azaldu
> zituenean ( tesiak lanaren amaieran jarritak daude) Uste da Luterok
tesi
> hauek jarri zituela Wittenburg-eko Santu Guztien Elizaren atean,
baina
> eruditu batzuek kuestionatu dute historia. Propozizio hauek
errebuelo
> haundia eragin zuten eta itzuli ziren alemanierara, difusio oso handi
bat
> lortuz. Lutero indarrekin defenditu zituen bere iritziak
Wittenburg-eko
> unibertsitate publietako debateetan eta beste hiri batzuetan,
Eliza
> erromatarraren ikerketa bat eraginez, bukatu zirenak Leon X Aita
Santuak
> egindako kondenarekin (1520.eko ekainak 15) bere irakasketak salatuz
eta
> bere eskumikua 1521ean. 1521.eko apirilean Lutero Carlos V.aren
aurrean
> konbokatua izan zen Worms-eko Dietan eta eskatu zitzaion
erretraktatu
> zitzala sekular eta eliz-autoritateen aurrean han bilduta zirelarik.
Ezetz
> esan zuen esanez hori egitekokonbentzitu beharko zutela Idatziak
erabiliz
> eta arrazoia eta ez dela ona kontzientziaren aurka joatea. Bere
deklarazio
> famatua "Hemen nago, ezin dut beste gauzarik egin", agian ez da
izango
> leienda bat baino gehiago. Enperadoreak Lutero kondenatu zuen,
baina
> Federiko Jakintsuak Wartburg gazteluan preso hartu zuen, han Luterok
hasi
> zuen Itun Berriaren itzulpena hasi zuen,. Wittenburg-en
eragindako
> desordenak bere jarraitzaile estremistengandik hirira itzultzera
eragin
> zioten 1521.eko martxoan, eta han bakea berrezarri zuen sermoi batzuekin.
>
>
> Nekazarien gerratea
>
>
> Lutero irakasten jarraitu zuen eta Wittenberg-en idazten baina
laister
> sartuta ikusi zen nekazarien gerra (1524-1526) inguratu zuten
liskarretan.
> Iraultzaren buruzagiak eta batez ere Tomás Munzer(anabaptista
sektaren
> fundatzailea) beren demandak justifikatu zuten Luteroren idatzietan
era
> txarrean basatzen eta hau apoilatu bazituen ere bere aspirazio
politiko
> asko, bere argumentu teologikoak faltsuak bezala artu zituen.
Nekazariak
> biolentziara iritsi zirenean, salatu zituen eta printzipeen
esfortzuak
> apoilatu zituen ordena ezartzeko. Gero gogorkeria errepuditu eta
nobleek
> artutako politika bengatzailea eta bere aktitudeak gerrarantz lagun
asko
> galtzea. Guzti honen erdian eskondu zen Katalina Borarekin,
zoriontsuak
> izan ziren eta bere emaztea bere bizitzaren kolaboratzaile
garrantzitsu
> batea bihurtu zen. Bere teologia basikoa artikulatu ondoren bere
lehenengo
> idatzietan –De la libertad cristiana (1519), A la nobleza cristiana de
la
> nación alemana (1520), El cautiberio babilonico de la Iglesia (1520), De
la
> esclavitud del arbitrio (1525)-bere liburu famatuena argitaratu
zuen,
> Pequeño catecismo (1529). 1955aren eta 1976aren artean publikatu
dira
> Luteroren obren edizio modernoa, 54 bolumenak dituena. Bere
Pequeño
> catecismo hizkuntza errez eta aberats batean adierazten du
erreforme
> ebanjelikoaren teologia, komentatzen forma errez batean 10
aginduak,
> Credoa, Gure Aita, Bautismoa eta Eukaristia. Eskumikatu zegoenez,
Lutero
> utzi zuen erreformatzaileen defentsa, Augsburgo-ko Aitropenean
formulatua
> (1530). 1532.ean argitaratu zen hebreoren Itun Berriaren
itzulpena.
> Bitartean bere influentzia hedatu zen europako iparraldetik eta
ekialdetik
> eta bere prestigioa lagundu zuen Wittenberg zentru intelektual
batera
> bihurtzen. Bere defentza gobernatzaileen independentzian asko irabazi
zion
> printzipeen apoiloan, nahiz eta gero bere intenzioa kontrako
eran
> interpretatu.
