[itzul] Da las vueltas / Itzulkina ematen du

Ast, Urr 24, 11:55:48, CEST 2013

Interesgarria da irakurtzea *Euskaltzaindiaren Hiztegi*ak dakarren* diru
xehe*ren definizioa:

*diru xehe* Esku arteko dirua, eguneroko beharretarako esku artean
erabiltzen dena.* Emazu diru xehea. Diru xeherik ba al duzu aldean?*

Beraz, *xehe*k badu *diru xehe*ren adiera, baina *diru xehe*k ez du *xehe*ren
definizioan ageri den "ordaindu beharreko prezioa baino balio handiagoko
diruarekin ordaindu duenari itzultzen zaion dirua" adiera.

*Elhuyar Hiztegi*an, honela eman ditugu
cambio<http://hiztegiak.elhuyar.org/es_eu/cambio>ren
hi adiera horiek:

-------------------------------------------------------------

3  *s.m. *[*vueltas*] atzerako(ak), kanbioak

*el vendedor le devolvió el cambio*: dendariak atzerakoak itzuli zizkion

4  *s.m. *[*calderilla*] *diru
xehe*<http://hiztegiak.elhuyar.org/es_eu/cambio#>;
*xehe* <http://hiztegiak.elhuyar.org/es_eu/cambio#> (mugaturik erabilia); *
eskuarteko* <http://hiztegiak.elhuyar.org/es_eu/cambio#>;
*kanbio*<http://hiztegiak.elhuyar.org/es_eu/cambio#>

*no tengo cambio(s)*: diru xeherik ez dut

-------------------------------------------------------------
Bistan da **[*vueltas*] adieran *xehe *falta dugula.

Dena den, duda daukagu *diru xehe* [*vueltas*] adieran sartu behar dugun.
Egia da, askotan [*vueltas*] diru xehean ematen direnez, baliokidetzat
erabil daitekeela, *sensu stricto* adiera hori ez badu ere. Gilenek galdera
ona egin du ("txanponak itzuli beharrean billeteak aterako balira bueltan,
hori ere litzateke diru xehea?")

*atzerako(ak) *direla eta, Azkuek jasoa da, eta P. Mujikak eman zuen bere
hiztegian (BG).

Argi daukagu *itzulkin *modukorik ez dugula behar.

*Antton Gurrutxaga*
Hiztegiak+Corpusak teknikaria & I+G ikertzailea

a.gurrutxaga a bildua elhuyar.com  [image: Linkedin
lotura]<http://www.linkedin.com/pub/antton-gurrutxaga/8/2a9/2a4>
<http://scholar.google.com/citations?user=s1G5R_YAAAAJ&hl=en>
tel.: +34 943 363040 | luzp.: 228

