[itzul] kirol albisteak eta genitiboa

[Joxe Mari Berasategi]

Eskerrik asko, Juan, aldez atzetik.

Laburpen bikaina eta argia.

Askok irakurri dute dagoeneko, eta akaso bakarren batek helduko dio 
2003ko honi ere:

http://www.eizie.eus/Argitalpenak/Senez/20031210/garzia

Zure "besteak beste" horren zehaztapenak ItzuLen jartzerik bazenu...
eskerrik asko aldez aurretik.

Joxe Mari Berasategi
Gasteiz

2015/11/21 10:00(e)an, Juan Garzia Garmendia igorleak idatzi zuen:
> Ni ere saiatua naiz bereizkuntza horren ingurukoak maiseatzen; 
> SENEZen, besteak beste.
>
> Labur-labur hemen:
>
> Izen-sintagmei zuzenean (tartean beste postposiziorik ez dela) 
> eransten zaion -KO postposizioa lokatibo delakoarekin lotu ohi dugu 
> (alde batera utzirik NOLAKO adierakoak), baina nik nahiago dut esan 
> nola edo halako kokapena adierazteko baliatzen dugula joskera hori: 
> oinarrian, bistan da, leku-kokapena dugu, baina, haren proiekzioz, 
> baita denbora, erakundea, arloa eta abar ere.
>
> Beraz, kokapen horren ideiak zilegiztatzen du semantikoki, nola edo 
> halako "espazio" fisiko nahiz mental baten irudikapenak, dena delako 
> sintagman -KO hori agertzea. Hori, kontu orokorrari dagokionez. 
> (Jakina, erdaraz denak berdin "de" izatea da arazoaren eragile 
> nagusietarikoa, zenbaitek itsusitzat jotzen badu ere bistakoa den hori 
> bistaratzea).
>
> Bada, ordea, erabilera desegoki nabarmenekin batera, 
> "erakarpenezko"tzat-edo jo daitekeen kutsadura bat, -EN 
> genitiboarekiko lehia bortitza sortzen duena, haren lekua hartzeraino. 
> Hara: posposizioa baliatuz izenlagun bihurtu nahi dugun izena nabarmen 
> lekuzkoa bada, leku-adierazpenetan erabiliko denez maizenik, horren 
> inertziaz "gehiago pentsatu gabe"-edo, -KO postposiziora jotzen du 
> automatiko hainbatek, -EN genitiboaren aukera burutik pasatu ere gabe 
> noski.
>
> Hortik, nik uste, nahaste edo ordezte hori. Areago, izenlagun horrekin 
> doan izena bera ere "espazio" adierakoa bada: "Afrikako mapa" 
> ["Afrikaren mapa" adierazteko], edota, toponimoa bezain nabarmen 
> "leku" huts ez den izen batekin: "gure bihotzeko mapa" ["gure 
> bihotzaren mapa" adierazteko].
>
> Kutsadura bertsua eragiten du, zenbait testuingurutan, analogiak: 
> "elkarteko lehendakaria" > "elkarteko zuzendaria" ["elkartearen 
> zuzendaria" adierazteko, hots, "elkartea zuzentzen duena", eta ez 
> "elkartean auskalo zer zuzentzen duena"]. Izan ere, analogiak 
> analogiak, desberdinak dira bi izenon jokoak: zuzendariak elkartea 
> zuzentzen du (edo behar luke), eta lehendakariak, berriz, ez du ez 
> elkartea ez besterik *lehenda(ka)tzen.
>
> Hala, bi ikuspegiak lehian daudekeen gehienetan, -KO nagusitu ohi da, 
> aukeran, kasu eta hizkera gehienetan: "etxeko/autoko giltzak". 
> Bereizkuntzak, hala ere, hor dirau berez: "katedralaren hormak/ateak" 
> vs "katedraleko hormak/ateak". Ez dabil "erakarpen"-mekanismo beretik 
> oso urruti "Eibarko herria" moldeko joskera, "Eibar herria" aposizio 
> teorikoaren ordez guztiok normal darabilguna (oroimenak huts egiten ez 
> badit, hala ere, "Eibarren errixa" dakar antzinako bando zaharrak: 
> erdarazko "(pueblo) de (Eibar)" preposizio berezi, esanahirik 
> gabekoaren ordain gisa zein postposizio aukeratu inoiz zalantzan ibili 
> ez ote garen iradokiz).
>
> Bietara irudikatzen diren izenen kasuan ere, "espazio" adierak 
> erakarri-edo egiten du -KO atzizkia,  ia-ia -EN genitiboaren lekua 
> guztiz hartzeraino zenbaiten mintzamoldean, bereizkuntza galaraziz: 
> "gobernuko aginduak" ["gobernuaren aginduak" adierazteko].
>
> Azken sail horretakoak dira kiroletako adibideok, baina kutsadura 
> larriagotzen duen kontu batekin: "Oiartzun" zein "Brasil", oinarrian 
> eta maizenik, toponimo dira, eta eratorria da beste adiera, hots, 
> "Brasil", "Oiartzun" = "herri horren izen bera duen kirol-taldea". 
> Horrekin loturik, (kutsatzearen) alde berera tiraka, -EN genitiboak 
> eta -N lokatiboak forma bera hartzen dute halako askotan: "Brasilen", 
> "Oihartzunen"... Horregatik guztiagatik, "talde" izen arrunta 
> esplizitatzera jotzen du askok, garbi utzi beharrez ez dela hor 
> "herri" adiera ulertzekoa: "Hondarribia taldearen 
> gola/garaipena/entrenatzailea".
>
> Barka laburpena luzeegi bada.
>
>
>
> Joxe Mari Berasategi<jxmbezu a bildua gmail.com <mailto:jxmbezu a bildua gmail.com>> 
> igorleak hau idatzi zuen (2015(e)ko azaroak 20 21:53):
>
>     Aupa, itzulkideok
>
>     aspalditxoan bakea eman dizuet harrikada honekin, baina...
>
>     1)
>
>     Oiartzun*go* entrenatzailea (nesken talde nagusiarena)
>
>     nor ote da?
>
>     Jon Alkorta
>
>     Ba ote?
>
>     Bai, bai, Jon Alkorta da,
>
>     baina ez da Oiartzun*goa*
>
>     Errenteria*koa* baizik.
>
>     Beraz, hobeto
>
>     Oiartzunen entrenatzailea, ezta?
>
>     Ondo ote legoke
>
>     Oiartzungo entrenatzaile errenteriarra?
>
>     Ez ote legoke hobeto
>
>     Oiartzunen entrenatzaile errenteriarra?
>
>     2)
>
>     xx. minutuan iritsi zen
>
>     Brasil*go* gola
>
>     Non jokatu zen partida?
>
>     Brasilen ala handik kanpo?
>
>     Nork sartu zituen Brasilgo golak?
>
>     Brasilek?
>
>     Venezuelak?
>
>     Brasilek bereak (Brasilen golak)
>
>     Venezuelak berea (Venezuelaren gola)
>
>     Guztiak ere Brasilgo golak, ez ordea Brasilenak.
>
>     Gustura irakurriko ditut iritziak, inork esatekorik /gogorik badu.
>
>     Joxe Mari Berasategi
>     Gasteiz
>
>
>

-------------- hurrengo zatia --------------
Erantsitako HTML dokumentu bat ezabatu egin da...
URL: <https://postaria.com/pipermail/itzul/attachments/20151125/2ab34ac3/attachment.html>