>
>
> Azken Urteak
>
>
> 1537an Luteroren osasuna okertzen hasi zen. Aita Santuak boterera
hartzeaz
> kezkaturik eta juduek posizio honetaz baliatzen saiatu zirenez
Jesusen
> mesianismoa kolokan jarriz, Martín Lutero gauza hauen erantzule satitu
zen
> eta juduen aurkaka manifestua zabaldu zuen. 1546ko neguan eztabaida
bat
> soluziona zezan deitu zioten, konpondu zuen eta handik gutxira hil
zen
> (1546.eko otsailaren 6an, Eisleben)
>
>
> Teologia
>
>
> Luteroren obraren sutiltasunak, Itun berriaren estudioak
influentziatu
> zuten bere obra:
>
>
> Ebangelioa eta legea
>
>
> Luteroren ustez Jainkoak gizonak nomeiatzen zituen legeen bitartez.
>
>
> Legeak Jainkoaren exigentziak errepresentatzen ditu. Usteak alde
batera
> utzita, pertsona orok ezagutzen ditu legeak eta tradizioak, nahiz
eta
> pekatuak interpretazioa aldatu. Luterorentzat legeak bi funtzio
betetzen
> ditu. Gizonei uzten die modu batean ordena mantentzen nahiz
eta
> Jainkoarengandik oso urruti egon pekatu originalaren ondorioz.
Gainera
> legeak gizonak Jainkoarengana hurbiltzen ditu pekatuaren barkamenarako.
>
>
> Jainkoak ere gizonekin erlazionatzen da ebanjelioen bitartez non
Semearen
> sakrifizioa kontatzen den gizonen salbamen gisa. Honek eskatzen duen
gauza
> bakarra pertsonen onespena da. Luterok uste zuen teologia erratu zela
legea
> ebanjelioarekin nahasteak eta adierazi zuen bakarrik gizakiak
aspira
> dezaketela Jainkoaren grazia.
>
>
> Pekatua
>
>
> Aipatu zuen kristauak aldi berean pekatariak eta sainduak direla.
Santuak
> diren bezain beste sinisten dute Jainkoaren bizitza eta ez
beraien
> aktuetan. Aldiz, pekatua omnipotentea da Elizan munduan bezala eta
santua
> Jainkozko grazia jasotzen duen pekataria. Honela gizaki orok behar
du
> Jainkoaren barkamena.
>
>
> Gurutzeko Teologia
>
>
> Luterok esan zuen Kristau teologia batipat gurutzeko teologia
dela.
> Gizakiak ezin dira Jainkoarengana hurbildu filosofia eta etikaren
bitartez.
> Jainkoari Jainko izaten utzi behar diote. Luterorentzat Jainkoak
bere
> jakinduria ematen dio; bere boterea sufrimenduaren bitartez eta
bizitzaren
> esanahi eskutua Jesusen heriotzaren bitartez.
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
> Martín Luteroren 95 tesiak
> 1. Gure Jaun eta Maisu Jesukristo esan zuenean "Penitentzia egin..."
> nahi izan du sinisten duten bizitza osoak penitentzia izatea.
> 2. Termino hau ezin da ulertu sakramentuaren penitentzia bezala (hau
da,
> aitortzearekin eta satizfakzioarekin erlazionatuta dagoenarekin)
> zelebratzen dena apaizen misterioaren esker.
> 3. Hala ere, bokabloa ez du apuntatzen bakarrik barruko penitentzia
> bati; zeren eta barruko penitentzia nuloa da ez ba du obratzen
> kanpotik haragiaren mortifikazio batzuk.
> 4. Kontzekuentzian pena subzistitzen du nire buruarekiko gorrotoa
> irauten duenean (hau da, benetazko barneko penitentzia) esan nahi
> duena hura jarraitzen duela zeruko erreinuaren barneraino.
> 5. Aita Santuak ez du nahi eta ezta erremititu kulparik, berak inposatu
> duena salbu, bere arbitrioagatik izanez edo bere kanonen
> konformitateagatik
> 6. Aita Santuak ezin du erremititu kulparik, ez ba du deklaratzen eta
> testimoniatzen remititu izan dela Jainkoarengatik, edo remititzen
> zertezarekin erreserbatu dituen kasuetan. Hauek menospreziatuak izan
> balira, kulpa osotasunez subsistituko da.
> 7. Inolakoan Jainkoak ez dio kulpa erremititzen inori, aldi berean
> humilatu gabe eta gauza guztietan apaizari sometitu gabe, bere
> bikarioa.