Zelai Haundi, 3. Osinalde industrialdea
20170 Usurbil

*www.elhuyar.org* <http://www.elhuyar.org>

2013/10/24 "IBAÑEZ SAN ROMAN, Iñaki" <iibanez a bildua gipuzkoa.net>

> **
>
> *Euskaltzaindiaren Hiztegia*n datorren definizioaren arabera, ez dirudi
> billeteak eta txanponak bereizten direnik (“dirua” orokorki aipatzen du,
> nahiz eta denok ulertzen dugun, “diru xehea”, edo “xehea”, bereziki,
> besterik zehazten ez den bitartean, behintzat, txanponak bakarrik direla):
> **
>
> * *
>
> *"xehe*2 iz. Diru xehea; ordaindu beharreko prezioa baino balio
> handiagoko diruarekin ordaindu duenari itzultzen zaion dirua. *Piarresek
> eman zion etxekoandreari hamar soseko zuri bat, eta andre horrek bihurtu
> zionean xehea (....). Emak xehea*."
>
> ** **
>
> Gainera, *xehe* hitzak ez du *Ipar*. markarik ere, ez *Euskaltzaindiaren
> Hiztegia*n ez *Hiztegi Batua*n:****
>
> * *
>
> *"xehe* *2* iz. [mugaturik erabilia] 'diru xehea': *xehea bihurtu*; *emak
> xehea."*
>
> * *
>
> Aldi berean, uste dut erreparatu beharrekoa dela bi hiztegietako
> adibideetan *bihurtu* aditza erabiltzen dela, *itzuli*-ren adiera berean,
> oker ez banago; baita *eman* aditza ere.****
>
> ** **
>
> Hortaz:****
>
> ** **
>
> “Bihurtzen du xehea”, ordain egokia izan liteke?****
>
> ** **
>
> “Ematen du xehea”?****
>
> “Itzultzen du xehea”?****
>
> ** **
>
> “Itzultzen / Ematen / Bihurtzen du diru xehea”?****
>
> ** **
>
>  ------------------------------
> *Nork:* Gilen Mejuto [mailto:gilenmejuto a bildua gmail.com]
> *Bidaltze-data:* jueves, 24 de octubre de 2013 9:56
> *Nori:* ItzuL
> *Gaia:* Re: [itzul] Da las vueltas / Itzulkina ematen du
>
>  Segur asko ez da hala gertatzen oro har, baina txanponak itzuli
> beharrean billeteak aterako balira bueltan, hori ere litzateke diru xehea?
>
>
> Patxi Petrirena Alzuguren<p.petrirena a bildua elhuyar.com> igorleak hau idatzi
> zuen (2013 urria 24 09:45):
>
>> Ados nago Luisekin: "Itzultzen du diru xehea".
>>
>>      *Patxi Petrirena Alzuguren*
>>
>> p.petrirena a bildua elhuyar.com <p.petrirena a bildua elhuyar.com>
>> tel.: 943363040 | luzp.: 216
>>
>> Zelai Haundi, 3. Osinalde industrialdea
>> 20170 Usurbil
>>
>> *www.elhuyar.org* <http://www.elhuyar.org>
>>
>>   Mezu honek, baita erantsitako edozein agirik ere, isilpeko informazioa
>> izan dezake. Informazio hori jasotzeko baimena izendatutakoak baino ez du.
>> Zu ez bazara adierazitako hartzailea, indarrean dagoen legeriaren arabera
>> debekatuta daukazu informazio hori baimenik gabe erabili, hedatu eta/edo
>> kopiatzea. Mezu hau errakuntza baten ondorioz jaso baduzu, jakinarazi
>> bidaltzaileari, eta ezaba ezazu. Eskerrik asko.    Ez inprimatu mezu hau
>> ezinbestekoa ez bada.
>>
>>
>> 2013/10/24 LB <luisber12 a bildua gmail.com>
>>
>>>
>>>  *Entzuna daukat zuberotarren ahotan “xehea” hitza adiera horretan
>>> erabilia, dotore asko halere.  Nik neuk “itzulkin” asmatuaren eta “xehe”
>>> zaharraren artean nahiago bigarrena, besteak beste arrazoi honengatik:
>>> baldin neke berdintsua badu Hegoaldeko euskaldun batek “xehe” hitza adiera
>>> horretan erabiltzen ikasteko nola Iparraldeko batek “kanbioak”, “bueltak”
>>> edo “itzulkinak” ulertu eta baliatzeko, orduan zuzenago dirudi hautua
>>> iparraldeko norabidean egitea, hitz zaharra hangoa denaz geroztik. *
>>>
>>> **
>>>
>>> *Orotarikoan ere jasotzen da erabilera horren lekukotasuna:*
>>>
>>> **
>>>
>>>  *1.* (L, BN, S; Ht *VocGr, *Lar *Sup *(<ch->), Arch *VocGr, *Gèze, Dv,
>>> H), *xe* (AN-5vill, B, BN-baig, Sal, R). Ref.: A (*xe, xehe*); Lrq; Satr
>>>  *VocP* (*xeiak*). Cambio(s) (de moneda). "La monnaie d'un écu, *luis
>>> baten xehea*" Ht *VocGr* 387. "Moneda, *xehea*<ch->" Lar *Sup. *"Monnaie
>>> d'une pièce" Dv. "X*eherik baduzu?* avez-vous de la monnaie?" H. "*Xehe
>>> *[...], calderilla, moneda de cobre" A. "Moneda inferior, cambios. *Badüzia
>>> xeherik? *(Sc), *baduxea xerik? *(Sal), ¿tiene V. cambios, calderilla?*Pesta
>>> baten xeak ematen bazineztazu* (BN-baig), si me diera usted cambios de
>>> una peseta" Ib. "*Xeiak, *cambios" Satr *VocP.* Cf. DIRU XEHE.  *Piarresek
>>> eman zion etxeko andreari hamar-soseko xuri bat eta andre horrek bihurtu
>>> zioenean xehea [...] lothu ginen berriz Olhetako bideari*. Elzb *PAd*
>>> 34.
>>>
>>>
>>>
>>> *Gure hautu lexikoak mugaz bi aldetako iturrietatik jasoak eta mugaz bi
>>> aldetara isuri beharrak direla gogoratu behar izatea bera da niretzat aski
>>> esanguratsu.*
>>>
>>> **
>>>
>>> **
>>>
>>
>
>
> --
> Gilen Mejuto
> Freelance Translator
>
>
-------------- hurrengo zatia --------------
Erantsitako HTML dokumentu bat ezabatu egin da...
URL: <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20131024/7ce6ea43/attachment.html>