[itzul] Laranjarena/ laranjazkoa?

[Rekalde Irigoien, Paskual (Euskarabidea)]

Ni ere oroitzen naiz orain dela 20ren bat urte harriturik gelditu nintzela Donostiako ostatu batean "bokadillo bat tortillana" entzun nuenean. Arrotza egin zitzaidan, arrotza zen Amaiur aldeko euskaran (eta badut uste gaur ere hala den). Orduan eta orain ere arruntagoak dira "tortilla magrarekin (urdaiazpikoarekin)", "solomoa gasnarekin" eta halakoak.
"-zko-dun" formadun egiturei dagokienez, etxean "fritoak" (frijituak) platerean zerbitzatzen direnean, ohikoa da galdetzea: "Zerezkoak dira? - Hauek gasnazkoak eta bertze hauek magrazkoak" eta antzezkoak erabiltzen dira.
Julianek erran duen bezala, "armairu bat erosi dute, haritza", "mahai hori zer da, gaztaina?" edo "kas bat laranja", "bi kas limon" aski arruntak dira.

Paskual Rekalde


-----Mensaje original-----
De: itzul-bounces a bildua postaria.com [mailto:itzul-bounces a bildua postaria.com] En nombre de Julian Maia
Enviado el: miércoles, 09 de febrero de 2011 17:35
Para: 'ItzuL'
Asunto: Re: [itzul] Laranjarena/ laranjazkoa?

Arratsalde on:
"Zuk zer nahi duzu?" galdetuta, erantzuna "kas bat laranja (nahi dut nik)"
esaten zen aspaldi eta oraindik ere uste dut hori dela errazena eta niri behinik behin naturalena egiten zaidana.

Horri segituta, "Zer zuku hartu duzu?" galdetuz gero, errazena (eta niretzat
naturalena) "Laranja" esatea litzateke, besterik gabe; testuinguruak argitzen du gainerako guztia.

Beste adibide bat:
"-zuk zer nahi duzu?
-nik zuku bat, mandarina."

Beste bat:
"-zer bokadillo/ogitarteko nahi duzu?
-tortilla urdaiazpikoarekin".

Ideia horren osagarri, oroitzen orain dela 30 bat urte nola harritzen nintzen Donostiako Alde Zaharrean entzuten nuenean, oihuka, "bokadillo bat tortilla patata(re)na!". 

Eta esplikazioa bilatu nahian, hona nire gogoeta: azken batean, "eraztun urrea" erraten den bezala, eta "ekarzu balde plastiko bat" ("trae un balde de plástico" erran nahi delarik), zergatik ez "kas laranja"? 

Beharrian aski ongi ematen dit honek ere: "eman kas bat laranja, faborez"; dudarik gabe "laranjazkoa"-k baino hobeki...

Beste adibide bat: "armairu bat erosi dute, haritza" nire ustez ongi errana da, ez da erran beharrik "armairu bat erosi dute, haritzezkoa" (eta guttiago "haritzarena").

Beste hau ere ongi iduritzen zait niri: "etxe hark bazuen ate eder bat, haritza".

Edo: "mahai hori zer da, gaztaina?". Niri ongi ematen dit hagitz. 

Uste dut "kas bat laranja"-ri, "bi kas limon", eta "Zer zuku hartu dudan?
Nik mandarina" bezalakoei bidea utzi behar zaiela, eta lehentasuna eman ere bai, beharbada; niri behinik behin besteak aunitzez artifizialagoak iduritzen zaizkit...

Ea beste iritzirik baden...

Julian

-----Mensaje original-----
De: itzul-bounces a bildua postaria.com [mailto:itzul-bounces a bildua postaria.com] En nombre de Amaia Lasheras Enviado el: miércoles, 09 de febrero de 2011 13:16
Para: ItzuL
Asunto: [itzul] Laranjarena/ laranjazkoa?

Egun on:

Nire zalantza kasu honetan zukuei dagokie, baina iruditzen zait edari edo janari gehiagori aplika dakiokeela.

Nire inguruko euskaldun alfabetatugabeei honelakoak aditzen dizkiet:
Zer zuku (zumo) hartu duzu? Laranja(re)na/ mandarina(re)na.
Horrelako jendeari ez diot inoiz aditu, "laranjazkoa/ mandarinazkoa" esaten.

Hala ere, gaur egungo testuetan, horrelako formak bakarrik aurkitzen ditut.

Zalantza sortu zait ea bi forma horiek erabiltzea zilegi ote den. Euskalki kontua izan daiteke? Ez naiz ausartzen esatera -zko formadunak gaizki daudela, baina, hiztun horientzat, horrelakoak erabat ezezagunak dira, eta uste dut hori sintoma bat dela.

Zer uste duzue zuek?

Eskerrik asko!

Amaia





________________________________
De: Gotzon Egia <gegia a bildua gipuzkoa.net>
Para: ItzuL <itzul a bildua postaria.com>
Enviado: lun,31 enero, 2011 08:00
Asunto: [itzul] Translator tools

Ez dakit hau inoiz aipatu ote den, baina, badaezpada ere:
http://www.translatortools.net/

-- Gotzon Egia
gegia a bildua gipuzkoa.net
43º 19' 13.5" N 1º 57' 50.4" W