> 8. Kanon penitentzialak inposatuak izan dira bakarrik bizidunei eta
ezer
> ez da inposatu behar hilzorian daudenei kanonetan ohinarriturik.
> 9. Horregatik Izpiritu Santuak benefiziatzen gaitu Aita Santuaren
> pertsonean, nor beti bere dekretuetan exzepzio bat egiten du hil eta
> beharrezko kasuetan.
> 10. Gaizki eta torpeki egiten dute apaizak erreserbatzendetelak
> hilzorian daudenei pela kanonikoak purgatorioan.
> 11. Zizaina hau, pena kanonikoa purgatorioaren pena bihurtzen
> duena, gotzaiak lo egiten zuten bitartean jarrita dagoela dirudi.
> 12. Aintzinan pena kanonikoak ez ziren inposatzen gero, baizik eta
> absoluzioaren lehen, benetazko kontriziozko froga bezala.
> 13. Hilzorian daudenak bere erru guztial barkatuak dituzte, eta
> jadanik hilal dira lege kanonikoentzat, beraietaz aparte geratuz.
> 14. Pureza edo karidade inperfektoak dakartzate hilzorian
> dagoenentzat, beharrez, izu handia; hau handiago da haiek txikiagoak
> diren einean.
> 15. Izu hau beraiek bakarrik nahikoak dira (beste gauzataz ez
> hitzegiteko) purgatorioaren pena egiteko, zeren eta oso hurbil daude
> desesoerazioaren izuan.
> 16. Ba dirudi, infernuak, purgatorioak eta zeruak beraien artean
> diferentziatzen dira desesperazio bezala, ia desesperazioa eta
> salbatzearen segurtasunean.
> 17. Beharrezkoa iruditzen da purgatorioaren arimentzat, izua
> jeisten den einean karitatea igotzea.
> 18. Eta ez dirudi frogata, arrazoiagatik edo Idatziengatik izanez,
> arima hauek kanpo daudenik merituaren edo karitatearengatik.
> 19. Eta ezta ez du frogata iruditzen purgatorioaren arimak,
> gutxienez guztiak, beren ongiabenturatzearen zerteza dutela eta ezta
> gu seguru osorik izatea hortaz.
> 20. Beraz, Aita Santuak remisio plenarioaz hitzegiten duenean pena
> guztietaz, beraien barkamena soilik esan nahi du, baizik eta berak
> inposatu zuenarenak.
> 21. Kontsekuentziez, gaizki egiten dute indulgentzien
predikatzaile
> haiek afirmatzen dutenak gizonak absueltoa.
> 22. Beraz Aita Santuak ez du remititzen penarik purgatorioaren
> arimei, zein beren kanonen arabera, bizitza honetan ordaindu behar
> izan zutenak.
> 23. Norbaiti eman ahal izaten ba da pena guztien remisioa , seguru
> da hori bakarrik eman daitekela perfektuei, hau da, oso gutxiei.
> 24. Arrazoi honengatik, jendearen parte gehiena gezurturik dago
> beharrez indiskriminatu horren eta penen liberatzearen aginduaz.
> 25. Aita Santuak daukan boterea purgatorioan, edozein apaiz edo
> gotzai dauka bere parrokiarengan.
> 26. Oso ondo prozeditzen dio Aita Santuari arimen remisioa
> purgatorioan, ez giltzen boterearen birtutean (ez dauzkagunak),
> baizik eta interzesioaren bidetik.
> 27. Mera dotrina da haiek esaten dutenek moneta kutxan sartzen den
> momentu berean arima egan ateratzen dela.
> 28. Egia da, tintineatzean, moneta kutxan erortzen dela, abarizia
> gehitzen joan daiteke, baina elizaren intersekzioa jainkooaren
> boluntatean bakarrik oinarritzen.
> 29. Nor daki purgatorioko arimak redimituak izan nahi diren?jakin
> behar da San Severinori eta San Pascuali gertatutakoa
> 30. Inor ez dago seguru bere kontradizioaren sinzeritateaz
> 31. Zen arraroa den egiazko gizon penitentea, indulgentziak
hartzen
> dituen bezain arraroa , hau da, oso arraroa dela.
> 32. Bizitza guztirako kondenatuak izango dira, beren maisuekin,
> ziur daudela uste dutenak beran salbazioa indulgentziak aurkeztu
> ondoren izango dituztenak
> 33. Asko zaindu behar gara, Aita Santuaren indulgentziak jainkozko
> dohaia delauste dutenak eta horren ondorioz gizona jainkoarekin
> elkartzen da
> 34. Barkamena ongizate sakramentualerako deritzon, eta hauek
> gizonak ezarri ditu
> 35. Arimak berrezkuratzen dituztenak erlijio antikristau bat
> predikatzen dute
> 36. Edozeim egiazko kriztau damutua eskubidea dauka erremizio
> plenoari eta ,nahiz eta indulgentzi eskutitzarik gabe
> 37. Egiazko edozein kristau parte har dezakekristau edozein
> ekintzetan , parte hartze horrek jainkoarengandik hartua izan da
> 38. Aldiz , Aita Santuarengandik jasotako partizipazioak ez dira
> ukatu behar; Jainkozko iragarkia bait da.
> 39. oso zaila da teologoarentzat herriaren aurrean matizatzea
> kontradizioaren berekotasuna
> 40. egiazko kontrdizioak gaizkiak maite ditu, baina
> indulgentzienzabalkuntzak eragitan du gaizkiak oso txarrak izatea
> 41. indulgentziak apostolikoak herriari kontu handiz azaldu behar
> zaio, herriek ez dezan uste karitate obra onenik jaimkoaren onenik
> jasoko dutenik
> 42. kristauei irakatsi behar zaie Aita Santuaren intentzioa ez
dela
> indulgentziak miserikordia egiteekin komparatu behar
> 43. irakatsi behar zaie garrantsitsuagoa dela pobre bati laguntzea
> indulgentziak baino
> 44. karitatea obren bitartez handitzen da eta gizona hobea izatera
> iristen da edozein penatik askatua
> 45. kristau batek pobre bati dirua ematen ba dio begiratu gabe
> jainkoa indignatzen da onekin
> 46. kristauei irakatsi behar zaie behartutak daudela soilik
> beharrezkoa edukitzera
> 47. kristauei irakatsi behar zaie indulgentzien erosketa
norberaren
> araberakoa dela eta ezdela obligatorioa
> 48. kristaueui irakatsi behar zaie Aita Santuak nahiago duela
> pertsona bati errezatzea dirua ematea baino
> 49. Kristauei irakatsi behar zaie Aita Santuaren indulgentziak
> erabilkorrak direla beraiengan ez baldinbadute konfidantzarik
> jartzen, baina oso nobizioak bai, beraien erruz, Jainkoarengan
> daukaten izua galtzen dute.
> 50. Kristauei erakutsi behar zaie Aita Santuak jakin izango ba
> zituen indulgentzien predikatzaileen exakzioak, nahi izango zuen San
> Pedroko parrokia hauts-etara txikituko ba lira, azalarekin,
> haragiarekin eta hezurrekin egin baino lehen.
> 51. Kristauei irakatsi behar zaie Aita Santuak prest egongo zela,
> bere egin beharra den bezala, bere pekulioa ematera haietako askoei
> indulgentzia pregoneroek dirua atera dizkietakoei baita horretarako
> San Pedro basilika saldu izan behar ba zuen ere.
> 52. Utsa da salbamena izateko indulgentziak aurkeztea, nahiz eta
> Aita Santua bere arima ordain bezala jartzea arren.
> 53. Elizaren etsai dira indulgentziak predikatzeko Jainkoaren
hitza
> baztertzen dutenak beste elizetan.
> 54. Jainkoaren hitza mespresatzen da sermoi batean indulgentzian
> denbora luzeagoa ematen bazaio hitzari baino.
> 55. Aita Santuaren intentzioa da indulgentziak kanpai batekin
> zabaltzea bada ebanjelioa 100 kanpaiekin predikatu dezatela.
> 56. Elizaren tesoroak, bertatik Aita Santuak indulgentziak
banatzen
> dituelarik, ez dira ezagunak ezta Jainkoaren herriaren artean.
> 57. Indulgentzia zabalduz dirua irabazten dutenek hau gordetzen
> dute eta ez gastatzen.
> 58. Ez dira Kristoren ezta santuen meritua gizonaren grazia,
> gurutzea, hilketa eta meritua.
> 59. Lorenzo Deunak esan zuen elizaren altxorrak behartsuak zirenak
> zirela, baina hori bere garaian izan zen.
> 60. Ez dugu exageratzen esaten dugunean altxor hau elizaren
giltzek
> osatzen dutela (Kristoren merituak donatuak).
> 61. Pekatuak barkatuak geratzeko nahikoa da Aita Santuak onespena
> ematea.
> 62. Elizaren egiazko altxorra Jainkoaren graziaren eta gloriaren
> ebanjelioa da.
> 63. Hark ere altxor hau gorrotatua da, zeren eta lehenak oso
atzean
> uzten bait ditu.
> 64. Ordez, indulgentzien altxorra, arrazoiarekin, ona da zeren
> egiten du azkenak lehenengoak izatea.
> 65. Horregatik, ebanjelioaren altxorrak sare batzuk dira beste
> garai batean gizon aberatsei arrantzatzen zirelarik.
> 66. Indulgentzia altxorrak sare batzuk dira noon orain gizon
> aberastasuna arrantzatzen da.
> 67. Predikatzaileak predikatzen duten indulgentziak, ulertzen da
> egia direlagarrantziak ematen dutenean.
> 68. Aldiz, esker txikienak dira Jainkoaren eta gurutzearekin
> graziekin konparatutak.
> 69. Gotzaiak eta apaizak komisarioei indulgentzi apostolokoa
> reberentzi guztiarekin admitituena derrigortuak daude.
> 70. Baina beharra daukate bere begi eta belarri guztiekin
> bijilatzea, gizonak Aita Santua esandakoa predikatzeko eta ez
beraiek
> nahi dutena egiten dutenik.
> 71. Indulgentzia apostolikoen egiaren aurka hitz egiten duena,
> madarikatua da.
> 72. Baina indulgentzien predikatzaileen ardura dena aldiz, santua
> da.
> 73. Horrela Aita Santua zuzen ezartzen du eskumikua zerbait
> planeatzen dutenen aurka.
> 74. Egiaren perjuizioa integratzen dutenei indulgentzien
> pretestuarekin kondenatzen saiatzen da.
> 75. Disparate bat da pentsatsea Aita Santuren indulgentziak
> absolbitzekoeragina dutela.
> 76. Beste aldetik esten dugu Aita indulgentziak ezin dezaketela
> ezabatu ezta pekaturik txikiena.
> 77. San Pedro gaur egun Aita Santua izango balitz eta grazia
> haundiagoak eman ezingo zuela esatea, Aita Santuaren eta San
Pedroren
> aurkako blasfemiak dira.
> 78. Aldiz, gaur egungo Aita Santua, beste edozein bezala, grazi
> haundiagoak dauka
> 79. Blasfemia da konparatzea arima papelekin egindako gurutzea
> Jesusen gurutzearekin.
> 80. Gotzaiak, apaizak eta teologoak aurpegia eman beharko dute
> elkarrizketa hauek herriari ematea permititzeagatik.
> 81. Indulgentzien predikazio arbitrari hau egiten du
> 82. Adibidez: Zergatik Aita Santua ez du purgatorioa uzten
karitate
> santuarengatik eta arimen beharrengatik?
> 83. Modu berean: Zergatik bizi dira mezak eta hileengatik
> anibertsarioak eta zergatik Aita Santua ez du itzultzen edo
> permititzen du erretiratze horrekin aberasten diren institutuei,
> zeren ez da zuzena redimituengatik otoitz egitea?
> 84. Modu berean: zer da Jainkoaren eta Aita Santuaren piedate
berri
> hau, pekatariei diruaren bitartez errugabeak bihurtzen dituena?
> 85. Modu berean: Zergatik penitentzi kanonak asetzen dira
> indulgentzia konzensioekin, besteen diruarekin eraiki ordez?
> 86. Modu berean: Zergatik Aita Santua ez du eraikitzen basilika
bat
> dere diruarekin, besteen diruarekin eraiki ordez?
> 87. Modu berean: Zer da Aita Santua redimitzen duena?
> 88. Modu berean: Zer gertatu daiteke elizan Aita Santua egunero
> ehun aldiz remisio hauek onartutuko ba zuen?
> 89. Aita Santuak arimen salbazioa bilatzen ba du eta ez diruaren
> salbazioa, Zergatik kendu zituen eskutitzak eta indulgentziak
> diruaren bezain onak ba ziren?
> 90. Argumento laiko hauek reprimitzea, esan nahi du Aita Santua
> kristauen desditzuan kontributzen duela.
>
>
>
>
>
> Karlos del Olmo
> karlos_del_olmo a bildua donostia.org
> 943424286
ItzuL posta zerrendari buruzko
informazio gehiago